Khách mời tham gia buổi giao lưu gồm:* Ông NGUYÊN TRẦN HIỂN - Chủ nhiệm chương trình tiêm chủng mởrộng quốc gia, Bộ Y tế;* TS. TRẦN MINH ĐIỂN - Phó giám đốc Bệnh viện Nhi T.Ư;* PGS.TS.BS PHAN TRỌNG LÂN - Viện trưởng Viện Pasteur;*BS TRƯƠNG HỮU KHANH , trưởng khoa nhiễm Bệnh viện Nhi đồng1. |
* Con tôi được 5 tháng tuổi, chưa đến tuổi tiêm phòng vắcxin sởi. Tôi phải làmgì để phòng tránh bệnh sởi cho cháu một cách hiệu quả nhất? Biểu hiện khi trẻ mắc sởi là gì? (HoàngĐức Huyên, 25 tuổi, hoanghuyen.jpa@...)
Trẻ năm tháng tuổi thì chưa thểchủng ngừa sởi. Nguồn lây sởi từ người lớn ra ngoài môi trường tiếp xúc với người bệnh, rồi mang vềlây cho trẻ, hay ngay trong nhà có người mắc bệnh.
Do vậy, nhóm tuổi này phải cách ly tuyệt đối vớingười mắc bệnh ít nhất mười ngày. Người lớn khi đi ra ngoài, về nhà tiếp xúc với trẻ nhóm tuổi nàycần rửa tay, thay quần áo trước. Nếu người mẹ lúc nhỏ chích ngừa sởi đủ thì con của họ rất khó bịsởi trước 9 tháng tuổi.
* Con tôi 15 tháng tuổi, đã chính ngừa sởi 3 trong 1 khi được 12 tháng tuổitại Pasteur. Theo lịch hẹn, đến năm 2017 con tôi mới chích mũi 2. Vậy có nên chích mũi 2 sớm hơnhay đợi đến đúng lịch hẹn? Vì đang có dịch sởi nên tôi rất ngại đưa bé đến chỗ đông người. (Bùi ThịThanh, 31 tuổi, buithanhhoay@...)
Việc tiêm phòng phải theo đúnglịch của chương trình tiêm chủng mở rộng đối với văcxin trong chương trình tiêm chủng mở rộng(mũi 1 lúc 9 tháng tuổi, mũi 2 lúc 18 tháng tuổi). Nếu con bạn tiêm ở viện Pasteur TP.HCM, có nghĩalà con bạn tiêm vắcxin 3 trong 1 của hãng Sanofipasteur, mũi 1 vào lúc 12 tháng tuổi.
Như vậy conbạn tiêm mũi 2 theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất. Tuy nhiên với tình hình bệnh sởi ở Việt Nam,tỷ lệ trẻ mắc dưới 1 tuổi không nhỏ, do đó nên hướng dẫn cho những người thân có con chưa tiêmvắcxin tiêm vào lúc 9 tháng tuổi.
Ảnh minh họa - nguồn Internet* Con tôi 29 tháng tuổi nhưng chưa chích ngừa sởi lần nào. Nếu bây giờ chíchthì hiệu quả miễn dịch là bao nhiêu. Con tôi đang sốt nên không thể chích ngừa bây giờ được, liệuvắcxin sởi có hết như những thông tin đã đăng không? (Đoàn Trần Lan Phương, 33 tuổi,Phuong.doan@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Bạn nên thu xếp cho con bạn đi chíchngừa vì đã 29 tháng tuổi mà chưa tiêm mũi nào. Chích một mũi hiệu quả miễn dịch khoảng 80% đến 90%.Đang sốt thì không nên chích ngừa văcxin. Trong chương trình tiêm chủng mở rộng hiện naycòn văcxin sởi.
* Con tôi 30 tháng tuổi, đã tiêm phòng mũi sởi tiêm chủng mở rộng khi 9 thángtuổi. Nay muốn tiêm phòng sởi mũi 2 cho cháu thì phải tiêm đúng loại mũi sởi tiêm chủng mở rộng haytiêm mũi phòng sởi - rubella - quai bị? Nếu lúc này tiêm mũi sởi - rubella - quai bị thì sau đó cóphải tiêm nhắc lại những mũi nào nữa để phòng sởi - rubella - quai bị? (Huyền, 29 tuổi,autumn842001@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Bạn tiêm vét mũi sởi trong chiếndịch tiêm vét hiện nay hay bạn tiêm 3 trong 1 trong tiêm chủng dịch vụ vẫn được. Nếu lúc này bạntiêm 3 trong 1, bạn có thể nhắc lại vào lúc 4,5 tuổi.
* Ngoài biện pháp tiêm phòng đủ 2 mũi thì có biện pháp nào hữu hiệu để phòngsởi? Các bé dưới 9 tháng tuổi khả năng mắc sởi rất cao. Có bài Thu*c tây hay bài Thu*c dân gian hữuhiệu nào để phòng sởi cho các bé không? (Tuấn Anh, 38 tuổi, tuananhconinco@...)
- PGS.TS Phan Trọng Lân: Việc phòng chống bệnh sởi phảidùng biện pháp tổng thể trên 3 mắt xích của quá trình phát sinh bệnh: Trên đối tượng cảm nhiễm(người chưa mắc bệnh, chưa tiêm phòng và chưa có miễn dịch); Trên đường lây truyền; Trên nguồnbệnh.
1. Trên đối tượng cảm nhiễm: tiêm phòng là biện pháp hiệu quả nhất để tạo miễndịch cho cá nhân và cộng đồng, đặc biệt đối tượng nguy cơ cao.
2. Trên đường lây truyền:đối với người chưa mắc hoặc chưa có miễndịch,tránh tiếp xúc đông người những nơi có nguy cơ cao.
3.Trênnguồn bệnh: xử lý triệt để ổ dịch; những người mắc bệnh phảicách ly với những người xung quanh ít nhất là 4 ngày trước và sau khi phát ban (trước khi phát banvới các biểu hiện sốt, viêm đường hô hấp); đặc biệt là người đã tiếp xúc với người mắc bệnh, trongvòng 10 ngày không tiếp xúc gần với những người xung quanh. Với đối tượng nguy cơ cao hiện nay làtrẻ em dưới 18 tháng tuổi, đặc biệt là dưới 9 tháng tuổi, trong trường hợp phải tiếp xúc nên đeokhẩu trang hoặc giữ khoảng cáchtrên 1,5m.
Đối với trẻ dưới 9 tháng tuổi chưa đến tuổi tiêm phòng,ít ra khỏinhàthì biện pháp hiệu quả nhất là không đến nơi tập trung đông người, nguy cơ cao. Do đó trẻem dưới 9 tháng tuổi mắc bệnh chỉdo người xung quanh mang đến. Vì vậy vai trò người ông,người bà, người bố, người mẹ rất quan trọng trong việc giữ gìn cho trẻ không mắc bệnh.
Hơn nữa những người biết mình đã tiếp xúc với người mắc bệnh trong vòng 10 ngàythì không nên đến gần các cháu, vì đối tượng này nếu chưa đủ miễn dịch từ mẹ, chưa được tiêm phòng,lúc mắc bệnh lại có nguy cơ biến chứng cao.
* Khi đọc những bài viết về dịch sởi, thấy hàng trăm cái ch*t vì sởi, đặc biệtlà những trẻ em thì tôi có những câu hỏi như sau: Tại sao BộY Tế lại chậm chạp trong việccông bố dịch sởi trên toàn quốc? Tại sao không lập ra một vùng cách ly để tìm cách chữa bệnh? Ngườiđứng đầu Bộ Y tế đã làm hết trách nhiệm của mình chưa? (Cao Thị Kim Ngân, 21 tuổi,cnblack.cao@...)
- GS.TS Nguyễn Trần Hiển: Trướch*t, bạn cần phân biệt hai khái niệm: công bố dịch và thông báo dịch. Không công bố dịch, không cónghĩa là không có dịch. Trong thời gian vừa qua, Bộ Y tế luôn thông báo tình hình dịch bệnh cácbệnh truyền nhiễm nói chung và dịch sởi nói riêng, kèm theo chỉ đạo các sở y tế, trung tâm y tế dựphòng các tỉnh, thành phố triển khai các biện pháp phòng chống dịch bệnh như đối với tay chânmiệng, cúm, bệnh dại, sốt xuất huyết...
