Lần gần nhất Vân quan hệ T*nh d*c là vào 3 tuần trước, không sử dụng bao cao su, có uống Thu*c Tr*nh th*i ngay vào sáng hôm sau. Khuôn mặt hốt hoảng tái xanh, miệng mếu máo không thành tiếng, chân tay run rẩy, Vân lấy chiếc điện thoại, cầm lên đặt xuống nhiều lần, muốn gọi cho bạn trai nhưng không dám.
Bạn trai bằng tuổi Vân, cả hai vừa bước vào đại học và mới yêu nhau được 2 tháng. "Em không biết phản ứng của bạn ấy sẽ thế nào khi biết tin", Vân nói. Chần chừ, cuối cùng cô gái cũng lấy hết can đảm gọi điện thông báo. Cuộc nói chuyện diễn ra chưa đầy 5 phút, Vân cúp điện thoại, gục mặt xuống, khóc. Với lý do cả hai còn quá trẻ, không ổn định về kinh tế, lại chưa có nhiều tình cảm, người bạn trai khi nghe tin không suy nghĩ nhiều mà lập tức khuyên Vân đến viện "giải quyết" luôn. Anh khẳng định nếu không làm thế thì Vân sẽ phải sinh và nuôi con một mình chứ không có đám cưới nào diễn ra hết.
"Nếu em giữ lại đứa bé, phải bảo lưu kết quả học tập, một mình bụng mang dạ chửa về quê khi mới đôi mươi khiến hàng xóm dị nghị, bố mẹ ê chề... em không dám nghĩ", Vân hình dung. "Kể cả chúng em có cưới nhau thì lấy gì nuôi đứa bé?". Không còn cách nào khác, Vân nghe theo lời bạn trai, dù rất sợ hãi.
Hai hôm sau, khi vay được tiền, cả hai xin nghỉ học, âm thầm đến bệnh viện "xử lý". Vì thai còn nhỏ nên có thể lựa chọn phương pháp Ph* thai nội khoa (bằng Thu*c). "Đó là lần đầu tiên em đến bệnh viện cũng là lần mà em bị ám ảnh đến giờ", Vân chia sẻ.
Một bác sĩ nắm tay bệnh nhân trong khi cô đang chuẩn bị Ph* thai tại phòng khám. Ảnh: BBC |
Éo le hơn Vân, Dung 17 tuổi ở Yên Bái lo sợ và che giấu khi biết mình mang thai. Người bạn trai quen qua mạng đã biệt tích từ tuần trước, Dung không có cách nào liên lạc. Em không dám nói với bố mẹ bởi: "Nếu bố mẹ biết, họ sẽ đuổi em ra khỏi nhà mất", Dung nói.
Không biết làm thế nào, cô thiếu nữ cứ để mặc vậy cho thai lớn lên. Bụng ngày một to ra, em lấy khăn nịt bụng để không ai biết. Mãi hai tuần sau, Dung quyết định tự đi mua Thu*c Ph* thai về nhà uống.
Người nhà kể lại ngày thấy con gái nằm trong nhà vệ sinh, máu chảy ồ ạt, cả bố lẫn mẹ bàng hoàng, khẩn trương gọi xe đưa đến viện cấp cứu.
Bác sĩ cho biết, do thai quá to, không thể can thiệp can thiệp bằng phương pháp nội khoa, song Dung lại tự động sử dụng không có sự chỉ dẫn của bác sĩ nên bị vỡ tử cung. May mắn em giữ được tính mạng, nhưng phải cắt bỏ tử cung, không có khả năng sinh sản sau này.
Tổ chức Y tế thế giới xếp Việt Nam vào danh sách 5 nước có tỷ lệ Ph* thai cao nhất thế giới và dẫn đầu châu Á. Thống kê của Vụ Sức khỏe Bà mẹ trẻ em (Bộ Y tế), trung bình mỗi năm cả nước có khoảng 1,2 đến 1,6 triệu ca nạo Ph* thai, trong đó 300.000-400.000 ca Ph* thai ở độ tuổi vị thành niên được báo cáo chính thức, 60-70% là học sinh, sinh viên. Bệnh viện phụ sản Trung ương là một trong những bệnh viện có tỷ lệ Ph* thai lớn hàng đầu cả nước. Theo thống kê, số ca nạo Ph* thai trung bình một ngày khoảng 40 - 50 ca, một năm khoảng 5.000 ca, trong đó 18-20% ở tuổi vị thành niên.
Bác sĩ Vũ Ngân Hà, Phó trưởng khoa Phụ ngoại bệnh viện, cho biết: "Có những em đã phải trở thành bà mẹ 'bất đắc dĩ' khi mới 10 tuổi và có những em 15 tuổi đã nạo Ph* thai 2 lần".
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng nạo Ph* thai, trong đó, việc thiếu hiểu biết về kiến thức giới tính, không làm chủ được mình, hoặc thích cuộc sống hưởng thụ, buông thả là nguyên nhân hàng đầu. Một số bạn yêu nhau vượt quá giới hạn đến khi có thai, người yêu "cao chạy xa bay", để lại hậu quả cho bạn tình một bào thai, cuối cùng người con gái đành phải đi nạo thai. Nhiều người trẻ có thai khi mới chỉ học cấp 2, cấp 3, không đủ điều kiện kinh tế nuôi con nên cũng quyết định bỏ.
