Theo các chuyên gia y tế, việc chờ bằng được vaccine dịch vụ để tiêm cho trẻ sẽ kéo dài thời gian trẻ không được phòng bệnh, thậm chí rất nguy hiểm vì nếu trẻ không được tiêm chủng đúng lịch có thể sẽ bị mắc bệnh trước
* Bộ Y tế sẽ tiến hành thanh, kiểm tra việc triển khai công tác tiêm chủng, trong đó có tiêm chủng dịch vụ
* Dự báo việc thiếu vaccine dịch vụ còn diễn ra do các nhà cung cấp lớn không đáp ứng đủ nhu cầu của các nước
Theo các chuyên gia y tế, việc chờ bằng được vaccine dịch vụ để tiêm cho trẻ sẽ kéo dài thời gian trẻ không được phòng bệnh, thậm chí rất nguy hiểm vì nếu trẻ không được tiêm chủng đúng lịch có thể sẽ bị mắc bệnh trước
Trẻ mắc ho gà, sởi… vì bố mẹ chờ vaccine dịch vụ
Hiện tại theo ghi nhận của phóng viên báo
sức khỏe & Đời sống, ở nhiều điểm tiêm vaccine dịch vụ trên địa bàn Hà Nội, hầu hết các trung tâm đều trong tình trạng hết vaccine dịch vụ. Đặc biệt, vaccine 5 trong 1, vaccine 6 trong 1, vaccine thủy đậu… luôn trong trình trạng “cháy hàng”. Trong số 37 sản phẩm vaccine dịch vụ đang được tiêm chủng tại Phòng tiêm chủng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương thì có một nửa đã hết. Các trung tâm ở Viện Kiểm định vaccine và sinh phẩm y tế, Trung tâm y tế dự phòng Hà Nội… cũng trong tình trạng như vậy.
Nhiều bậc cha mẹ sẵn sàng xếp hàng đêm hôm để có vaccine dịch vụ tiêm phòng bệnh cho trẻ, trong khi cũng là vaccine đó thì chương trình tiêm chủng mở rộng vẫn đáp ứng đầy đủ. Về thực trạng này, PGS,TS Trần Đắc Phu- Cục trưởng Cục Y tế dự phòng- Bộ Y tế, nguyên nhân khiến các bậc phụ huynh không mặn mà với vaccine trong Chương trình tiêm chủng mở rộng là vì lo ngại trẻ bị phản ứng sau tiêm chủng, sau khi có một số sự cố xảy ra, mặc dù tất cả các sự cố đều đã được chứng minh không phải do vaccine và các vaccine sử dụng trong chương trình tiêm chủng mở rộng đều đã được kiểm nghiệm, chứng minh tính an toàn trong sử dụng cho trẻ
Tuy nhiên, trong điều kiện thời tiết bất thường cùng với tình hình dịch bệnh có nhiều biến động, việc chờ bằng được vaccine dịch vụ để tiêm cho trẻ sẽ kéo dài thời gian trẻ không được phòng bệnh, thậm chí rất nguy hiểm vì nếu trẻ không được tiêm chủng đúng lịch thì có thể sẽ bị mắc bệnh trước. Hoặc khi đã được tiêm dịch vụ mũi 1, nhưng cứ đợi vaccine mũi 2, 3 thì trẻ vẫn còn nguy cơ mắc bệnh.
“Qua giám sát dịch bệnh thời gian vừa rồi cho thấy, phần lớn các trường hợp mắc các bệnh sởi, ho gà… ở trẻ là do không được tiêm, hoãn tiêm hoặc tiêm vaccine chưa đủ mũi”, ông Phu nhấn mạnh.
Theo ông Phu, hiện nay, 12 vaccine trong Chương trình tiêm chủng mở rộng ở nước ta luôn đảm bảo đầy đủ để tiêm đúng lịch cho trẻ. Tất cả các loại vaccine được đưa vào trong Chương trình tiêm chủng mở rộng đều phải qua nhiều bước kiểm định, thử nghiệm lâm sàng và đảm bảo tiêu chuẩn quốc tế và an toàn sử dụng, vì vậy, các bậc phụ huynh không nên lo lắng về chất lượng vaccine mà hãy đưa trẻ đi tiêm chủng đúng lịch.
Bộ Y tế cũng đã yêu cầu các nhà cung ứng vaccine trong cả nước, đề nghị các điểm tiêm chủng hướng dẫn người dân đưa trẻ đến tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch trong Chương trình tiêm chủng mở rộng, không chờ đợi vaccine dịch vụ, không để trẻ không có vaccine.
Vaccine dịch vụ: Cung không đủ cầu
Trên thực tế, cứ xảy ra tình trạng thiếu vaccine dịch vụ thì cộng đồng lại “đổ” ngay cho Bộ Y tế không đáp ứng đủ nhu cầu vaccine tiêm chủng của nhân dân. Tuy nhiên, qua tìm hiểu của chúng tôi, câu trả lời đã được sáng tỏ.
Ông Nguyễn Tất Đạt, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), cho biết, nguyên nhân của thực trạng trên là do thời gian vừa qua, các nhà sản xuất các vaccine phối hợp thay đổi cơ sở sản xuất nên số lượng và thời gian nhập khẩu vaccine về Việt Nam có thay đổi so với kế hoạch.
Bên cạnh đó, nhu cầu vaccine trên thế giới cũng tăng cao, các nhà sản xuất không cung cấp đủ cho các nhà phân phối vaccine để cung ứng đủ cho các điểm tiêm chủng vaccine dịch vụ.