Còn công bố dịch, theo Luật Phòng chống bệnhtruyền nhiễm, phải tuân thủ theo đúng các quy định: công bố dịch phải đáp ứng điều kiện công bốdịch bệnh truyền nhiễm theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Có nghĩa là dịch được công bố khicó số người mắc bệnh truyền nhiễm vượt quá số mắc dự tính bình thường và khi có ít nhất một trongbốn điều kiện sau:
2. Bệnh dịch được Bộ trưởng Bộ Y tế xác định cósự biến đổi tác nhân gây bệnh, có nguy cơ tăng tỉ lệ Tu vong và chưa có biện pháp khống chế hiệuquả
3. Bệnh dịch có tỉ lệ Tu vong cao mà chưa rõ tácnhân gây bệnh và chưa có biện pháp khống chế hiệu quả
Cũng trong Luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm quyđịnh rõ Chủ tịch UBND tỉnh công bố dịch đối với bệnh truyền nhiễm nhóm B và nhóm C. Bộ trưởng Bộ Ytế công bố dịch theo đề nghị của Chủ tịch UBND cấp tỉnh đối với bệnh truyền nhiễm nhóm A và đối vớimột số bệnh truyền nhiễm nhóm B khi có từ hai tỉnh, thành trực thuộc trung ương đã công bốdịch.
Ngoài ra, công bố dịch đồng nghĩa với việc chúngta không kiểm soát được tình hình dịch bệnh, đồng nghĩa với việc chúng ta cần sự hỗ trợ, giúp đỡ từbên ngoài và cần áp dụng các đáp ứng đặc biệt trong tình trạng khẩn cấp như đóng cửa trường học,hạn chế đi lại, hạn chế thương mại, du lịch...
Hiện nay, chưa có tỉnh, thành nào công bố dịchsởi. Như vậy, Bộ Y tế đã tuân thủ đúng các quy định về Luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm trongcông bố dịch.
Không công bố dịch không có nghĩa là chúng takhông làm gì. Ngay từ khi phát hiện dịch sởi ở một số tỉnh miền núi phía Bắc năm 2013, Bộ Y tế đãban hành nhiều văn bản chỉ đạo tăng cường công tác phòng chống dịch sởi, truyền thông cho người dânvề dịch sởi, triển khai các kế hoạch tiêm vét về sởi, tiêm vắcxin sởi chống dịch ở những vùng cónguy cơ cao.
Cuối tháng 2/2014, Bộ Y tế đã tổ chức hội nghịtrực tuyến với 63 tỉnh, thành về phòng chống dịch cúm H7N9 và phòng chống dịch sởi dưới sự chủ trìcủa Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam. Bộ trưởng Bộ Y tế cũng đã đến làm việc tại tỉnh Yên Bái khi bùng phátdịch sởi ở tỉnh này và quán triệt chỉ đạo phòng chống dịch sởi.
* Con tôi đã tiêm phòng mũi tổng hợp (sởi, quai bị, rubella) khi 1 tuổi. Bâygiờ cháu được 17 tháng, có phải tiêm tiếp mũi thứ 2theo chiến dịch TCMR không hay vẫn chờ đến3 năm sau theo lịch hẹn của bác sĩ? Và nếu tiêm luôn mũi 2 thì đến năm 2017 có phải tiêm nữakhông?(Lê Thu Hiền, 31 tuổi, Hienkd_thanhnam@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Khi con bạn 4 đến 5 tuổi, bạn chíchthêm một mũi 3 trong 1 thì cháu sẽ không còn sợ gì ba con virút sởi, quai bị, rubella.
* Triệu chứng ban đầu của bệnh sởi khi phát ban khác thế nào với những phátban do nóng rômhay nóng sốt bình thường? (Bùi Văn Tùng, 29 tuổi, tung.bui@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Bệnh sởi là phải sốt và thường sốtrất cao, kèm theo ho, chảy mũi. Ban sởi mọc theo thứ tự từ đầu đến chân và bay đi cũng thứ tự nhưthế. Trong khi rôm sảythì không sốt. Rôm sảy thường mọc ở vùng có nếp gấp: cổ, bẹn...
* Con tôi được tiêm 1 mũi sởi khi 11 tháng tuổitại TrạmY tế phườngtheo chương trình tiêm chủng mở rộng. Sau đó tôi được tư vấn cho cháu tiêm ngoài dịch vụ 1 mũi ngừa3 bệnh (sởi-quai bị-rubella) lúc 16 tháng tuổi. Vậy con tôi có cần phải tiêm thêm mũi nhắc sau 3năm không? Hoặc có cần phải tiêm ngay lúc này vì bệnh sởi đang hoành hành? (Trương Quỳnh Anh, 29tuổi, quynhanht@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Bạn nên tiêm ngừa nhắc lại mộtmũi ba trong một lúc 4-5 tuổi hoặc lúc bắt đầu đi học để tăng cường miễn dịch.
* Làm sao phân biệt các nốt phát ban của sởi và sốt siêu vi? Các triệu chứngsau khi nốt phát ban lặn? Bác sĩ địa phương nói cháu tôi bị siêu vi, sốt 37 -38độ C. Sau khi banlặn cháu bị ho, bây giờ đã khỏe. Cháu được 7,5 tháng tuổi. (Vu Phuong, 39 tuổi,phuong12vu12@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Bệnh sởi cũng phát ban như các bệnhphát ban khác nhưng sởi thường làm trẻ sốt rất cao (trên 39độ), và ho nhiều. Còn các loại bankhác thì thường không sổt cao và không ho. Tình huống của con bạn là ban do siêu vi khác. Do vậy,khi con bạn đến 9 tháng tuổi nên đưa cháu đi chích sởi mũi đầu.
* Dịch sởi tại TP.HCM tăng từ tháng 9/2013.Tại sao ngành y tế chậmchạp, trì trệ dập dịch sởi, làm lây lan khắp thành phố, trách nhiệm này thuộc về ViệnPasteurTP.HCM hay Sở Y tế TP.HCM? (Nguyễn Thị Hạnh, 29 tuổi, hanhnguyen85@...)
- PGS.TS.Phan Trọng Lân: Bệnh sởi là bệnh lây mạnh qua đường hôhấp, nguồn bệnh có thể có khắp nơi trên thế giới, việc giao lưu đi lại ngày càng nhiều, do đó đểngăn ngừa sởi bền vững và hiệu quả nhất là tiêm phòng.
Năm 2012-2013, sau những trường hợp tai biến ngay sau tiêm chủng (mặc dù chưa cóbằng chứng liên quan đến tiêm chủng) làm cho tỷ lệ tiêm chủng giảm đáng kể, trong đó có bệnh sởi,đây là nguyên nhân làm gia tăng đối tượng cảm nhiễm.
Ngay khi có các trường hợp mắc ở huyện Bình Tân, Q.8, viện Pasteur TP.HCM đãcùng với Sở Y tế tập trung xuống địa phương và ngay sau đó nhận định là người dân có thể về các địaphương ăn tết, Lãnh đạo Sở Y tế đã triệu tập tất cả các quận huyện về để tập huấn, hướng dẫn triệtđể các biện pháp chống dịch.
Như vậy, theo tôi thì ngành y tế TP.HCM đã quyết liệt kiểm soát với bệnh dễ lâycũng như nỗ lực trong việc tuyên truyền, hướng dẫn người dân trong công tác tiêm phòng.
Phải nói rằng công tác phòng chống dịch phải gồm ngành y tế, chính quyền, ngườidân, trong đó người dân đóng vai trò quan trọng. Qua đợt dịch này mới thấy được tỷ lệ tiêm chủngthấp thì khả năng bùng phát dịch lớn, với số người mắc cao vàTu vong, cho thấy cái giá để trảnày quá lớn.
