Giới chức hy vọng Covid-19 sẽ giống cúm, có thể gây ra hàng chục nghìn ca Tu vong mỗi năm nhưng không làm suy thoái kinh tế. Chìa khóa để đạt được điều này là tiêm chủng. Covid-19 có tỷ lệ Tu vong cao, song vaccine làm giảm đáng kể nguy cơ chuyển nặng.
nCoV sẽ không biến mất - một sự thật mà nhiều chuyên gia từng đề cập. "Chúng ta cần học cách sống chung với virus, cách kiểm soát nó vì tương lai vẫn có nhiều bệnh nhân", Edward A. Stenehjem, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại Intermountain Healthcare, nhận định.
Những nước có tỷ lệ tiêm chủng cao là ngoại lệ, khi phần lớn dân số thế giới chưa có vaccine. Rủi ro giữa các khu vực khác nhau, thậm chí ở các nước giáp ranh như Mỹ và Canada. Song vaccine sẽ phá vỡ quy luật, rằng nhiều ca nhiễm đồng nghĩa với siết hạn chế, áp phong tỏa. Ví dụ, Anh chuẩn bị dỡ hoàn toàn quy định dập dịch dù số ca mắc mới tăng nhanh. Chính phủ để người dân tự quyết định các biện pháp phòng ngừa.
"Chúng tôi sẽ loại bỏ quy định pháp lý và cho phép người dân sáng suốt lựa chọn", Thủ tướng Boris Johnson phát biểu. Nước này sẽ nới thêm lệnh hạn chế vào ngày 19/7.
Tuần qua, Anh báo cáo 298 ca dương tính trên 100.000 người. Để so sánh, Vermont, bang tiêm chủng nhiều nhất nước Mỹ (60% dân số), báo cáo 4 ca mắc trên 100.000 người, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC). Điều này cho thấy tỷ lệ lây nhiễm ở Anh còn cao.
Giới chức Anh tin rằng khi đã tiêm vaccine cho 65% dân số trưởng thành, virus sẽ lây lan ở mức an toàn trong nhóm chưa chủng ngừa, chủ yếu là người trẻ tuổi. Tỷ lệ nhập viện và Tu vong vì thế tăng chậm hơn nhiều.
Các cổ động viên bóng đá tại sân vận động Wembley, Anh, tháng 7/2021. Ảnh: AP
Hiện Anh có hơn 2.700 bệnh nhân đang điều trị, con số ít ỏi so với gần 40.000 người ở đỉnh dịch tháng 1. Chính phủ gỡ lệnh bắt buộc đeo khẩu trang, giãn cách xã hội. Quy định hạn chế khán giả ở sự kiện thể thao sẽ sớm được bãi bỏ. Song người dân vẫn phải tự cách ly nếu dương tính nCoV.
Quyết định này vấp phải sự phản đối của hơn 120 học giả. Họ ký một bức thư gửi Tạp chí Y khoa Lancet, nhận định hành động của chính phủ là "quá sớm và nguy hiểm".
Thủ tướng Johnson cho rằng cộng đồng cần học cách sống chung với Covid-19, như đã làm với cúm mùa. Martin McKee, giáo sư Y tế Công cộng châu Âu tại Trường Vệ sinh và Y học Nhiệt đới London, phản bác: "Nhưng Covid-19 không giống cúm, nó nghiêm trọng hơn nhiều".
Tại Mỹ, giới chức tập trung vào hướng dẫn, thay vì ép buộc thực hiện các biện pháp phòng dịch. Hầu hết quyết định phụ thuộc vào chính quyền địa phương. Vì vậy, thái độ người dân từng thành phố rất khác nhau.
