BS. Vũ Ngọc Linh - Khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Nông nghiệp cho biết, đột qụy (còn được gọi là tai biến mạch máu não) là tình trạng não bộ bị tổn thương nghiêm trọng do quá trình cấp máu não bị gián đoạn hoặc giảm đáng kể. Thời gian kéo dài càng lâu, số lượng tế bào não ch*t càng nhiều.
Đáng lo ngại là thời gian gần đây, tình trạng "trẻ hóa" bệnh nhân có xu hướng ngày càng gia tăng. Mới đây, BVĐK Nông nghiệp đã cấp cứu trường hợp thiếu niên mới 17 tuổi đã chảy máu não nguy kịch.
Theo BS. Linh, người dân cần nhớ ít nhất 1 trong 3 nhóm dấu hiệu sau, xuất hiện đột ngột thì nguy cơ từ 90 - 95%, đó là dấu hiệu F.A.S.T
Rối loạn ngôn ngữ (Speech): Đột ngột rối loạn lời nói, không nói được hoặc lời nói không rõ ... như bình thường trước đó.
Thời điểm phát bệnh (Time): Khi gặp những triệu chứng trên, cần gọi cấp cứu ngay. Người bệnh cần ghi nhớ thời điểm phát bệnh để thông báo với nhân viên y tế.
BS. Linh cũng cảnh báo, bệnh gây nhiều hậu quả nặng nề cho người bệnh. Chẳng hạn, bệnh nhân có thể bị tê liệt hoặc yếu, thường là ở một bên cơ thể, bao gồm cả mặt và miệng. Bệnh nhân có thể bị khó nuốt hoặc bị bỏ mặc một bên (lờ hoặc quên mất phần cơ thể bị ảnh hưởng).
Vấn đề thị giác, bệnh nhân có thể không tập trung nhìn được, có thể có điểm mù hoặc có vấn đề với tầm nhìn ngoại vi.
Khó khăn trong giao tiếp, mất ngôn ngữ là khái niệm được dùng để mô tả tập hợp sự thiếu hụt về giao tiếp, bao gồm gặp vấn đề khi nói, hiểu, đọc và viết.
Rối loạn cảm xúc, biểu hiện không kiểm soát, không lý giải được của hành động khóc, tức giận hoặc cười. Trầm cảm, lo âu (đặc biệt là về khả năng gặp một cơn khác) và trầm cảm.
Theo BS. Linh, tỷ lệ tái phát đột quỵ trong 5 năm đầu tiên là 25%, nghĩa là cứ 4 bệnh nhân sống sót sau đột quỵ sẽ có 1 bệnh nhân từng đột quỵ bị tái phát. Người có tiền sử có nguy cơ cao lần tiếp theo, nhất là trong vòng vài tháng đầu.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ điển hình phải kể đến cholesterol cao và thừa cân: Cholesterol thừa có thể tích tụ trên thành động mạch và dẫn đến tắc những mạch này. Thừa cân làm quá tải toàn bộ hệ tuần hoàn và mở đường cho các yếu tố nguy cơ khác của đột quỵ, như là cao huyết áp.
Hút Thu*c làm tăng gấp đôi nguy cơ đột quỵ. Khói Thu*c làm tổn thương thành mạch máu, làm tăng quá trình xơ cứng động mạch, khiến tim làm việc nhiều hơn và làm tăng huyết áp.
Sử dụng rượu nhiều (đặc biệt là uống quá độ); cocain và methamphetamin; tăng lượng hồng cầu; Thu*c Tr*nh th*i và liệu pháp thay thế hormon với estrogen.
Người có tiền sử bị đột quỵ có nguy cơ cao bị đột quỵ lần tiếp theo, nhất là trong vòng vài tháng đầu. Ảnh minh họa.
Do đó, để phòng ngừa căn bệnh này tái phát, BS. Linh khuyến cáo, bệnh nhân từng cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý: Ăn nhiều các loại rau củ quả, các loại đậu, ngũ cốc; Ăn nhạt, giảm muối mắm; Hạn chế các loại thực phẩm giàu chất béo, đồ chiên xào, thức ăn nhanh; Hạn chế các loại đồ ngọt, thực phẩm chứa nhiều đường; Uống nhiều nước lọc, nước trái cây...
Tập thể dục giúp tăng cường tuần hoàn máu trong cơ thể, nâng cao sức khỏe, giúp tim khỏe mạnh. Tập thể dục 30 phút mỗi ngày, ít nhất 4 lần mỗi tuần sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, dẫn đến đột quỵ.
Nhiễm lạnh có thể gây tăng huyết áp, tăng áp lực khiến mạch máu bị vỡ. Do đó, cần giữ ấm cơ thể, giữ gìn sức khỏe, đặc biệt là với người lớn tuổi trong thời điểm giao mùa.
Hút Thu*c là là một trong những nguy cơ làm tăng khả năng bị đột quỵ. Thu*c lá còn gây hại cho sức khỏe của bản thân và những người xung quanh. Nếu bỏ Thu*c lá trong vòng từ 2 - 5 năm, nguy cơ sẽ ngang bằng với người chưa bao giờ hút Thu*c.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ sớm phát hiện các yếu tố gây và chủ động can thiệp sẽ giúp phòng tránh hiệu quả.
- Nếu bệnh nhân hôn mê: xem bệnh nhân thở bình thường, thở nhanh, thở chậm hoặc ngưng thở, tim mạch còn nghe hay bắt được hay không để có thể hỗ trợ tuần hoàn hô hấp sớm nhất cho bệnh nhân (nhưng ko trì hoãn thời gian tới viện)
- Không tự ý dùng Thu*c hạ huyết áp, chỉ dùng Thu*c hạ huyết áp khi huyết áp > 220/120 mmHg và - không dùng Thu*c hạ huyết áp quá nhanh.
Dương Hải