Viêm họng cấp tính là bệnh khá phổ biến, xảy ra quanh năm nhưng khi thời tiết chuyển mùa thì viêm họng cấp dễ dàng xuất hiện. Bệnh thường xuất hiện với các bệnh viêm VA, viêm amiđan. Nguyên nhân có thể do vi khuẩn (phế cầu, liên cầu hoặc các vi khuẩn khác sẵn có ở họng) hay virut cúm, sởi...
viêm họng cấp tính
là bệnh khá phổ biến, xảy ra quanh năm nhưng khi thời tiết chuyển mùa thì viêm
họng cấp dễ dàng xuất hiện. Bệnh thường xuất hiện với các bệnh viêm VA, viêm
amiđan. Nguyên nhân có thể do vi khuẩn (phế cầu, liên cầu hoặc các vi khuẩn
khác sẵn có ở họng) hay virut cúm, sởi...
Nguyên nhân gây
viêm họng cấp
viêm họng cấp là
tình trạng viêm niêm mạc họng xảy ra một cách đột ngột gây nên bởi virut (cúm,
sởi, Adenovirus...), vi khuẩn (phế cầu, tụ cầu, liên cầu, Hemophillus
influenzae...). Nguy hiểm hơn cả là liên cầu khuẩn nhóm A (S.pyogenes). Đây là
thủ phạm gây nên biến chứng viêm họng dẫn đến viêm khớp cấp (thấp tim tiến triển),
viêm cầu thận cấp là những bệnh khá nguy hiểm hoặc viêm họng cấp do nấm
(Candida). Ngoài các nguyên nhân trên phải kể đến các yếu tố nguy cơ như thay đổi
thời tiết, lạnh quá, ẩm quá, bụi bẩn, bụi công nghiệp, khói (Thu*c lá, Thu*c
lào, khói bếp than, củi, rơm rạ) và có thể do tác động của rượu.
Những biểu hiện
Bệnh thường khởi
phát đột ngột, người bệnh sốt cao 39 - 40 độ C, nuốt đau, rát họng. Lúc đầu, bệnh
nhân thấy khô nóng trong họng, dần dần thành cảm giác đau rát, tăng lên khi nuốt,
khi ho và khi nói. Người bệnh thấy đau lên tai và đau nhói khi nuốt. Các triệu
chứng kèm theo là sụt sịt, tắc mũi và chảy nước mũi nhày, tiếng nói khàn nhẹ và
ho khan. Hai amiđan viêm to, trên bề mặt amiđan có chất nhày trong, có khi có bựa
trắng như nước cháo phủ trên bề mặt, hạch cổ bị sưng.
Trong trường hợp
viêm họng cấp do virut cúm thì các triệu chứng khá nặng, nhức đầu, đau
rát họng, xuất huyết ở thành sau họng. Hoặc viêm họng cấp do virut APC
(Adeno-Pharyngo-Conjunctival) thì xuất tiết mũi, niêm mạc họng đỏ, viêm
màng tiếp hợp và sưng hạch cổ. Các trường hợp viêm họng cấp do virut thì
hiện nay việc xác định loại virut gì gây bệnh còn gặp không ít khó khăn.
Tình trạng viêm họng
cấp khi thời tiết chuyển mùa thường diễn ra trong vòng 3 - 4 ngày, nếu sức
đề kháng tốt bệnh sẽ lui dần, các triệu chứng trên sẽ mất đi rất
nhanh. Nhưng khi sức đề kháng yếu (trẻ em, người cao tuổi) thì bệnh diễn biến
phức tạp hơn, nặng hơn và có thể gây biến chứng như viêm tai, viêm mũi, phế
quản phế viêm và trở thành viêm họng mạn tính. Hoặc thấp tim tiến triển, viêm
cầu thận cấp nếu tác nhân gây bệnh là vi khuẩn liên cầu nhóm A (S. pyogenes).
Điều trị phải theo
chỉ định của bác sĩ
Nguyên tắc điều trị
phải dựa vào nguyên nhân gây bệnh, trong trường hợp xác định được vi khuẩn và
có kết quả của kháng sinh đồ thì nên lựa chọn kháng sinh để điều trị cho thích
hợp với tuổi, tình trạng bệnh và tính động học của kháng sinh. Việc dùng Thu*c
để điều trị phải tuân theo chỉ định của bác sĩ khám bệnh, không tự động mua Thu*c
để chữa bệnh cho mình và người nhà.
Cần bù nước và chất
điện giải do sốt cao gây ra. Tốt nhất là uống dung dịch oresol (ORS), có thể
dùng ORS cam loại 5,63g/gói cho cả người lớn và trẻ em, pha 1 gói vào 200ml nước
(đun sôi, để nguội). Thông thường sử dụng ORS như sau, trẻ nhũ nhi thì dùng
50ml/lần, 2 - 3 lần/ngày; trẻ từ 2 - 6 tuổi dùng 100ml/lần, 2 - 3 lần/ngày; trẻ
từ 6 - 12 tuổi dùng 150ml/lần, 2 - 3 lần/ngày. Với người lớn dùng theo nhu cầu.
Thức ăn nên dùng loại
mềm, nhuyễn, dễ nuốt. Cần ăn thêm rau, trái cây. Cần phải nghỉ ngơi, giữ ấm cơ
thể, nhất là cổ, ngực, gan bàn chân. Nên tắm bằng nước ấm trong phòng kín gió,
tắm xong phải lau người thật khô rồi mặc quần áo sạch. Cần vệ sinh họng, miệng
như đánh răng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy. Nên súc họng bằng nước muối
nhạt hằng ngày.
Phòng ngừa viêm họng
cấp thế nào?
Để phòng ngừa viêm
họng cấp, cần vệ sinh răng miệng, họng, mũi thường xuyên và hàng ngày. Cần đánh
răng sau khi ăn và trước, sau khi ngủ dậy làm sao tạo thành một thói quen, nhất
là đối với trẻ em.
Nên tắm bằng nước ấm
nhất là với những người mắc bệnh viêm họng tái đi tái lại nhiều lần. Khi tắm
xong cần lau người khô trước khi mặc quần áo sạch bất kể là mùa nào. Cũng không
nên ngồi trước quạt hoặc trong phòng điều hòa lạnh sau khi tắm xong.
Khi bị viêm họng cần
đi khám ngay, tốt nhất là khám chuyên khoa tai mũi họng hoặc phòng khám đa khoa
để nhanh chóng xác định bệnh và điều trị ngay từ những ngày đầu, không nên để bệnh
xảy ra vài ba ngày mới đi khám bệnh.
Người bệnh không
nên tự chẩn đoán bệnh cho mình, dùng theo đơn Thu*c cũ hoặc tự mua Thu*c để điều
trị. Khi bị viêm họng kéo dài cần tới thăm khám để được điều trị tránh một số
biến chứng không đáng có xảy ra.
Bác sĩ Nguyễn Minh
Hằng