Vắcxinlà sản phẩm sinh học, sản xuất với quy trình, kiểm định nghiêmngặt, sử dụng cho hàng triệu người. Do đó để sản xuất ra 1 liều đòi hỏi thờigian từ 6-8 tháng đến hàng năm; và sử dụng cho dự phòng, vì vậy để không còn những trường hợpTu vong đáng tiếc xảy ra, mong các ngành, chính quyền và người dân với trách nhiệm của mình hỗ trợcho công tác tiêm chủng, nâng cao tỷ lệ tiêm chủng, sẽ tạo nền miễn dịch vững chắc.
* Các biện pháp hữu hiệu phòng tránh tốt nhất cho trẻ chưa bị bệnh sởi là gì?(Bùi Văn Tùng, 29 tuổi, tung.bui@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Hữu hiệu nhất là tiêm văcxin theohướng dẫn của Y tế dự phòng. Đừng bỏ mũi văcxin lúc 9 tháng và nhắc lại lúc 18 tháng. Khi cóđiều kiện thì chích văcxin 3 trong 1 theo hướng dẫn của các cơ sở tiêm chủng dịch vụ.
* Triệu chứng của bệnh sởi như thế nào? Bệnh có nguy hiểm không, thường xảy raở lứa tuổi nào? Cách điều trị và phòng tránh ra sao? (Nguyễn Hùng Thịnh, 30 tuổi,hungthinh_95@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Bệnh sởi ban đầu biểu hiện là sốtcao, ho nhiều, chảy mũi, đỏ mắt. 3,4 ngày sau sẽ phát ban. Sau khi phát ban, trẻ vẫn còn sốt caothêm 4,5 ngày. Bệnh thường lành tính nhưng cũng có những trường hợp biến chứng: viêm phổi, viêmtai, tiêu đàm máu, viêm não... Đa số điều trị tại nhà, nếu không có biến chứng. Chỉ cần nhập việnkhi có biến chứng. Phòng ngừa tốt nhất hiện nay là tiêm chủng.
* Con số thống kê chắc chắn sẽ không chính xác vì các bệnh viện sợ bị phêbình, bị đánh giá là yếu kém về chuyên môn. Hơn nữa con số đưa ra chỉ là thống kê trẻ Tu vong trongbệnh viện, chưa kể trẻ bị trả về vì không cứu được. Vậy tại sao không công bố thành đại dịch haytrẻ con không quan trọng bằng người lớn? Sao không cho các trường mầm non nghỉ học để tiến hành khửtrùng và để tránh lây lan thành nhiều ổ dịch? (Hong, 33 tuổi, hoahong@...)
- GS Nguyễn Trần Hiển: Hiện nay, theo chỉ đạocủa lãnh đạo Bộ Y tế về công bố minh bạch, công khai thông tin về dịch sởi, các tỉnh đã thực hiệnbáo cáo theo quy định hàng ngày. Tôi nghĩ, không có chuyện bệnh viện giấu số liệu vì "bệnh thànhtích". Nếu có số liệu không phù hợp thì chủ yếu là do báo cáo chậm. Ngoài ra, cũng có thể là donhiều bệnh nhân mắc bệnh không đến bệnh viện nên không được cập nhập vào những báo cáo thường xuyêncủa cơ sở y tế.
Đúng là hiện nay dịch sởi đang xảy ra ở một sốtỉnh, thành phố với quy mô vừa và nhỏ. Bệnh dịch xảy ra theo chu kỳ, trong bối cảnh Việt Nam vẫnchưa loại trừ được bệnh sởi. Có nghĩa là, virút sởi vẫn đang lưu hành trong cộng đồng do không tiêmphòng vắcxin theo quy định của lịch tiêm chủng tại Việt Nam. Khi sởi chưa được loại trừ, virut sởivẫn đang lưu hành thì vẫn có bệnh nhân sởi và dịch sởi .
Cụ thể năm 2013, trẻ tiêm mũi 2 chỉ đạt 86%. Dựatrên hiệu quả dự phòng của vắcxin sởi là 95% thì chỉ có 95% của 86% được bảo vệ, không mắcsởi. Con số này cho thấy còn đến gần 20% trẻ có nguy cơ cao mắc sởi.
Giả sử hàng năm có 1,6 triệu trẻ ra đời và vớiước tính như trên thì có đến trên 300.000 trẻ có nguy cơ mắc sởi và bùng phát thành dịch. Với bệnhdễ lây như sởi, việc bùng phát dịch ở quy mô nhỏ và vừa là dễ xảy ra. Do đó, để loại trừ bệnh sởitrong tương lại, cần thiết có các biện pháp để duy trì việc tiêm phòng sởi mũi 2 đạt đạt từ 95% trởlên.
Như đã nói ở trên, dịch sởi năm nay xảy ra chủyếu ở quy mô tản phát vừa và nhỏ, ít có dịch tập trung ở quy mô xã và huyện. Điều đó chứng tỏ hiệuquả vắcxin phòng sởi trong thời gian vừa qua. Nếu không, thì số mắc sởi sẽ rất cao, tập trung thànhquy mô xã, phường, huyện và có nguy cơ bùng phát ở quy mô rộng hơn.
Báo cáo năm nay cho thấy số liệu bệnh nhân sởithấp hơn dịch năm 2009-2010. Năm 2009, tổng số có 6.200 ca sởi được xác định bằng xét nghiệm. Trongkhi đó, số bệnh nhân mắc sởi được xác định bằng xét nghiệm từ đầu năm 2014 đến nay chỉ là 3.430trường hợp. Như vậy, càng chứng minh vai trò bảo vệ của vắcxin sởi và không thể nói là đây là đạidịch được.
Mục đích của chương trình tiêm chủng mở rộng làbảo vệ nâng cao sức khỏe trẻ em, giảm tỷ lệ mắc, giảm Tu vong, giảm tàn phế, nhờ tạo miễn dịch chủđộng dự phòng các bệnh nhiễm trùng bằng vắcxin.
* Tôi đang nuôi con thứ 2 được 4 tháng tuổi. Trước đâytôichưa tiêmphòng vacxin sởi. Vậy bây giờ tôi đi tiêm phòng thì contôi có thể miễn dịch sởi qua đường sữamẹ không? (Dang Kim Oanh, 33 tuổi, dangoanh@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Kháng thể chống virut sởi có thểtruyền từ mẹ sang con trong lúc mang thai và khi cho con bú. Mẹ có miễn dịch (từ việc chích ngừalúc nhỏ) sẽ bảo vệ con mình trong bào thai và khi cho bú.
* Con trai tôi 8 tuổi. Năm 2010 tôi có đưa cháu đi chích ngừa sởi-rubella- quai bị. BS yêu cầu chích nhắc lại sau 2 năm, nhưng tôi quên cho đến nay. Vậy cháucó phải đi chích lại không? (cháu đã bị trái rạ). (Phạm Thị Bích Nga, 37 tuổi,ngacoi13@...)
* Trẻ mắc bệnh sởi lúc 8 tháng tuổi, nay 11 tháng có cần tiêm mũi 1 không(chưa tiêm mũi sởi nào). Nếu tiêm lầnđầu lúc 11 tháng hoặc không tiêm mũi 1 nữa) thìđến18 tháng có cần tiêm mũi 2 không? (Trương Hoài Phong, 40 tuổi, nttngulai@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Bạn nên chích mũi sởi vì việc chẩnđoán sởi ở trẻ 8 tháng tuổi đôi khi không chính xác (có thể trẻ mắc các loại virut gây phát ban màkhông phải sởi). Bạn chích mũi sởi lúc này và cũng phải nhắc lại lúc 18 tháng, lúc đó con bạn mớian toàn với virut sởi.
* Con gái tôi lúc 9 tháng tuổicó tiêm phòng mũi sởi tại Trung tâm y tếhuyện. Đến lúc 12 tháng, tôi cho bé tiêm phòng mũi 3 trong 1 ngừa sởi, quai bị, rubella nhưng khôngtiêm ngừa sởi mũi 2 lúc bé 18 tháng. Như vậy trường hợp bé có miễn dịch bệnh sởi chưa? Có phảichích ngừa sởi mũi 2 tại trung tâm y tế huyện không?(Trần Thị Xuân Hương, 31 tuổi,huong2202@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Nếu con bạn tiêm chủng như vậythì đã có miễn dịch nhưng nên tiêm nhắc vào lúc 4-5 tuổi.
