Buồng trứng là một bộ phận thuộc cơ quan Sinh d*c nữ, chịu trách nhiệm sản xuất ra hormone nữ cũng như sản xuất và tích trữ số lượng trứng.
Đây cũng là cơ quan quan trọng quyết định đến khả năng sinh sản của nữ giới. Vô sinh do phần phụ là những hiện tượng bất thường của vòi tử cung như viêm ứ nước, ứ mủ vòi tử cung, ung thư buồng trứng, buồng trứng đa nang, suy buồng trứng… Đây là
nguyên nhân hàng đầu dẫn đến vô sinh nữ, chiếm 20 đên 25 % trong số chị em bị vô sinh.
Viêm ứ nước vòi tử cung
Đây là một trong những bệnh phụ khoa thường gặp ở phụ nữ. Bệnh thường có hai giai đoạn cấp tính và mãn tính với những biểu hiện nặng nhẹ khác nhau. Viêm ứ nước, ứ mủ vòi tử cung nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe của chị em, đặc biệt là sức khỏe sinh sản, nó có thể là
nguyên nhân gây vô sinh">
nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới.Bệnh có thể bắt nguồn từ một số
nguyên nhân như: Việc vệ sinh cá nhân kém sạch sẽ, đặc biệt là vấn đề vệ sinh trong mỗi kỳ kinh nguyệt không đảm bảo, không thay băng vệ sinh thường xuyên, dùng tampon… điều này sẽ tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập sâu vào trong gây viêm ứ nước, ứ mủ vòi tử cung.Phụ nữ quan hệ T*nh d*c bừa bãi, quan hệ T*nh d*c không an toàn, không vệ sinh sạch sẽ trước và sau khi quan hệ, quan hệ trong kỳ kinh nguyệt, quan hệ trong môi trường kém sạch sẽ… cũng là
nguyên nhân gây viêm ứ nước, ứ mủ vòi tử cung do vi khuẩn xâm nhập sâu vào bên trong qua đường quan hệ.Phụ nữ Ph* thai nhiều lần, Ph* thai ở những cơ sở y tế kém chất lượng, dụng cụ y tế không đảm bảo, không chăm sóc V*ng k*n cần thận sau Ph* thai cũng có thể gây viêm ứ nước, ứ mủ vòi tử cung.Việc sử dụng các dụng cụ phòng Tr*nh th*i như: đặt vòng Tr*nh th*i… cũng là
nguyên nhân của viêm ứ nước, ứ mủ vòi tử cung.Phụ nữ mắc một số bệnh viêm nhiễm phụ khoa như: viêm vùng chậu, viêm ống dẫn trứng, viêm nội mạc tử cung, viêm cổ tử cung… cũng có thể lây lan và gây viêm ứ nước, ứ mủ vòi tử cung.Ngoài ra, còn có rất nhiều
nguyên nhân khác khiến phụ nữ có thể dễ dàng bị viêm ứ nước, ứ mủ vòi tử cung.Khi bị viêm ứ nước, ứ mủ vòi tử cung, chị em thường có một sô dấu hiệu như sau: V*ng k*n tiết nhiều khí hư bất thường, thậm chí có thể bị xuất huyết ở *m đ*o thường xuyên. Người bệnh bị đau bụng dưới, trướng bụng, đau vùng xương hông (đau nhiều hơn khi hành kinh). Kinh nguyệt không đều, kinh nguyệt ra nhiều hoặc kinh nguyệt bị vón cục. Cũng có thể bị nóng sốt nhẹ, cơ thể mệt mỏi, hậu môn bị sưng phù nhẹ.Những biểu hiện trên thường rõ ràng trong giai đoạn viêm ứ nước, ứ mủ vòi tử cung cấp tính. Trong giai đoạn mãn tính, viêm buồng trứng thường không có biểu hiện gì rõ rệt, nhưng hậu quả mà viêm ứ nước, ứ mủ vòi tử cung gây ra thì cực kì nguy hiểm. Vì ít biểu hiện nên viêm ứ nước, ứ mủ vòi tử cung mãn tính thường ít được chị em chú ý, bệnh không được điều trị sớm sẽ gây ra biến chứng hiếm muộn, vô sinh ở phụ nữ.Khi có bất kỳ dấu hiệu nào của viêm ứ nước, ứ mủ vòi tử cung, bạn nên đến ngay các cơ sở y tế để được bác sĩ siêu âm, khám xét nghiệm tìm ra tác nhân gây bệnh, sau đó sẽ có những hướng điều trị phù hợp.Viêm ứ nước, ứ mủ vòi tử cung thường được bác sĩ điều trị bằng Thu*c kháng sinh, hoặc phẫu thuật mở thông tạo hình vòi tử cung, tuy nhiên, trong quá trình điều trị, để đạt hiệu quả tối đa, bạn cần tuân thủ tuyệt đối theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Bệnh u nang buồng trứng
U nang buồng trứng là bệnh thường gặp nhất ở chị em phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Bệnh có nhiều loại, cụ thể như sau:
U nang cơ năng là những nang nhỏ, vỏ mỏng, chứa dịch. U có thể mất đi sau một vài kỳ kinh nguyệt và nó không có tổn thương về giải phẫu. U nang cơ năng sinh ra do rối loạn chức năng bài buồng trứng.
U nang thực thể thường là những u lành tính nhưng hoàn toàn có thể trở thành u ác tính nếu không được chữa trị kịp thời.
