Cuộc khảo sát trên 4.800 người, công bố vào năm 2010, cho thấy cứ khoảng 2 người dân thành thịthì một người có cholesterol cao.
Mỡ trong máu bao gồm các chất cholesterol, triglycerid, phospholipid và acid béo tự do, trong đócholesterol chiếm 60-70%. Trong máu lúc nào cũng có mỡ, chúng luôn chiếm một tỷ lệ nhất định, nhưngkhi chúng cao hay thấp bất thường thì bị gọi là 1"rối loạn". Việc rối loạn mỡ máu tiến triển rất âmthầm do lượng cholesterol tăng cao hơn mức cần thiết của cơ thể gây nên chứng xơ vữa, tắc mạchmáu.
Ngay cả những người có thể trạng không béo vẫn rối loạn chuyển hóa mỡ. Khảo sát gần đây của cácbác sĩ Trung tâm Dinh dưỡng TP HCM trên 700 người có độ tuổi từ 30-69 có chỉ số cơ thể BMI (tínhbằng trọng lượng cơ thể chia bình phương chiều cao) nằm trong khoảng trung bình (từ 18,5 đến 25)cũng cho thấy có đến 77,8% bị rối loạn mỡ máu.
PGS.TS Lê Bạch Mai - Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc cho biết, rất khó để nhận biết nhữngdấu hiệu đầu tiên khi rối loạn mỡ máu hay dư thừa cholesterol. Chính vì thế, đây được phong là kẻGi*t người thầm lặng nhất.
"Nó vô cùng âm thầm 'đánh lén' chúng ta từ từ. Đến một lúc nào đó khicảm thấy mệt, đau ngực thì ta mới biết đã bị nhồi máu mất rồi. Vì thế yếu tố phòng bệnh cực kỳ quantrọng", PGS Mai nhận xét.
Rối loạn mỡ máu là một trong những thủ phạm nguy hiểm gây thiếu máu cơ tim, nhồimáu cơ tim, cao huyết áp, tai biến mạch não, suy thận, mù mắt... |
Cơ thể không thể tồn tại nếu thiếu cholesterol. Cholesterol được cơ thể tự sản xuất từ gan chiếm80%. Phần còn lại 20% có từ những thực phẩm chứa cholesterol (trứng, hải sản, mỡ động vật, sữa...)được con người ăn vào.
Hàm lượng cholesterol cao thường do lối sống thừa dinh dưỡng lại thiếu vậnđộng, chế độ ăn uống mất cân bằng, không hợp lý, ăn quá nhiều chất đạm, béo nhưng lại thiếu hụtchất xơ và vitamin…
Cholesterol cao sẽ khiến rối loạn mỡ máu, làm mạch máu tắc nghẽn dẫn đến nhữngbệnh lý Ch?t người như bệnh tim mạch, cao huyết áp, đột quỵ, sỏi mật, gan nhiễm mỡ, tiểu đường, béophì, viêm tụy cấp và cả những khối u nguyên bào xốp ở não.
BS Lương Lễ Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp TP HCM cũng cho biết, cần phải hiểu rằng chất béokhông đồng nghĩa với chất có hại, miễn là hàm lượng chất béo trong máu, trong gan, trong mô dưới dađừng vượt quá định mức bình thường. Nhiều người cũng cho rằng những ai béo phì không cần chất béovì đã có thừa dưới da bụng, mông, đùi… Trên thực tế, dù gầy hay mập, cơ thể lúc nào cũng cần đượctiếp tế chất béo.
"Không ít người muốn sụt cân, muốn ổn định thể trọng đã tìm cách giới hạn ăn chất béo đến mứctối đa. Tuy nhiên, nếu đã bị rối loạn mỡ máu thì chất mỡ trong máu vẫn có thể tăng cao cho dù cónhịn ăn thịt mỡ vì cơ thể tự tổng hợp chất béo từ chất đường thặng dư trong máu, như trong trườnghợp của người tiểu đường", bác sĩ Hoàng nhận định.
WHO ước tính, mỡ máu cao có liên quan đến 48% trường hợp tai biến mạch máu não, 56% ca thiếu máucơ tim trên toàn thế giới. Mỗi năm trên thế giới có khoảng 28 triệu người Tu vong do các bệnh lýliên quan đến rối loạn mỡ máu (chiếm hơn 50% ca Tu vong). Theo Hội phòng chống tai biến mạch máunão Việt Nam, có 200.000 người Việt đột quỵ mỗi năm do nhiễm mỡ máu.
Theo PGS Mai , hiện nay hầu hết các bệnh nhân đều chưa hiểu mối tương quan giữa rối loạn máu mỡvà cao huyết áp. Thực tế hai bệnh này liên quan đến ít nhất 45% các ca Tu vong vì bệnh tim mạch và51% các ca Tu vong do đột quỵ. Nếu rối loạn mỡ máu "sánh duyên" cùng cao huyết áp sẽ càng làm giatăng biến chứng nguy hiểm trên người bệnh.
"Rối loạn mỡ máu, cao huyết áp là bệnh không thể chữa khỏi, người bệnh phải sống chung với nóđến hết cuộc đời. Vì vậy, bệnh nhân cần được kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ để bảo vệ và duy trìsức khỏe, ngăn ngừa các biến chứng và nguy cơ Tu vong", PGS Mai nhấn mạnh.
Các chuyên gia y tế khuyến cáo để phòng và điều trị rối loạn mỡ máu, cao huyết áp cần phải thayđổi thói quen ăn uống, lối sống, tăng cường tập thể dục, cai Thu*c lá, hạn chế rượu bia. Bên cạnhđó các nhà nghiên cứu y khoa cũng đang cố gắng tìm những nhân tố có thể điều hòa tổng thể bộ mỡ máutừ receptor tế bào mà không gây ra tác dụng phụ.
Thay đổi thói quen ăn uống, lối sống và hỗ trợ tế bào hấp thu cholesterol để giúpphòng ngừa rối loạn mỡ máu |
PGS Mai cũng cho biết việc điều trị nhiễm mỡ máu đã có bước tiến mới khi các nhà khoa học Mỹ vừacông bố một sản phẩm có thành phần chính là GDL-5 giúp điều hòa cholesterol, kiểm soát hiệu quả vàan toàn bộ mỡ máu của những người có rối loạn chuyển hóa.
"Cơ chế tác động của GDL-5 là cải thiện hoạt động của các receptor tế bào, từ đó thúc đẩy LDLthành ra HDL. Vì thế, GDL-5 vừa có tác dụng phòng ngừa vừa giúp điều trị rối loạn mỡ máu hiệu quả",PGS Mai phân tích.