* Trước khi mang thai chưa tiêm ngừa sởi, vậy trong lúc mang thai có tiêmngừa được không? Khi vừa sinh em bé, mẹ có tiêm sởi liền được không? (Dư Quang Quốc Thắng, 27 tuổi,quoc.thang@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Khi mang thai thì không được chíchngừa văcxin này. Sau khi sinh, có thể chích ngừa được.
* Con tôi được tiêm ngừa sởi lúc 9 tháng tuổi, nay cháu được 42 tháng tuổinhưng chưa được tiêm ngừa mũi thứ 2. Khi nghe nói về dịch sởi tôi đãđưa cháu đến Trung tâm ytế dự phòng tỉnh để tiêm ngừa mũi thứ 2, xin hỏi như vậy cháu có được miễn dịch và không bị lâybệnh không? (Lê Phúc Vinh, 34 tuổi, levy080910@)
- BS Trương Hữu Khanh: Bạn thực hiện mũi tiêm thứ 2 theohướng dẫn của trung tâm y tế dự phòng là rất đúng. Và như vậy bé đã có được miễn dịch và không sợgì virut sởi nữa.
* Con tôi lúc 9 tháng tuổi không chích mũi sởi đầu tiên (vì hết Thu*c). Lúc 12tháng tuổi, bé được chích mũi sởi-rubella-quai bị. Sau 2 ngày bé phản ứng với Thu*c bị sốt nhẹ, sổmũi va nổi ban đỏ khắp người. Tôi lau người cho bé bằng nước ấm, khoảng 3 ngày các vết ban đỏ từ từmất đi. Thời điểm này, bé đã 19 tháng và đang có dịch sởi nên tôi muốn chocháu chích thêm mũisởi thứ 2. Xin hỏi có nên cho bé chích nhắc lại không với tình trạng bé có phản ứng Thu*c với lầnchích trước? (Phạm Nguyễn Ngọc Anh, 29 tuổi, anhpham10986@)
- BS Trương Hữu Khanh: Phản ứng như vậy là tốt, chứng tỏtrẻ đã có tác dụng với văcxin. Hiện nay, trẻ 19 tháng là nhóm được tiêm vét. Bạn có thể tiêm véttheo hướng dẫn của y tế phường.
- BS Trương Hữu Khanh: Phòng sởi là chích ngừa. Khi mắc sởithì uống vitamin A. Còn bổ sung các loại vitamin khác chỉ là bổ trợ thôi, chứ không phòng ngừa đượcbệnh.
* Con tôi 6 tháng tuổi. Tôi sắp phải đi làm lại, do không cóai chăm bénên tôi định gửi béở nhà trẻ nhưng dịch sởi đang hoành hành thế này, tôi lo lắng và bất anquá. Tôi phải làm sao để bảo vệ bé khỏi dịch bệnh? (Lê Tâm An, 30 tuổi, ynhi0414)
- BS Trương Hữu Khanh: Đúng là khó thật! Trong nhà trẻ sẽcó những biện pháp phòng ngừa từ hướng dẫn của ngành y tế và giáo dục. Chị có thể tìm hiểu thêm tạinơi gửi con và đề nghị họ có phương pháp phòng ngừa bệnh lây qua đường hô hấp: cho trẻ mắc bệnhnghỉ, vệ sinh môi trường, rửa tay...
* Theo thông tin trên báo chí, tại BV Nhi Đồng 1TP.HCM từ đầu năm đến nay tiếp nhận điều trị hơn 1.000 bệnh nhi mắc sởi, trong đó khoảng 10%bị biến chứng nhưng không có ca nào Tu vong. Phải chăng, bác sĩ ở TP.HCM có kinh nghiệm và điều trịgiỏi hơn bác sĩ ở một số bệnh viện phía Bắc? (Saomh_tmm@....)
- BS Trương Hữu Khanh: Nguyên nhân Tu vong của bệnh sởihiện nay là biến chứng đường hô hấp, cụ thể là viêm phổi. So sánh tỉ lệ Tu vong giữa các vùng miềnlà rất khó vì có nhiều yếu tố đóng góp. Ví dụ: thời tiết, cơ địa, mức độ quá tải...
Ở bệnh viện chúng tôi, ngay từ tháng 12/2013, khi thấy có hiện tượng lạ (nhậpviện nhiều ca do sởi liên tiếp) đã cảnh báo và tập huấn cơ bảncho tất cả bác sĩ trong bệnhviện việc phát hiện sớm, phân công công việc, chuẩn bị cho tình huống xấu nhất là bệnh đông.
Riêng tại khoa Nhiễm Bệnh viện Nhi Đồng 1 đã thống nhất các bước điều trị chuẩn,tránh lãng phí, tránh bỏ sót những ca nặng, tránh làm những việc gây bội nhiễm thêm cho bệnh nhânvà những trường hợp đặc biệt đều phải xin y kiến trưởng khoa khi quyết định điều trị.
Bên cạnh đó, bệnh viện đã báo cáo Sở Y tế TP.HCM cũng như kết hợp với ViệnPasteur TP.HCM trong việc theo dõi sát diễn tiến dịch. Sở Y tế TP.HCM đã huấn luyện cho tất cả cácquận huyện về xử trí, theo dõi bệnh sởi và luôn có thông tin liên lạc giữa tuyến quận huyện vàthành phố khi có vấn đề điều trị.
Các yếu tố này góp phần rất lớn trong việc giảm quá tải, điều trị đúng, khônglãng phí, và quan trọng là các ca có biến chứng được phát hiện và xử lý đúng mức, kịp thời nên chưacó ca Tu vong.
Nguyên nhân chính xác của sự khác biệt không thể biết được. Nhưng sự quá tảichắc chắn có góp phần. Kinh nghiệm xử trí có thể nâng lên được bằng công tác huấn luyện và hộichẩn.
* Con trai tôi 10 tuổi, chưa chích ngừa sởi. Cách đây 2 tuần,cháu sốt 4 ngày liên tục, sau đó phát ban từ mặt đến chân (có biểu hiện sợ ánh sáng, đeo kínhđen khi ăn cơm). Tôi khôngđưa đi BV vì sợ lây thêm bệnh mà chăm sóc ở nhà. Cháu rất khỏe, cótập thể thao, dinh dưỡng tốt. Vậy nếu đãmắc sởi cần làm gì để loại trừ khả năng biến chứngnão? Các cháu không sốt có cần chích ngừa không? (Đỗ Hoài Như Thụy, 35 tuổi, dohoainhuthuy@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Nếu trẻ hết bệnh mà vẫn chơi bìnhthường thì khả năng biến chứng não là rất hiếm. Bạn nên cho trẻ ăn uống đầy đủ, nghỉ ngơi, tránhlàm việc nặng khoảng 1 tuần. Các cháu nếu chưa chủng ngừa thì nên thu xếp đi chích ngừa. Còn nếu đãchủng ngừa rồi thì chỉ cần theo dõi.
* Trong việc điều trị bệnh nhi bị mắc sởi, vai trò của bác sĩ, điều dưỡng,trang thiết bị...góp phần như thế nào để giảm thiểu Tu vong cho bệnh nhi?(phamvanquen@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Tất cả các bệnh, không riêng gì bệnhsởi, vai trò của thầy Thu*c và trang thiết bị là rất quan trọng trong việc giảm Tu vong. Đội ngũthầy Thu*c ngoài số lượng, còn phải đảm bảo chất lượng, trong đó kinh nghiệm theo dõi bệnh nhân, xửlý kịp thời các tình huống biến chứng cũng rất quan trọng.
Trang thiết bị càng không thể thiếu, tuy nhiên phải phù hợp vì nó giúp cho ngườithầy Thu*c giảm rất nhiều công sức và quan trọng hơn có những thiết bị không có sẽ không chữa đượcbệnh.
