Thiên hoa phấn là tên dược liệu (Thuốc) của rễ cây qua lâu còn có tên là dưa trời, dây bạc bắt, có tên khoa học là Trichosanthes kirilowi Maxim, thuộc họ bầu bí - Curcurbitaceae.
Ở nước ta cây mọc trên đất rừng bên khe hay mé đường vùng núi Cao Bằng và cùng mọc trên đất cát hoang ở Ninh Thuận, Bình Thuận. Rễ qua lâu chứa tinh bột và chất nhầy, đặc biệt là chất trichosanthin karasurin.
thiên hoa phấn có vị ngọt, nhạt, sau hơi đắng, chua, không mùi, tính hàn, có tác dụng sinh tân dịch, chỉ khát, nhuận táo, giảm đau, chữa sốt nóng, miệng khô khát, lở ngứa, hoàng đản, viêm tấy. Liều dùng hằng ngày: 8-16g dưới dạng Thuốc sắc hoặc thái mỏng, giã nát, ngâm nước, lọc lấy bột, dùng mỗi lần 4 - 8g.
thiên hoa phấn được dùng làm Thuốc trong các trường hợp:
-
Chữa sốt nóng, miệng khô khát, vàng da: thiên hoa phấn 8g, rễ cây é lớn đầu 8g, thái nhỏ, phơi khô, sắc với 200ml nước còn 50ml, uống một lần trong ngày.
-
Chữa đái tháo đường: thiên hoa phấn 8g, thục địa, hoài sơn, mỗi vị 20g; đơn bì, kỷ tử, thạch hộc, mỗi vị 12g; sơn thù, sa sâm mỗi vị 8g. Sắc uống trong ngày.
- Chữa sốt rét:
thiên hoa phấn 8g, mẫu lệ 12g, sài hồ, quế chi, hoàng cầm mỗi vị 8g, can khương, cam thảo, mỗi vị 6g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Chữa mụn nhọt lâu ngày: thiên hoa phấn 8g, ý dĩ, bạch chỉ, mỗi vị 10g. Sắc hoặc tán bột uống.
- Chữa quai bị: thiên hoa phấn 8g, thạch cao 16g, ngưu bàng, cát căn mỗi vị 12g, thăng ma, liên kiều, hoàng cầm, cát cánh mỗi vị 8g, sài hồ, cam thảo mỗi vị 4g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Chữa tắc sữa: thiên hoa phấn 8g, bạch thược 12g; sài hồ, đương quy, xuyên sơn giáp mỗi vị 8g, thanh bì, cát cánh, thông thảo mỗi vị 6g. Sắc uống. Hoặc
thiên hoa phấn 12g, xuyên sơn giáp rang phồng 12g, tán bột ninh với chân giò lợn, ăn cái, uống nước.
- Chữa viêm amidan mạn tính: thiên hoa phấn 8g, sinh địa 16g, hoài sơn, huyền sâm, ngưu tất mỗi vị 12g, sơn thù, trạch tả, đơn bì, phục linh, tri mẫu, địa cốt bì mỗi vị 8g, xạ can 6g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Chữa thấp khớp: thiên hoa phấn, thổ phục linh, cốt toái bổ, kê huyết đằng, thạch cao, đơn sâm, sinh địa, rau má, uy linh tiên, hy thiêm, khương hoạt, độc hoạt mỗi vị 12g, bạch chỉ 8g, cam thảo 4g. Sắc uống.
Theo Sức khỏe & đời sống