Đột quỵ ở nông thôn

Theo sách vở và suy nghĩ của nhiều người, nói đến bệnh lý dẫn đến đột quỵ (bệnh lý liên quan đếnthần kinh, mạch máu não hay tim mạch...), người ta thường liên tưởng ngay đến người lớn tuổi, ngườilàm công việc trí óc và sống ở thành thị.

Thế nhưng, những năm gần đây số người bị đột quỵ là người trẻ, nông dân, người sống ở nông thônxảy ra không ít.

Theo phòng kế hoạch tổng hợp BVĐK trung ương Cần Thơ, năm 2012 và 2013 có trên 500bệnh nhân đột quỵ dưới 55 tuổi vào cấp cứu tại bệnh viện, chiếm hơn 20% tổng số bệnh nhân đột quỵđến bệnh viện.

Trong chín tháng năm 2014, có 368 bệnh nhân dưới 55 tuổi bị đột quỵ đến cấp cứu.Trong đó, số người bệnh là nông dân hay lao động tự do chiếm tỉ lệ nhiều nhất.

BS Nguyễn Văn Khoe - trưởng khoa nội thần kinh BVĐK trung ương - cảnh báo thựctế nói trên là tình trạng rất đáng báo động liên quan đến thói quen sinh hoạt, việc lạm dụng rượubia, Thu*c lá... ngày càng phổ biến ở nông thôn.

"Trước đây khi nói đột quỵ ở lĩnh vực thần kinh như nhồi máu não hay xuất huyết não thì người tanghĩ ngay đến đối tượng là người lớn tuổi, cán bộ công chức, nhưng giờ tình trạng này đã khác hẳn.Đó là những bệnh nhân có khi chỉ ở độ tuổi chưa đến 40, 50, là nông dân hoặc làm nghề bốc vác..." - BS Khoe nói.

BS Khoe nêu trường hợp bệnh nhân N.V.P. (45 tuổi, ở xã Đông Phước, Châu Thành, Hậu Giang)như một ví dụ về đột quỵ ở nông thôn. Ông N.V.P. làm ruộng, có tiền sử bệnh cao huyết áp nhưngkhông điều trị lại thường uống rượu. Trước khi vào viện bệnh nhân có đau đầu, vào cấp cứu với bệnhlý nhồi máu não, yếu nửa người bên trái...

Hay một bệnh nhân khác là ông N.V.P. (48 tuổi, ngụ Q. Ninh Kiều, Cần Thơ). Theo người nhà chobiết, ông P. quanh năm đi làm thuê kiếm sống và chưa bao giờ đi bệnh viện khám bệnh. Thỉnh thoảngông có đau đầu thì mua Thu*c giảm đau uống rồi thôi. Khi đến bệnh viện, bác sĩ cho biết ông P. cótiền sử cao huyết áp, lúc đến cấp cứu đã bị liệt nửa người, lơ mơ do xuất huyết não...

BS Nguyễn Văn Khoe cảnh báo thông thường các trường hợp người trẻ tuổi bị đột quỵ có liênquan đến tình trạng dị dạng mạch máu não, tăng huyết áp, bệnh lý về tim mạch, bị hội chứng chuyểnhóa (rối loạn lipid máu), béo phì, lạm dụng rượu, Thu*c lá...

Cùng quan điểm này, BS Trần Minh Hậu (đơn vị tim mạch BV Hoàn Mỹ Cửu Long) cho biếtgần đây ông gặp nhiều bệnh nhân bị đột quỵ liên quan đến tim mạch còn rất trẻ, có người chỉ 32, 35hay 39 tuổi, họ làm nghề bốc vác và hình thể đều ốm. Đặc điểm chung đáng lo ngại của những bệnhnhân này là hút Thu*c lá rất nhiều, mỗi ngày hơn một gói và có sử dụng rượu bia.