Riêng bệnh sởi, việc hỗ trợ hô hấp cho các biến chứng phổi là quyết định sốngcòn của trẻ. Tùy mức độ mà chúng ta dùng các hỗ trợ này.
* Con tôi được 11 tháng 8 ngày tuổi, ở tại quận Thủ Đức và chưa chích ngừa mũisởi lúc 9 tháng. Lý do là tôi được tư vấn đợi đến 12 tháng chích luôn mũi sởi, quai bị, rubella.Tuy nhiên hiện nay, trước tình hình sởi bùng phát như thế, tôi khá lo lắng và không biết là nênchocháu đi chích mũi sởi đơn hay đợi thêm 3 tuần nữa (tròn 12 tháng) để chích mũi 3 trong 1.Hoặc là với số tháng tuổi hiện giờ, bé chích sớm mũi 3 trong 1 có được không? Xin nhờ các bác sĩ tưvấn giúp tôi, cảm ơn. (Nguyễn Đức Huy, 37 tuổi, nguyenduchuy80@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Bạn nên chích ngay một mũi sởi trongchiến dịch tiêm vét hoặc chích ngay 3 trong 1 vì con bạn đang có nguy cơ.
* Con tôi bị nổi ban vùng cổ và vai, mụn đỏ li ti như rôm trên trán và đầu đã3 hôm nay. Cháu không bị sốt trong vòng 2 tuần nhưng lại ho và sổ mũi. Vùng ban trên cổ lúc nổi dàyđặc lúc lại lặn gần hết. Tôi rất lo lắng không biết cháu có nguy cơ mặc bệnh sởi không? Cháu 18tháng đã tiêm 1 mũi 3 trong 1.(Minh Đăng, 34 tuổi, uyentrant@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Theo mô tả, con bạn không phải bịsởi. Khả năng là bé bị nhiễm trùng da. Ho sổ mũi trong trường hợp này là bệnh lý của bệnh đường hôhấp.
* Hiện con tôi được 2 tháng tuổi, lúc mang thai tôi chưa chích ngừa sởi,như vậy bé không có kháng thể đúng không? Tôi phải làm gì để phòng bệnh sởi cho con? (Minh châu, 27tuổi, mychausp@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Phòng ngừa bằng cách người chăm sócvà trẻ không tiếp xúc với người mắc bệnh sởi. Người lớn khi ra ngoài môi trường phải thực hiệnvệsinh rửa tay, thay quầnáo trước khiđến thăm hoặc chăm sóc trẻ.
* Hiện gần nhà tôi có 1 cháu hơn 12 tháng tuổi mắc bệnh sởi. Cháu đang có 1 emnhỏ 8 tháng tuổi. Vậy xin bác sĩ cho biết: 1. Bệnh có dễ lây không? Nếu lây thì sẽ lây như thế nào?2. Cách phòng tránh và chế độ ăn uống để tăng sức đề kháng chocháu? (Nguyễn Văn Hiếu, 23tuổi, hikikudo@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Như vậy bé đang có nguy cơ vì gầnnhà có nguồn bệnh. Cách phòng ngừa: không cho trẻ mắc bệnh đến chơi, người nhà không đến thăm bémắc bệnh, nếu thân thì gọi điện thoại thăm được rồi. Nếu bạn nghi ngờ tay chân mình có bám virutthì khi ra ngoài về nên rửa tay và thay quần áo trước khi tiếp xúctrẻ. Tuổi của con bạn chưatiêm sởi được.
* Con trai tôi hiện được 20 tháng. Cháu chưa đươc tiêm mũi phòng sởi nào. Cháumới ốm dậy và có dùng Thu*c kháng sinh. Xin cho hỏi dùng Thu*c kháng sinh sau bao lâu có thể tiêmphòng sởi? (Trịnh Thùy Trang, 32 tuổi, thuytranggv83@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Kháng sinh không ảnh hưởng gì đếnvăcxin. Do vậy nếu trẻ đang dùng kháng sinh, hay đã dùng kháng sinh vài ngày thì vẫn chích ngừađược. Nhưng nếu đang bệnh nặng thì không nên chích ngừa.
* Hai con tôi 12 tuổi và 8 tuổi, đã chích ngừa sởi mũi 1 nhưng không nhớ rõ làcó chích mũi nhắc lại hay không (vì ở với bà). Bây giờ tôi muốn cho 2 con đi chích ngừa sởi đượckhông? Tôi và chồng tôi đi chích ngừa luôn được không? (Trần Thị Hồng Nhung, 42 tuổi,hongnhung)
* Con tôi 6 tuổi, đã tiêm ngừa sởi cách đây 4 năm, có cần tiêm ngừa lại không?(Tran Tan, 47 tuổi, trantankg68@...)
* Con tôi 22 tháng tuổi, đã tiêm đủ 2 mũi sởi. Hiện tạitôi đang sống ởVũng Tàu, tháng 5 nàysẽ đưa bé ra Hà Nội chơi. Tôi đang lo ngại về vấn đềnày.Tôicó dùng được dung dịch cồn sát trùng cho bé mỗi khi tiếp xúc nhiều nơi công cộngkhông? Ngoài ra có cách nào để phòng tránh? (Chu Thị Kiều Nhung, 27 tuổi, kieunhung0710@...)
- BS Trương Hữu Khanh: Nếu con bạn đã tiêm đủ 2 mũi sởi thìkhông lo lắng gì nữa. Con bạn đã có đủ kháng thể chống lại bệnh sởi. Còn việc bạn sử dụng dung dịchsát trùng nhanh thì có lợi phòng chống nhiều bệnh.
* Con tôi đã chích 1 mũi sởi lúc 9 tháng và 1 mũi 3 trong 1 sởi - quai bị-rubella. Vậy có cần chích thêm sởi lần 2 nữa không? Con tôi hiện 18,5 tháng tuổi (Nguyễn NgọcThùy Trang, 33 tuổi, minhtrangkhoi@...)
- Ông Trần Minh Điển: Tôi chưa đầy đủ thông tin về trường hợpcủa con chị về mũi 3 trong 1 tiêm vào lúc cháu mấy tháng tuổi, nếu tiêm sau mũi 1 thời gian 8-12tháng là đủ miễn dịch cho bé.
* Bằng chứng nào cho thấy virus sởi chưa bị biến đổi hay chỉ là phát biểu "lấpliếm" trong khi đặc tính virus là luôn biến đổi qua từng thế hệ bằng đột biến và chon lọc tự nhiên.Nếu không biến đổi thì độc tính của chủng năm 2014 đã được chứng minh là giống hệt những năm trướcchưa? Phác đồ điều trị ở miền Bắc có khác miền Nam không?(Ngo Viet, 35 tuổi, ksviet2003@...)
- GS. TS Nguyễn Trần Hiển: Hiện nay virus sởi lưu hành trêntoàn thế giới không có sự biến đổi liên quan đến độc lực của virus, nghĩa là có một cấu trúc khángnguyên giống nhau (kháng nguyên H). Bệnh cảnh lâm sàng tương đối giống nhau, vắcxin giống nhau, vàvắcxin phòng sởi có hiệu quả đối với tất cả trẻ em ở các nước khác nhau trên toàn cầu.
Đúng là có biến đổi của virus trên toàn cầu, nhưng ở kháng nguyên kháckhông có liên quan đếnđộc lực và đá pứng với vắcxin, đó là kháng nguyênN. Hiện nay có sự biến đổi của kháng nguyên này dẫn đến có 23 kiểu gen khác nhaulưuhành ở các nước khác nhau. Nhưng sự thayđổi về kiểu gen này không liên quan đến độclực, và chỉ có ý nghĩa về mặt giám sát dịch tễ học về sự lây truyền và nguồn gốc của dịch sởi, cũngnhư đánh giá hiệu quả của vắcxin. Các kiểu gen gây bệnh sởi ở VN hiện nay giống kiểu gen gây sởi ởcác nước trong khu vực, như Trung Quốc, Australia, Nhật Bản, Philippines, Singapore...
Phác đồ điều trị sởi ở miền Nam và miền Bắc giống nhau, đều tuân thủ phác đồđiều trị sởi của Bộ Y tế.