Còn PGS.TS Trần Như Dương, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương thông tin, các công ty trên thế giới đang thử nghiệm một số loại vaccine mới nên không chú trọng tiếp tục sản xuất vaccine cũ. Mặt khác, nhiều quốc gia triển khai chương trình tiêm chủng mở rộng nên “cầu” đã vượt “cung”. Tuy nhiên, chúng tôi cũng lưu ý rằng việc khan hiếm vaccine chỉ xảy ra đối với tiêm chủng dịch vụ còn trong chương trình tiêm chủng mở rộng vẫn có vaccine Quinvaxem (vaccine 5 trong 1phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt và viêm màng não mủ do Hib) do Hàn Quốc sản xuất với tác dụng tương tự để tiêm cho trẻ”
Theo PGS.TS Trần Đắc Phu, năm 2015, tình trạng thiếu vaccine dịch vụ vẫn sẽ tái diễn; thậm chí với vacine “6 trong 1”, tình trạng khan hiếm còn nghiêm trọng hơn năm 2014. Đối với vaccine dịch vụ “5 trong 1”, dù được thông báo là có hàng nhưng dự báo sẽ không đáp ứng đủ nhu cầu của người dân. Bên cạnh đó, vaccine dịch vụ khác như thủy đậu cũng đang đứng trước nguy cơ khan hiếm do khó khăn về nguồn cung.
Là một trong những đơn vị nhập khẩu Vaccine, ông Đỗ Tuấn Đạt, Giám đốc Công ty Vắc xin và Sinh phẩm số 1, cho biết nhu cầu tiêm một số loại vaccine trong năm 2014 tăng ít nhất 3-4 lần so với những năm trước. Dù các đơn vị nhập khẩu đã dự trù, lập kế hoạch nhưng nhà sản xuất không thể cung ứng đủ. “Với vaccine “6 trong 1”, loại vaccine được phụ huynh ưu tiên tiêm cho con vì kết hợp phòng nhiều loại bệnh, trong năm 2015 được dự báo sẽ không có hàng” - ông Đạt cho hay.
Để giải quyết bài toán bị động nguồn vaccine, một số nhà nhập khẩu đã đặt hàng cùng một loại Thu*c với nhiều công ty ở nhiều quốc gia. Tuy nhiên, một số nhà phân phối cho biết cách làm này cũng không chắc chắn có đủ vaccine
Không để người dân hy vọng vào vaccine dịch vụ
Theo ông Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, để người dân có thông tin về vaccine dịch vụ, Cục đã yêu cầu các cơ sở tiêm chủng phải minh bạch trong cung cấp thông tin về loại vaccine này. Cụ thể, mỗi tháng, mỗi quý, các cơ sở đó có khả năng cung cấp bao nhiêu liều vaccine mỗi loại. Từ đó, người dân có thể đăng ký sớm.Đồng thời, Cục cũng đang yêu cầu các doanh nghiệp nhập khẩu phải báo cáo kế hoạch nhập vaccine trong năm 2015 và lộ trình, khả năng đến 2016. “Không thể để một điểm tiêm cứ hết vaccine là treo biển hết vaccine, không quan tâm đến nhu cầu của người dân”, ông Phu nói.
Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, chưa có cơ sở tiêm chủng dịch vụ nào công khai minh bạch thông tin về vaccine. Người dân thì vẫn phải xếp hàng từ sớm, chờ “đỏ mắt” tại các cơ sở tiêm dịch vụ, trong khi vaccine trong chương trình tiêm chủng mở rộng đang thừa.
Trước thực trạng này, tại cuốc họp giao ban lãnh đạo Bộ Y tế cuối tuần qua, PGS.TS Nguyễn Thị Kim Tiến- Bộ trưởng Bộ Y tế đã yêu cầu Cục Y tế dự phòng, Cục Quản lý Dược phối hợp với các đơn vị liên quan đẩy mạnh công tác truyền thông để người dân đừng quá hy vọng vào vaccine dịch vụ mà phải thực hiện tiêm chủng đúng mở rộng theo đúng lịch, đúng thời điểm.
“Việc thông tin từ nay đến cuối năm sẽ có thêm 200.000- 400.000 liều vaccine này, vaccine kia phục vụ tiêm dịch vụ sẽ gieo vào cộng đồng niềm tin, chờ đợi vào vaccine dịch vụ mà bỏ qua tiêm chủng đúng lịch, đúng thời điểm cho con em mình bằng vaccine tiêm chủng mở rộng là rất nguy hiểm cho
sức khỏe của trẻ, dịch bệnh có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Do đó các đơn vị chức năng cần phải khẳng định vacccin dịch vụ chỉ phục vụ tiêm được cho số ít, việc phòng- chống bệnh cho trẻ chủ yếu là do tiêm vaccine trong chương trình tiêm chủng mở rộng”- Bộ trưởng nhấn mạnh
Liên quan đến công tác tiêm chủng, Bộ Y tế cho biết sẽ triển khai các đoàn kiểm tra về công tác tiêm chủng mở rộng nói chung và tiêm chủng dịch vụ nói riêng. Đồng thời Bộ Y tế cũng cho biết, sẽ sớm yêu cầu các điểm tiêm chủng dịch vụ phải mở thêm điểm tiêm chủng mở rộng ngay tại đó.
Thái Bình