Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ nguyễn huy thắng, phó chủ tịch hội đột quỵ việt nam, trưởng khoa bệnh lý mạch máu não bệnh viện nhân dân 115 (tp hcm), cho biết như trên, hôm 26/3. nghiên cứu này được công bố tại hội nghị đột quỵ mỹ năm 2022 mới đây. nghiên cứu cũng cho thấy nguy cơ mắc đột quỵ cao nhất, tăng gấp 10 lần trong ba ngày đầu tiên sau khi được chẩn đoán covid-19. nguy cơ giảm dần theo các khoảng thời gian 4-7 ngày, 8-14 ngày và 15-28 ngày. sau một năm, dù thấp hơn rõ rệt, bệnh nhân có tiền sử mắc covid trước đó vẫn có nguy cơ bị đột quỵ.
Theo phó giáo sư thắng, covid có thể gây đột quỵ thiếu máu não qua ba cơ chế chính. thứ nhất là tăng phản ứng viêm, dẫn đến viêm các mạch máu. thứ hai, covid gây ra tình trạng tăng đông, dẫn đến sự hình thành huyết khối trong hệ động mạch, hệ tĩnh mạch và các cơ quan. thứ ba là cơ chế thuyên tắc huyết khối ngược dòng, đặc biệt trên bệnh nhân còn tồn tại lỗ thông bầu dục trong tim (pfo). một số ít tài liệu cho thấy nhiễm ncov có thể gây co mạch, tăng huyết áp dẫn đến xuất huyết não.
Một phân tích gộp cho thấy bệnh nhân đột quỵ liên quan covid có các khiếm khuyết chức năng thần kinh nặng hơn. tuy vậy, chưa loại trừ khả năng những triệu chứng khi đang mắc covid làm tình trạng chung nặng thêm. tuổi trung bình mắc đột quỵ trên bệnh nhân covid là 63, một số trường hợp đột quỵ ở bệnh nhân trẻ. tỷ lệ tắc động mạch lớn được ghi nhận cao hơn, đặc biệt là tỷ lệ nhóm thuyên tắc huyết khối không xác định rõ nguồn gốc. các kết quả xét nghiệm cũng cho thấy tình trạng tăng đông máu.
Các chuyên gia đột quỵ khuyến cáo không thay đổi phương pháp điều trị hiện hành đối với bệnh nhân đột quỵ đã hoặc đang mắc covid. điều này có nghĩa là bác sĩ không nên bỏ qua các điều trị chuẩn như tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch hoặc lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học nếu bệnh nhân đủ điều kiện.
Những bệnh nhân sau mắc covid được xem là nhóm nguy cơ cao bị đột quỵ khi đang đồng thời có nhiều yếu tố nguy cơ khác như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn chuyển hóa lipid, hút thu*c, béo phì... đến nay, phòng ngừa đột quỵ tiên phát trên bệnh nhân hậu nhiễm covid chỉ là kiểm soát chặt các yếu tố nguy cơ. các bác sĩ chưa có bằng chứng cho thấy hiệu quả của thu*c kháng đông hoặc kháng kết tập tiểu cầu trong phòng ngừa đột quỵ tiên phát.
Bệnh nhân đã bị đột quỵ đồng thời hậu nhiễm covid, các bác sĩ khuyên duy trì sử dụng thu*c kháng đông hoặc kháng kết tập tiểu cầu, tùy thuộc vào cơ chế đột quỵ trước đó, không nên chuyển sang thu*c kháng đông chỉ vì hậu nhiễm covid.
Bệnh nhân mắc covid nhẹ, không có các yếu tố nguy cơ đột quỵ kèm theo, nguy cơ đột quỵ sẽ rất thấp. do vậy không cần thiết phải tầm soát đột quỵ một cách thường quy.
Bệnh nhân có yếu tố nguy cơ khác kèm theo (tăng huyết áp, tiểu đường, hút thu*c lá, béo phì...), việc tầm soát đột quỵ tập trung kiểm soát chặt các yếu tố nguy cơ này. không nên lạm dụng các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh nếu như bệnh nhân không có triệu chứng đột quỵ.
Chủ đề liên quan:
covid-19 đột quỵ đột quỵ sau Covid-19 đột quỵ và Covid-19 Phổ biến kiến thức Thường thức về sức khỏe