* Con trai tôi bị viêm tai giữa và đã điều trị kháng sinh 14 ngày. Ngày 19-4bác sĩ khám lại và kết luận cháu đã khỏi. Vậy khi nào cháu có thể tiêm phòng sởi được? Cháu 2 tuổinhưng chưa tiêm mũi nào. (Lê Thu Trà, 31 tuổi, tra.lethu@...)
* Các bé bị sởi đều chuyển qua biến chứng viêm phổi, vậy có nêncho cácbé chích ngừa viêm phổi luôn không? Các bé không chích ngừa sởi lúc 9 tháng, chỉ chích 3 trong 1lúc trên 12 tháng có cần tiêm nhắc sởi mũi 2 không? (Nguyễn Thị Xuân Thanh, 30 tuổi,Ntxthanh@...)
- Ông Trần Minh Điển: Không phải em bé nào bị sởi cũng biếnchứng viêm phổi, khi các biểu hiện ho và sốt chỉ là biểu hiện của viêm hô hấp trên, cần kiểm tramáu và X quang phổi mới kết luận là viêm phổi. Không cần thiết chích ngừa vì chích ngừa cũng chỉđược 1-2 tác nhân gây viêm phổi, cần phải cho em bé đi chích lại vắcxin sởi lúc 18-24 tháng tuổithì sẽ đảm bảo tốt về hiệu quả miễn dịch.
* Ngày 20/2/2014, BộY tế đã có Quyết định về việc triển khaitiêmvăcxin phòng chống dịch sởi và tiêm vét văcxin sởi. Vậy Bộ Y tế tổng kết các tỉnh thựchiện công văn này như thế nào? 2. Bộ Y tế nên kiểm tra lại tỷ lệ tiêm chủng các địa phương có casởi tăng cao, tiêm thật hay tiêm trên giấy. Tình hình dịch sởi hiện nay cần tiêm diện rộng cho trẻđến 15 tuổi không? (Pham Văn Luân, 51 tuổi, nguyenluan62@...)
- GSTS Nguyễn Trần Hiển: Để kiểm tra việc triển khai kế hoạchtiêm vét của các tỉnh, Bộ Y tế đã tổ chức nhiều đoàn kiểm tra, đến làm việc với UBND tỉnh, Ban chỉđạo phòng chống dịch của tỉnh. Về việc lập kế hoạch triển khai và thực hiện kế hoạch tiêm vét, đặcbiệt ở những tỉnh có tỉ lệ mắc sởi cao, cho đến nay đã có khoảng 50% các cháu trong độ tuổi đượctiêm theo lịch và tiêm vét đã được tiêm đợt này. Nhiều tỉnh đang tiếp tục triển khai để đạt mụctiêu đề ra và tổng hợp số liệu, báo cáo về Bộ Y tế. Việc tiêm trên giấyđến nay chưa ghinhận.
Trước mắt, đa phần số mắc, các trường hợp nặng, Tu vong xảy ra ở trẻ dưới 2tuổi, nên tập trung tiêm vét trước.
Tùy từng địa phương, dựa trên đánh giá tình hình dịch sẽ mởrộng diện tiêm đến 3 tuổi như TP.HCM hoặc đến dưới 6 tuổi như Hà Nội. Dự án Tiêm chủng mở rộng quốcgia cuối năm nay sẽ triển khai tiêm chủng ngừa sởi- rubella cho trẻ 1 đến 14 tuổi, hy vọng qua đólấp lỗ hổng miễn dịch của trẻ em trong cộng đồng, giảm tỉ lệ mắc và tiến tới loại trừ sởi.
* Tại sao bệnh sởi làm ch*t nhiều trẻ đến vậy? Có phải virus nguy hiểm hơntrước kia không hay quy trình chữa bệnh có vấn đề? (Nguyen Van Phong, 31 tuổi, hieuvana5@...)
- Ông Trần Minh Điển: Hiện nay chưa có bằng chứng virus sởithay đổi, nguyên nhân Tu vong chia làm nhiều nhóm, nhóm nhiều nhất là trẻ mắc sởi trên nền các bệnhnhư tim bẩm sinh, rối loạn chuyển hóa, down, bại não, đẻ non, suy dinh dưỡng... Còn lại một nhóm cótình trạng đồng nhiễm các vi khuẩn virus khác, gây tổn thương phổi nặng nề. Các số liệu dịch tễ tạicác nước đang phát triển nếu dịch sởi bùng phát, biến chứng nhiều đến phổi thì tỷ lệ Tu vong còncao.
* Cách phòng và tránh bệnh sởi tốt nhất như thế nào? Biểu hiện ban đầu củasởi? Khi mắc bệnh nên xử lý bệnh như thế nào? Dịch sởi đã có mặt trên những tỉnh, thành nào? KhánhHòa đã có trường hợp nào chưa? (Trần Thị Yến Nhi, 27 tuổi, thocon8820032003@...)
- Ông Trần Minh Điển: 61/63 tỉnh thành đã có bệnh nhân sởi,ngoại từ Cao Bằng và Bắc Kạn. Khi em bé đã tiêm đủ vắcxin phòng sởi, thì khả năng miễn nhiễm sởi cóthể lên đến 95%. Biểu hiện ban đầu của sởi là tình trạng sốt chảy nước mắt nước mũi, có cáchạt Koplic ở niêm mạc trong má màu trắng đục, sau đó phát ban lần lượt từ đầu xuống thân mình vàchân tay. Khi phát hết ban, sốt giảm dần, nếu như không có các biến chứng như viêm phổi, viêm taigiữa, tiêu chảy cấp... thì trẻ dần ổn định, cần chú ý giai đoạn này là giai đoạn suy giảm miễndịch, tránh cho các em bé tiếp xúc với nhiều người, ăn uống đầy đủ cẩn thận.
* Khi trả lời phóng vấn báo chí, một quan chức Bộ Y tế cho rằng dịch bùng phátlà do chu kỳ (4-5 năm). Như vậy, Bộ đã biết năm nay hoặc sang năm sẽ có dịch sởi bùng phát nhưnglại không có công cụ và bước đi cụ thể nhằm phòng ngừa sự cố. Đến khi dịch sởi trở nên trầm trọngthì lại đổ do trùng chu kỳ bùng phát. Là người đứng đầu chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia,tôi đề nghị ông Nguyên Trần Hiển giải thích trách nhiệm của mình và các giải pháp cụ thể nhằm tránhlặp lại trong tương lai. (Nguyễn Trí Nhân, 31 tuổi, bluezonesky@...)
- GS TS Nguyễn Trần Hiển: Tính chu kỳ là bản chất của dịch sởi,không chỉ VN và toàn thế giới hiện nay. Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia đã cố gắng đạt vàduy trì tỷ lệ tiêm chủng sởi đầy đủ, cao trong nhiều năm. Và thực tế là tỷ lệ mắc sởi giảm gần 600lần so sánh 1984 và 2012 nhờ tiêm vắcxin sởi.
Khi bệnh sởi chưa được loại trừ, có nghĩa là virus sởi vẫn lưu hành trong cộngđồng cùng với việc hiệu quả bảo vệ của vắcxin sởi là 95%, tại một cộng đồng khi tỷ lệ trẻ được tiêmchủng đầy đủ không cao thì luôn luôn có một quần thể cảm nhiễm với virus sởi.
Giả sử hàng năm có khoảng 1,6 trẻ, tỷ lệ tiêm chủng mũi 2 của sởi năm 2013 là87% thì chỉ có 95% của 87% này được bảo vệ, tương đương khoảng 80% quần thể đích.
Như vậy, mỗi năm có khoảng 320 ngàn trẻ không được bảo vệ và có nguycơ mắc sởi. Trên thực tế số mắc sởi hiện nay được báo cáo là 3.400 cháu, thấp hơn nhiều so với sốước tính này. Điều đó chứng tỏ hiệu quả cao của chương trình tiêm chủng mở rộng trong việc giảm sốmới mắc hàng năm, hạn chế những ổ dịch lớn.
