Dịch não tủy là một loại dịch ngoại bào đặc biệt lưu thông trong các não thất và trong khoang dưới nhện do các đám rối màng mạch trong các não thất bài tiết.
Số lượng dịch não tủy ở người trưởng thành khoảng 140 ml và trong 24 giờ dịch não tủy được đổi mới từ 3 đến 4 lần.
Từ 2 não thất bên ở 2 bán cầu đại não, dịch não tủy theo lỗ Monro đổ vào não thất III nằm ở gian não. Từ não thất III, dịch não tủy theo cống Sylvius đổ vào não thất IV nằm ở hành- cầu não. Từ đây, dịch não tủy theo các lỗ Magendie và Luschka đi vào khoang dưới nhện rồi bao bọc xung quanh não bộ và tủy sống.
Khi các đường lưu thông này bị tắc, dịch não tủy sẽ ứ đọng lại trong các não thất gây nên bệnh não úng thủy (hydrocephalus).
Dịch não tủy trao đổi vật chất 2 chiều với tổ chức thần kinh trung ương bằng cách cung cấp các chất dinh dưỡng và lấy đi các chất thải sinh ra trong quá trình chuyển hóa.
Dịch não tủy có mối liên hệ mật thiết với não và màng não. Vì vậy, nó được xem như một tấm gương phản ảnh tình trạng của não và màng não.
Bình thường, dịch não tủy có những tính chất và thành phần nhất định. Khi có bệnh lý ở não và màng não, các thành phần và tính chất này sẽ thay đổi.
Bình thường |
Viêm màng não mủ |
Viêm màng não do lao |
Viêm màng não virus |
Xuất huyết màng não |
|
Màu sắc |
Trong suốt |
Hơi mờ hoặc đục như nước vo gạo |
Trong, mờ hoặc vàng chanh |
Trong hoặc hơi mờ |
Hồng hoặc đỏ |
Áp lực |
Khoảng12 cm nước |
Tăng |
Tăng |
Bình thường hoặc tăng ít |
Tăng |
Bạch cầu |
Dưới 5 lympho trong 1mm3dịch não tủy |
Rất tăng, có thể trên1000 bc/mm3Trung tính chiếm ưu thế |
Tăng vừa dưới500 bc/mm3Lympho chiếm ưu thế |
Tăng vừa10 - 500/mm3Lympho chiếm ưu thế |
Có cả hồng cầu lẫn bạch cầu. |
Protein |
0,15-0,45 g/l |
Tăng nhiều(5 g/l) |
Tăng vừa(2 - 3 g/l) |
Bình thường hoặc tăng ít (1 g/l) |
Tăng |
Glucose |
0,5 - 0,7 g/l |
Giảm |
Giảm |
Bình thường |
Bình thường hoặc hơi tăng |
NaCl |
7 - 9 g/l |
Bình thường |
Giảm |
Bình thường |
Bình thường |
Vi khuẩn |
Không có |
Soi tươi có thể thấy vi khuẩn (50%)Cấy 80% ( ) |
Soi: ít thấyCấy: 50% tìm thấy BK |
Không có |
Không có |