Hôm 9/10, CDC kêu gọi mở cửa trường học vào mùa thu, song vẫn giữ một số biện pháp phòng ngừa. Đây là bước tiến nhằm đưa trẻ em về cuộc sống bình thường. Hầu hết các bang đã gỡ lệnh hạn chế, ngoại trừ tại bệnh viện và phương tiện công cộng. Thay vì phong tỏa và chịu đòn giáng kinh tế, chính phủ tập trung khuyến khích người dân tiêm phòng.
Tại California, người chưa tiêm vaccine bắt buộc đeo khẩu trang tại nơi làm việc và địa điểm công cộng. Người muốn tham dự sự kiện lớn phải có chứng nhận tiêm vaccine hoặc kết quả âm tính nCoV. Tại Mississippi, bang tiêm chủng ít nhất của Mỹ, không có bất cứ hạn chế nào.
Ở Canada, chiến dịch tiêm chủng khởi đầu chậm chạp, song tăng tốc nhanh chóng. Đến ngày 4/7, nước này tiêm ít nhất một liều vaccine cho khoảng 69% dân số, 36% được tiêm chủng đầy đủ.
Tỉnh phía tây Alberta gần như bỏ các lệnh hạn chế từ ngày 1/7, gồm cả quy định đeo khẩu trang. Các khu vực khác thận trọng hơn. Ở Ontario, tỉnh đông dân nhất đất nước, thực khách chỉ được phép ăn uống ngoài trời cho đến cuối tháng này. Người dân vẫn phải đeo khẩu trang khi đi làm và tham gia sự kiện trọng nhà. Trên bình diện quốc gia, Canada duy trì đóng biên với các nước khác.
Tại Singapore, giới chức lên kế hoạch xử lý Covid-19 như bệnh đặc hữu. Quá trình chuyển đổi sẽ diễn ra từ từ trong nhiều tháng, dù tỷ lệ lây nhiễm hàng ngày giảm mạnh.
"Phong cách của chúng tôi là không ồ ạt. Chúng tôi luôn thực hiện từng bước, từng giai đoạn rất thận trọng", Bộ trưởng Y tế Ong Ye Kung phát biểu hôm 7/7.
Người dân Singapore xếp hàng tiêm vaccine Covid-19, tháng 6/2021. Ảnh: Zuma Press
Singapore đang nỗ lực đạt mục tiêu tiêm chủng đầy đủ cho 50% trong số 5,7 triệu dân vào tháng 7, hai phần ba dân số vào tháng 8. Cột mốc quan trọng mở đường cho nhiều hoạt động kinh tế, xã hội hơn. Người đã nhận vaccine có nhiều lựa chọn so với người chưa tiêm chủng.
Về lâu dài, nước này sẽ loại bỏ hoàn toàn các quy tắc thời đại dịch. Bệnh nhân Covid-19 có thể điều trị tại nhà. Hoạt động kiểm dịch và truy vết được thu nhỏ quy mô. Dữ liệu chính thức dự kiến chuyển từ ghi nhận ca nhiễm sang thống kê số người trong khu hồi sức tích cực và phải thở máy.
Khách du lịch hiện vẫn phải tuân thủ quy định nghiêm ngặt. Người dân còn làm việc từ xa. Các nhà hàng chỉ được tiếp nhóm khách từ 5 người trở xuống. Quy định đeo khẩu trang ngoài trời vẫn bắt buộc.
Israel vẫn có cách tiếp cận chủ động với virus. Sau cuộc họp bộ trưởng hôm 7/7, chính phủ cho biết sẽ đưa ra quyết định dựa trên các ca nhiễm nghiêm trọng. Biện pháp hiện tại bao gồm đeo khẩu trang trong nhà, nơi công cộng, cách ly người nhập cảnh đến khi có kết quả âm tính nCoV.
Hơn 63% dân số Israel đã tiêm chủng đầy đủ. Nước này gần như bỏ hoàn toàn quy tắc hạn chế từ đầu tháng 6. Song đợt bùng phát biến thể Delta khiến nhà hoạch định chính sách quyết định khôi phục yêu cầu đeo khẩu trang.