Do đó, chúng tôi đã rất cố gắng và rấtmong được sự hợp tác của người dân và các bà mẹ mang con đi tiêm chủng đầy đủvới tỷ lệ cao, thì chúng ta mới có hy vọng giảm tỷ lệ mắc sởi hàng năm, giảm tần suất mắc và tửvong trong các chu kỳ tiếp theo, tiến tới mục tiêu loại trừ sởi của khu vực tây Thái Bình Dương vào2017.
Theo kế hoạch, bên cạnh bảo đảm tiêm chủng đầyđủ vắcxin hai mũitheo lịch, dự án tiêm chủng mở rộng quốc gia sẽ triển khai chiến dịch tiêm vắcxin sởi vàrubella cho 23 triệu trẻ em từ 1-14 tuổi.
* Tôi thấy các phụ huynh đưa con đi tiêm phòngvăcxin sởi rất đông mặc dùcó cháu đã được tiêm đủ 2 mũi. Tôi muốn cho con và các cháu của mình đi tiêm được không? Các cháuđều tiêm đủ 2 mũi. Tôi muốn bổ sung vitamin A cho các cháu có đượckhông, nhất là cháu bé nhàtôi mới sinh mới được 2 tuần tuổi. (Nguyễn Thị Hồng Xiêm, 34 tuổi, hongxiem_pt@...)
- Ông Trần Minh Điển: Khi đã tiêm chủng đủ 2 mũi thì đảm bảotrẻ miễn nhiễm mắc sởi đến 90-95%. Trong điều kiện thành phố, các thực phẩm phẩm có rất nhiềuvitamin A, trong rau củ quả màu, do vậy bổ sung cho các em bé bằng thức ăn đường miệng là tốt nhất,không cần bổ sung vitamin A nếu không mắc bệnh lý sởi hoặc bệnh lý thiếu vitamin A khác. Em bé haituần tuổi chủ yếu cho tăng cường bú mẹ là đảm bảo đủ miễn dịch với sởi và các bệnh lý khác nếu bàmẹ đã tiêm chủng đủ hoặc đã mắc sởi.
* Tôi đã từng mắc sởi lúc nhỏ. Tôi có 2 con. Cháu lớn 4 tuổi đã tiêm sởiđủ 2 mũi vào lúc 9 tháng và 18 tháng, giờ tiêm thêm mũi sởi, quai bị, rubella được không và như vậyđã an toàn với sởi chưa? Bé nhỏ 8 tháng, có được truyền miễn dịchtừ mẹ không? (Nguyen Nhinh, 30 tuổi, hoadongnoind04)
- Ông Trần Minh Điển: Nếu em bé đã tiêm đủ hai mũi vắcxin sởikhông cần phải tiêm tiếp. Với em bé 8 tháng tuổi có thể đã có kháng thể từ mẹ cho qua từ thời kỳbào thai, như vậy bé đủ 9 tháng gia đình cho đi tiêm phòng sởi mũi 1.
* Con tôi hiện được 8 tháng tuổi, theo chương trình tiêm chủng thì chưa đượctiêm. Trước đây tôi đã mắc sởi như vậy bé có được miễn dịch từ mẹ đến 9 tháng tuổi không? Trongtình hình dịch như hiện nay, bé 8 tháng tuổi có được xem xét để tiêm ngừa sớm không? Trường hợp đãmắc sởi rồi thì sẽ không bị mắc nữa phải không? Từ khi tiêm chủng thì bao lâu bé mới có đượcmiễn dịch? (Trần Minh Triết, 32 tuổi, trdphac@)
- Ông Trần Minh Điển: Em bé đã được nhận kháng thể từ mẹ truyềnqua từ thời kỳ bào thai. Trong thời kỳ hiện nay cần giữ bé trong môi trường sạch sẽ, tránh tiếp xúcnhiều người, dinh dưỡng, bú mẹ đầy đủ và đến 9 tháng tuổi cho bé đi tiêm phòng vắcxin sởi mũi 1.Trường hợp bé đã mắc sởi rồi thì sẽ không mắc nữa. Từ khi tiêm chủng sau 2-3 tuần sẽ có miễn dịch,và trẻ sẽ miễn nhiễm với sởi đạt hiệu quả 95%.
* Con tôi 29 tháng tuổi, nặng 12,5 kg, đang bị mắc sởi và ở giai đoạn bắt đầutan dần ban sởi từ vùng mặt. Cháu hiện giờ rất yếu, mặc dù đã được chăm sóc rất kỹ. Theo toa củabác sĩtôi đã cho uống Vitamin A 50,000 UI /ngày, 3 viên Vitamin C liều cao và kháng sinh,chăm sóc vùng mắt và mũi hàng ngày, xin các bác tư vấn cách chăm sóc từ giai đoạn này. (Giao Phan,42 tuổi, ptdgiao@)
- Ông Trần Minh Điển: Giữ gìn vệ sinh sạch sẽ là yếu tố cực kỳquan trọng, thân thể mắt mũi, các hốc tự nhiên khác như hậu môn, bộ phận Sinh d*c. Vệ sinh da bằngcách lau rửabằng nước sạch, có thể nước lá kinh giới, sài đất làm lành da cho em bé. Môitrường cần phải thoáng khí, tránh tiếp xúc nhiều người. Dinh dưỡng bằng các thức ăn lỏng, nhẹ vàthức ăn quen thuộc của em bé trước kia, vệ sinh thực phẩm thật tốt, tránh các thức ăn dễ gây dị ứnghoặc nhiễm khuẩn. Có lẽ không cần uống thêm vitamin C liều cao.
* Tôi muốn hỏi về lịch tiêm văcxin sởi. Theo tôi biết thì WHO&CDC khôngkhuyến cáo tiêm văcxin sởi cho trẻ dưới 6 tháng tuổi vì sợ sự trung hòa kháng thể từ mẹ. Tuy nhiênkháng thể từ mẹ chỉ có trong trường hợp mẹ đã từng tiêm ngừa sởi hoặc từng mắc sởi. Bản thân ngườimẹ cũng không thể nhớ được mình từng mắc sởi hay đã chích ngừa sởi chưa? Và từ 6 tháng-9 thángtuổi, nếu có kháng thể chăng nữa từ mẹ thì giai đoạn này kháng thể cũng giảm. Vậy có nên đề ra 1khuyến cáo tiêm văcxin trong lứa tuổi <9 tháng tuổi (ít nhất là trong giai đoạn khủng hoảngnày)? (Hieu, 24 tuổi, wrack_conduonggio@...)
- Ông Trần Minh Điển: Hiện nay WHO chưa có khuyến cáo tiêm sởicho trẻ dưới 9 tháng. Cũng không đảm bảo chắc chắn rằng bà mẹ đã tiêm chủng đủ hoặc đã mắc sởi, dovậy trong giai đonạ này nên giữ em bé trong môi trường sạch sẽ, tránh tiếp xúc với nhiều người,nhất là các bé nhỏ có nguy cơ mắc sởi từ cộng đồng, như nhà trẻ, trường học, tích cực cho con bú mẹhoặc ăn sữa công thức để đảm bảo dinh dưỡng tốt.
* Tôi có con gái 25 tháng tuổi, xin hỏi ông liệu cháu có thể mắc hoặc lây bệnhsởi không. Ở tuổi nào thì không còn mắc bệnh sởi, tôi phải làm gì để tránh cho cháu không mắc bệnhtrong đợt dịch này? (Phạm Văn Tiến, 41 tuổi, tienphamvan99@...)
- Ông Trần Minh Điển: Tiêm phòng vắcxin sởi là biện pháp hiệuquả nhất để tránh bệnh lý sởi, cần phải cho cháu bé đi tiêm ngay sẽ có hiệu quả sau 2-3 tuần tới.Trong giai đoạn này, nên giữ gìn cháu bé trong môi trường sạch sẽ, tránh tiếp xúc nhiều người, đặcbiệtlà các em bé có bệnh sởi.
* Tôi được biết hiện nay bệnh viện Nhi trung ương đang quá tải và lo ngại hơnđây cũng chính là nơi đang trở thành ổ dịchsởi. Hiện tại cháu nhà tôi 6 tháng tuổi, đang bịsốt 2 ngày nay, tôi rất lo lắng và không biết đưa cháu đi khám ở đâu?Xin hỏi có thể đưa cháuđi khám ở đâu? (Hoàng Minh Thông, 30 tuổi, tomkkplastic@...)