"Chưa kể đến rất nhiều cha mẹ mải mê theo công việc nên ít có thời gian để chăm sóc con cái", bác sĩ nói. Cha mẹ cũng ngại chia sẻ kiến thức giới tính cho con, phó mặc con cho nhà trường và xã hội, đến khi phát hiện con mình có thai thì đã muộn.
Theo bác sĩ Hà, ở tuổi dưới 18, tử cung các bé gái chưa hoàn thiện, khi nạo Ph* thai, nguy cơ trước mắt là gây đụng giập, thủng tử cung, chảy máu, nguy hiểm đến tính mạng. Về lâu dài thì gây viêm nhiễm, gây viêm dính toàn bộ vùng niêm mạc tử cung gây viêm ngược lên ổ bụng, viêm vùng tiểu khung, viêm buồng trứng, vòi trứng, khiến các em nhẹ thì đau đớn mỗi khi hành kinh, hoặc nặng hơn là sẽ vô sinh và vĩnh viễn không thể có thai.
Ph* thai bằng Thu*c có nhiều ưu điểm do không phải dùng thủ thuật can thiệp, song phương pháp này được chỉ định với tuổi thai dưới 7 tuần và cần theo dõi sát sao. "Nếu các em tự ý mua Thu*c về ngậm sẽ rất nguy hiểm", bác sĩ nói. Việc Ph* thai nội khoa phải được siêu âm cẩn thận trước khi dùng Thu*c vì rất nhiều trường hợp thai làm tổ bất thường như chửa ngoài tử cung, chửa tại vết mổ tử cung, chửa ở ống cổ tử cung.
Hiện nay có tới hơn 83% vị thành niên không sử dụng biện pháp Tr*nh th*i. Với tâm lý lo sợ và che giấu nên trẻ vị thành niên thường quyết định bỏ thai muộn khi tuổi thai đã trên 18 tuần tuổi, khi đó sẽ không chỉ định can thiệp nội khoa nữa mà sẽ phải tiến hành các thủ thuật nong, gắp, nạo... Khi tuổi thai càng to thì mức độ can thiệp thô bạo càng tăng lên, đồng nghĩa với việc tử cung càng tổn thương nhiều hơn.
Ở nước ta, tỷ lệ các cặp vợ chồng vô sinh khoảng 20-25%, trong đấy 10% là do nam giới. Nữ giới đa phần do viêm nhiễm, viêm dính vùng tử cung, tắc vòi trứng, tổn thương niêm mạc tử cung, lạc nội mạc tử cung... Hậu quả này phần lớn do Ph* thai và T*nh d*c không an toàn.
Ph* thai bằng Thu*c chỉ áp dụng với thai dưới 7 tuần tuổi. Nếu thai quá lớn, dùng Thu*c sẽ gây nguy hiểm. Ảnh: Trendolizer |
Kết quả nghiên cứu đánh giá chất lượng Kế hoạch hóa gia đình Việt Nam do Bộ Y tế cùng với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) công bố tháng 5/2019 cho biết, tại Việt Nam, tổng tỷ suất sinh đã giảm. Từ mức mỗi cặp vợ chồng có tới 5 con vào những năm 1970, đến nay mức sinh thay thế là 2,09 con. Tỷ lệ sử dụng các biện pháp Tr*nh th*i hiện đại đã tăng từ 37% trong năm 1988 lên 67%. Các chỉ số sức khỏe như Tu vong mẹ cũng đã giảm.
Theo các chuyên gia, mặc dù có nhiều tiến bộ đáng kể, nhưng vẫn còn rất nhiều thách thức ở Việt Nam cũng như trên toàn cầu. Khoảng 214 triệu phụ nữ ở các nước đang phát triển còn thiếu các phương tiện Tr*nh th*i an toàn và hiệu quả. Việc đáp ứng nhu cầu các biện pháp kế hoạch hóa gia đình hiện đại sẽ cứu sống được gần 67 triệu trường hợp mang thai ngoài ý muốn và giảm được 1/3 số ca Tu vong mẹ hàng năm (tức giảm khoảng 100.000 ca trong tống số 303,000 ca ch*t toàn cầu 1 năm).
Các bác sĩ khuyến cáo, với trẻ vị thành niên, trước hết, cần được giáo dục lối sống lành mạnh, tự biết cách bảo vệ bản thân và cần được trang bị một phông nền kiến thức về sức khỏe sinh sản. Gia đình cần quan tâm đến con cái nhiều hơn để tránh xảy ra những trường hợp đáng tiếc.
Với Vân, sau lần Ph* thai nội khoa, cô may mắn có sức khỏe ổn định trở lại, kinh nguyệt đều hàng tháng. Vân nhờ các bác sĩ tư vấn về phương pháp Tr*nh th*i an toàn để có thể áp dụng cho bản thân.