Ngày 20/7, bác sĩ Nguyễn Thị Sơn, Phó trưởng Khoa Nhi, Bệnh viện Bãi Cháy, cho biết trẻ bị viêm mũi, ngạt mũi, dùng thuốc xịt tai mũi họng lâu ngày không đỡ. Khi nhập viện, trẻ có biểu hiện của hội chứng Cushing - bệnh do tăng cortisol máu kéo dài, rậm lông, da mỏng; xét nghiệm máu cho thấy lượng cortisol máu tăng cao.
Bác sĩ chẩn đoán trẻ bị suy tuyến thượng thận do dùng thuốc có corticoid, viêm mũi xoang cấp.
Theo bác sĩ, bệnh nhân suy tuyến thượng thận sẽ phải dùng liệu pháp thay thế hormone hoặc có chỉ định phác đồ riêng tùy theo bệnh lý biến chứng kèm theo. Trường hợp này, trẻ được bù can xi, sử dụng thuốc hydrocotisol, điều trị lâu dài.
Cánh tay bé trai bị rậm lông do lạm dụng corticoid. ảnh: bệnh viện cung cấp
Corticoid (hay corticosteroid) là nhóm hoạt chất có tác dụng kháng viêm mạnh, chống dị ứng, ức chế miễn dịch, thường được sử dụng để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau, từ các bệnh về da như kích ứng do côn trùng đốt, eczema, chàm, vảy nến..., các bệnh viêm khớp, viêm phổi, các bệnh tự miễn như dị ứng, lupus ban đỏ hệ thống. Sử dụng đúng chỉ định, liều lượng vừa phải trong một thời gian nhất định, corticoid có thể điều trị hiệu quả một số bệnh lý nguy hiểm như hen phế quản, sốc phản vệ, lupus ban đổ hệ thống... và không ảnh hưởng nghiêm trọng tới cơ thể.
Do tác dụng phổ biến, thuốc có thể dễ dàng mua ngoài hiệu thuốc nên nguy cơ dẫn đến lạm dụng. "Dùng corticoid liều cao và kéo dài dẫn đến nguy cơ suy tuyến thượng thận, làm trẻ chậm phát triển do tuyến này quen với tình trạng có thuốc trong cơ thể sẽ ngưng hoạt động, không còn duy trì chức năng nội tiết", bác sĩ nói.
Trẻ bị tổn thương tuyến thượng thận cấp có các triệu chứng điển hình như hội chứng cushing (tăng cân, mặt tròn, béo, tích tụ mỡ ở vùng cổ, sau gáy...), rậm lông, da mỏng, rạn da, suy giảm chức năng miễn dịch gây nhiễm trùng cơ hội, tăng đường huyết, rối loạn điện giải, rối loạn tâm thần, chậm phát triển chiều cao, loãng xương... Triệu chứng nặng có thể xuất hiện bất thường như đau bụng; nôn và tiêu chảy nhiều gây mất nước nặng, xuất huyết tiêu hóa, tụt huyết áp, có khi không đo được; lơ mơ, có thể hôn mê.
Trường hợp đang dùng glucocorticoid liều cao, kéo dài và ngừng thuốc hoặc giảm liều đột ngột cũng khiến bệnh nhân mệt mỏi khó chịu, chán ăn, đau cơ, nhức đầu, bong vảy da...
Bác sĩ khuyến cáo, phụ huynh cần hiểu về thành phần, công dụng, hướng dẫn sử dụng để biết thuốc có chứa thành phần corticoid hay không. Nhiều tên thuốc chứa corticoid như Medron, Menison, Hydrocortison, Betamethasone, Dexamethasone..., hoặc dựa vào ký hiệu tên thuốc có đuôi "sone" ("son") hoặc "olone" ("olon") để nhận biết nhóm có chứa corticoid.
Khi trẻ mắc các bệnh lý như dị ứng, xương khớp, tai mũi họng... cần đến bệnh viện khám để được bác sĩ tư vấn, kê đơn. Nếu phải dùng corticoid, người bệnh cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ. Không nên tự mua dùng các thuốc kháng viêm giảm đau, thuốc đông y không rõ nguồn gốc.