U nang nước là loại u nang có vỏ mỏng, chứa dịch, có cuống dài. không dính vào xung quanh.
U nang nhày buồng trứng thường to, có nhiều thuỳ, vỏ nang dày bên trong chứa dịch nhày màu vàng và hay dính vào các tạng xung quanh.
U nang bì buồng trứng chiếm khoảng 25% các khối u buồng trứng. Thường là u ác, tổ chức u rất đặc biệt, vỏ khối u có cấu trúc như da, có lớp sừng, mỡ… bên trong có chứa tóc, răng, bã đậu...
U lạc nội mạc tử cung là sự xuất hiện của nội mạc tử cung ở buồng trứng, thường ở vỏ buồng trứng. Nang lạc nội mạc tử cung có thể phá huỷ tổ chức buồng trứng lành, thường có ở cả hai buồng trứng, trong nang chứa dịch màu nâu sẫm. U thường gây đau, dính vào các tạng xung quanh và gây vô sinh.Những khối u nang ở buồng trứng phát triển chậm và thường không có triệu chứng, nên khi phát hiện thì chúng đã phát triển khá lớn. Mặc dù đa số các khối u ở buồng trứng là lành tính, chỉ khoảng 5% phát triển thành ung thư, nhưng chúng ảnh hưởng lớn tới khả năng sinh sản của phụ nữ.
Buồng trứng đa nang
Buồng trứng có nhiều nang nhỏ là dấu hiệu của hội chứng đa nang buồng trứng. Bệnh này có nguy cơ rất cao cản trở việc thụ thai và có thể gây ra hiện tượng vô sinh ở nữ. Buồng chứng có nhiều nang nhỏ là do sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể, khiến mức độ hoóc môn Sinh d*c tăng cao. Cơ thể không có khả năng rụng trứng do sự sản sinh quá mức của hóc-môn Sinh d*c nam (testoterone) và thiếu hóc môn động dục nữ và sản sinh hoóc môn giới tính duy trì thai của buồng trứng. Do thiếu lượng hóc môn sinh sản, hóc môn Sinh d*c nam testoterone không thể chuyển hóa thành hoóc môn động dục nữ và nang trứng không thể chín và rụng.Mặt khác, hoóc môn LH của tuyến yên cao, kích thích buồng trứng sản xuất estrogen và tạo ra những thay đổi mô học. Quá trình phát triển của nang noãn sẽ bị gián đoạn do sự gia tăng bất thường về nồng độ testosronen và LH của tuyến yên. Khi nang noãn không phát triển, đồng nghĩa với việc trứng cũng không thể phát triển và sẽ không có hiện tượng rụng trứng. Điều này khiến các nang noãn bị ức chế và tạo thành các hạt nhỏ ở buồng trứng gây hội chứng đa nang. Đồng thời, khi không phóng noãn nên các hoóc môn progesterone cũng không thể sản xuất được và nồng độ estrogen không thay đổi.Triệu chứng thường gặp khi bị hội chứng đa nang buồng trứng là: Kinh nguyệt không đều hoặc không có kinh nguyệt; Mọc nhiều mụn trứng cá; Tăng cân nhanh; Rậm lông…Những chị em phụ nữ mắc bệnh buồng trứng đa nang thường khó thụ thai do chu kỳ rụng trứng không đều đặn. Ngoài ra, chị em phụ nữ còn có nguy cơ mắc một số bệnh như: cao huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch, béo phì...
Suy buồng trứng sớm
Suy buồng trứng sớm là hiện tượng chức năng buồng trứng ngừng hoạt động sớm, khi phụ nữ dưới tuổi 40.
nguyên nhân gây bệnh có thể do di truyền, bệnh tự nhiên, do nhiễm khuẩn, do can thiệp của phẫu thuật, sau khi điều trị hóa chất, xạ trị...Biểu hiện thường gặp khi bị suy buồng trứng sớm là: Rối loạn kinh nguyệt, khó ngủ, giảm ham muốn T*nh d*c, *m đ*o khô...
Ung thư buồng trứng
Ung thư buồng trứng là bệnh nguy hiểm ở chị em phụ nữ. Bệnh có nguy cơ gây Tu vong cao thứ 3 chỉ sau ung thư vú và ung thư cổ tử cung.Mặc dù chưa biết rõ
nguyên nhân cụ thể gây bệnh, nhưng những yếu tố thuận lợi là môi trường độc hại, tuổi sau 40, yếu tố hoóc môn, di truyền, nhiễm khuẩn…Triệu chứng thường gặp: Đau lưng, bụng to nhanh, cảm giác khó chịu vùng bụng dưới, tự sờ thấy khối u ở bụng, bụng có nước.Trên đây là những bệnh ở buồng trứng thường gặp nhất, không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản mà còn ảnh hưởng tới chất lượng sống của phụ nữ . Để bảo vệ sức khỏe cho bản thân mình chị em nên có những cách phòng bệnh hiệu quả. Chẳng hạn, khi đến tuổi trưởng thành và khi bắt đầu có quan hệ T*nh d*c thì nên đi khám phụ khoa một cách thường xuyên định kì (6 tháng/lần) hoặc khi có dấu hiệu bất thường thì cần đi khám bệnh ngay để phát hiện sớm những bệnh lí của buồng trứng.
BS.Trần Ngọc Cường