- Ông Trần Minh Điển: Với tình trạng sốt của các em bé, chị cóthể đến các cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra. Ngay tại BV Nhi T.Ư, chúng tôi đã có các biệnpháp cách ly các em bé mắc sởi. Hiện nay tình trạng lây chéo trong bệnh viện đã giảm rất nhiều.
* Cháu nội tôi 18 tháng tuổi. Cháu đã tiêm ngừa sởi hồi 9 tháng tuổi. Đến lúccháu 12 tháng tuổi thì bị sốt và phát ban đỏ trong khoảng 1 tuần. Nay ba mẹ cháu không dám chochích ngừa vì sợ tai biến và lây lan từ chỗ đông người như bệnh viện, phòng khám. Cháu có cần phảichích ngừa lần 2 không? (Diệp Kim Quyên, 54 tuổi, quyen.diepkim@)
- Ông Trần Minh Điển: Gia đình nên kiểm tra lại lịch chích ngừalần hai của bé và cho bé đi chích ngừa theo hạn. Sốt và phát ban đỏ lúc 1 tuổi có thể do sốt phátban virus khác.
* Cách đây 1 tuần con tôi bệnh phải nằm viện 2 ngày (từ khi vào viện tới naykhông thấy sốt). Tốiqua cháu bị sốt lại không biết có phải lây nhiễm sởi khi cháu nằm việnkhông? Tôi đang lo lắng, xin cho biết cách nhận biết trẻ bị sởi sớm nhất để tôi kịp đưa con đi điềutrị. (Nguyễn Hồng Phượng, 1983 tuổi, phuong1980vt@...)
- Ông Trần Minh Điển: Cần phải đưa cháu đến sớm lại bệnhviện để đánh giá tình trạng sốt và toàn trạng chung của bé, xem có ổ nhiễm khuẩn gì khác haykhông, như viêm hô hấp trên, viêm tai, nhiễm khuẩn tiết niệu... Nếu như bé có biểu hiện sốt, ho,chảy nước mắt nước mũi thì cẩn thận bé đã mắc sởi. Nên đi đến cơ sở y tế gần nhất để khám và điềutrị cho cháu.
* Bệnh sởi trở thành dịchmột phần do nguyên nhân về vụ tiêm văcxin gâysốc Thu*c trước đây nên các cha mẹ sợ đưa con đi tiêm ngừa. Và có người nghĩ bị sốc Thu*c là dovăcxin nhập về không được kiểm tra và không đảm bảo? (Trần Bảo Toàn, 24 tuổi, toan_tran@...)
- GSTS Nguyễn Trần Hiển: Vắcxin sởi được sử dụng trong chươngtrình Tiêm chủng mở rộng hiện nay là vắcxin do Trung tâm nghiên cứu sản xuất vắcxin và sinh phẩm ytế, Bộ Y tế sản xuất. Toàn bộ dây chuyền sản xuất vắcxin do Chính phủ Nhật Bản tài trợ, công nghệdo Viện Nghiên cứu về vắcxin hàng đầu của Nhật Bản chuyển giao.
Việc sản xuất vắcxin được thực hiện theo quy trình Thực hành sản xuất tốt của Tổchức y tế thế giới và được các chuyên gia đánh giá là một trong những vắcxin tốt nhất hiện nay.Trước và trong khi sử dụng, vắcxin luôn được Viện Kiểm định vắcxin và sinh phẩm y tế quốc giakiểmđịnh về chất lượng.
Bên cạnh đó, vắcxin được bảo quản đúng quy trình, trong dâychuyền lạnh, cán bộ y tế được tập huấn về tiêm chủng an toàn. Toàn bộ châu Mỹ đã loại trừbệnh sởi bằng vắcxin từ 2002.
Ở VN đã sử dụng hơn gần 100 triệu liều vắcxin sởi trongtiêm chủng thường xuyên và chiến dịch, nhưng chưa có báo cáo nào về sốc phản vệ xảy ra sau tiêmvắcxin sởi. Do đó, bạn có thể yên tâm về chất lượng tiêm chủng.Vắcxin sởi làvắcxin an toàn và hiệu quả.
* Bệnh sởi dùng đông y trị hiệu quả hơn tây y, sao bệnh viện khôngthực hiện? (Hoàng Xuân Nguyễn, 37 tuổi, Hoang4you@...)
- Ông Trần Minh Điển: Bệnh sởi là do virus gây ra, hiện naychưa có kháng sinh đặc hiệu cho virus này, chủ yếu chính là điều trị hỗ trợ. Nếu như có đề tàinghiên cứu đánh giá chính xác hiệu quả các liệu pháp đông y, thì xin thông báo với Cục Khoa họccông nghệ Bộ Y tế để áp dụng.
* Bé nhà tôi được 15 tháng, tiêm ngừa sởi mũimột lúc 12 tháng theochương trình tiêm chủng mở rộng, nhân viên y tế hẹn khi bé 18 tháng sẽ tiêm mũi hai. Như vậy bé cóđược miễn dịch tốt với sởi đến 18 tháng không, tôi có thể tiêm dịch vụ cho bé mũi ba trong một(sởi-quai bị-rubella) bây giờ được không?(Ngân Hà, 31 tuổi, hangnt0909@...)
- Ông Trần Minh Điển: Các số liệu cho thấy chủng ngừamũi một lúc 9-12 tháng và mũihai là 18-24 tháng là đảm bảo hiệu quả miễn nhiễm bệnh sởiđến 95%, bạn không cần phải lo lắng trong giai đoạn này. Tốt nhất là bạn nuôi con trong môi trườngsạch sẽ, tránh tiếp xúc nhiều người, không đưa con đi chơi ở các siêu thị, nhà sách...
* Tôi có con nhỏ mới 18 tháng tuổi nhưng chưa tiêm phòng sởi lần nào. Đợt nàythấy bệnh sởi bùng phát nên hơi lo lắng mặc dù cháu vẫn bình thường. Xin hỏi bác sĩ giờ tôi có phảitiêm phòng sởi cho cháu không? Nếu tiêm thì tiêm mũi nào cho hiệu quả và tiêm ở những nơi nào antoàn? (Nguyễn Thị Sen, 30 tuổi, hongsendhv@...)
- Ông Trần Minh Điển: Bạn có thể cho cháu đi tiêm chủng tại cáccơ quan y tế phường xã gần nhất. Có thể tiêm mũi sởi đơn hoặc tiêm mũiba trongmột sởi,quai bị, rubella.
* Ngày 19/4,tôi có đưa bé đi chích ngừa cúm mũi thứ hai, lúc này bé được8 tháng 13 ngày. Vậy đến ngày 6/5 (bé tròn 9 tháng), có thể cho bé đi chích ngừa sởi luôn đượckhông hay phải để đến ngày 19/5? Việc chích ngừa tại bệnh viện thời gian này có an toànkhông? Tôi thấy bệnh sởi đang lây nhiễm chéo ở bệnh viện (Vũ Thị Thu Hà, 29 tuổi,thuha2111986@...)
- Ông Trần Minh Điển: Có thể đưa bé đi chích ngừa vì mũi sởiđơn bắt đầu lúc 9 tháng tuổi. Mỗi một loại vắcxin có con đường tạo kháng thể trong cơ thểriêng biệt, bạn có thể đến cơ sở y tế xã phường có các đơn vị tiêm chủng mở rộng để tiêm.
* Con tôi đang bị cảm lạnh và sổ mũi nhưng cháu không bị sốt, có thể tiêm ngừasởi được không? Hiện nay cháu được 13 tháng, chưa chích mũi sởi nào do những lần trước cháu bị ốmvào thời điểm cần tiêm chủng. (Le Dung, 34 tuổi, letdung1981@)
- Ông Trần Minh Điển: Bạn nên đi tư vấn trước tiêm chủng, 13tháng tuổi nên tiêm mũi ba trongmột (ngừa sởi, quai bị, rubella)