BS Trần Minh Hậu kể về trường hợp bệnh nhân N.T.T. (35 tuổi, ngụ Bình Minh, Vĩnh Long) nhưmột cảnh báo cho người lao động chân tay hút Thu*c lá nhiều và không để ý đến sức khỏe. Cụ thể,bệnh nhân N.T.T. được chuyển đến cấp cứu ở BV Hoàn Mỹ Cửu Long trong tình trạng hôn mê, timloạn nhịp, rung thất do nhồi máu cơ tim.

Sau đó khi qua cơn nguy kịch, tỉnh lại, T. kể anh làm nghềbốc vác, có ngày hút hơn một gói Thu*c lá, sau giờ làm còn nhậu với bạn bè... Đôi lúc anh có cảmgiác nặng ngực khi khiêng vác nặng, nhưng sau đó không để ý mà vẫn đi làm bình thường cho đến lúcđi cấp cứu.

Có thể phòng ngừa

Các bác sĩ cho rằng mặc dù đột quỵ thường xảy ra đột ngột nhưng trước đó bệnh nhân thường nônói, đau đầu, nói khó, dẫn đến yếu nửa người, nặng hơn là rối loạn ý thức, hôn mê. Có thể phòng ngừađột quỵ bằng các chế độ ăn uống hợp lý và kiểm soát các nguy cơ hay khám sức khỏe định kỳ.

BSNguyễn Văn Khoe cho rằng điều nguy hiểm nhất là tình trạng lạm dụng rượu hiện nay ở người trẻ vìuống nhiều rượu bia sẽ dẫn đến xơ gan, rối loạn đông máu, đưa đến tình trạng xuất huyết não gây độtquỵ.

Theo BS Khoe, cách tốt nhất là mỗi người phải kiểm soát sức khỏe bằng cách ăn uống điều độ(giảm chất béo, tăng rau xanh, trái cây) để giảm mỡ trong máu, hạn chế rượu bia, Thu*c lá; tập thểdục thường xuyên. Nếu có bệnh lý liên quan như cao huyết áp, tiểu đường thì cần kiểm soát điều trịthường xuyên.

BS Trần Minh Hậu cảnh báo các trường hợp đột quỵ liên quan đến tim mạch, thường các bệnhnhân đột quỵ do nhồi máu cơ tim đều có bệnh lý tắc hay hẹp mạch máu... Trước đó có người hay bị đaunặng ngực, mệt mỏi, có cơn đau thắt ngực khi làm việc nặng nhưng thường bỏ qua.

Các trường hợp bệnhlý này cần được kiểm tra bằng xét nghiệm, đo điện tim, siêu âm và đo điện tim gắng sức để có hướngcan thiệp sớm.

BS Nguyễn Văn Khoe cho biết các dạng đột quỵ do thần kinh não thường gặp là xuất huyết nãotỉ lệ Tu vong khoảng 30%, nhồi máu não tỉ lệ Tu vong trên 20%... Các trường hợp đột quỵ này nếu ởthể nặng, không cấp cứu kịp thời thì di chứng để lại rất nặng nề: liệt nửa người, nói khó, nằm tạichỗ lâu ngày có thể bị lở loét, viêm phổi.

Các trường hợp này nếu xảy ra ở người trẻ tuổi sẽ làgánh nặng rất lớn cho gia đình, xã hội vì người bệnh mất sức lao động và mọi sinh hoạt cần phải cóngười trợ giúp. Đối với trường hợp bị đột quỵ do tim mạch, trong trường hợp bị tắc mạch máu nhánhchính nuôi tim thì tỉ lệ Tu vong khoảng 70%, nếu không được can thiệp thì Tu vong hơn 90%.

Theo BS Trần Minh Hậu, nếu bệnh nhân nặng được cấp cứu và can thiệp kịp thời trong sáu tiếngđầu (kể từ khi xảy ra bệnh), khả năng hồi phục rất tốt, nếu trễ có thể biến chứng dẫn đến suytim.