Cũng giống như bất cứ loại Thuốc nào, Thuốc ngừa thai loại uống cũng có 2 mặt: lợi và hại. Do có phần hại nên nếu sử dụng Thuốc ngừa thai không đúng sẽ gây ra tai biến cho người dùng Thuốc. Bên cạnh phần hại hoàn toàn có thể khắc phục được bằng cách sử dụng đúng, Thuốc ngừa thai loại uống có phần lợi rất nhiều.
Cũng giống như bất cứ loại
Thuốc nào, Thuốc ngừa thai loại uống cũng có 2 mặt: lợi và hại. Do có phần hại
nên nếu sử dụng Thuốc ngừa thai không đúng sẽ gây ra tai biến cho người dùng
Thuốc. Bên cạnh phần hại hoàn toàn có thể khắc phục được bằng cách sử dụng
đúng, Thuốc ngừa thai loại uống có phần lợi rất nhiều. Vấn đề đặt ra là mọi
người cần có cái nhìn đúng đắn về Thuốc ngừa thai, về lợi và hại, có sự lựa
chọn đúng để phát huy cái lợi và hạn chế cái hại của Thuốc.
Thuốc ngừa thai loại uống gồm
3 loại: Thuốc ngừa thai phối hợp (TNTPH), Thuốc ngừa thai dành cho phụ nữ đang
cho con bú, Thuốc ngừa thai khẩn cấp (TNTKC).
Bài viết xin đề cập đến TNTKC
là loại dùng sai rất nhiều hiện nay.
Thuốc ngừa thai khẩn cấp là
Thuốc gì?
TNTKC còn gọi là Thuốc ngừa
thai sau giao hợp hoặc Thuốc ngừa thai ngày hôm sau, vì uống ngay sau giao hợp
hay vào ngày hôm sau của cuộc giao hợp đó. Thuốc đang thông dụng hiện nay có
tên biệt dược là Postinor. Thuốc dùng để uống và được xem là một biện pháp an
toàn khá hiệu quả giúp Tr*nh th*i ngoài ý muốn sau trường hợp khẩn cấp như sau:
có quan hệ T*nh d*c đột xuất mà không sử dụng biện pháp Tr*nh th*i nào, quên
uống Thuốc Tr*nh th*i loại TNTPH uống hàng ngày, tính sai ngày an toàn, sau cuộc
giao hợp không được bảo vệ ngoài ý muốn (bị cưỡng hiếp dâm) hoặc gặp sự cố dùng
bao cao su bị tuột hay bị rách, thủng.
Cách uống TNTKC như thế nào?
Nếu dùng Postinor, phải uống
2 liều:
Liều thứ nhất: uống 1 viên
ngay sau giao hợp hoặc trong vòng 72 giờ sau cuộc giao hợp không được bảo vệ
(thật ra, sau giao hợp uống Thuốc càng sớm càng tốt, tuy nhiên nếu lỡ để chậm
đến 3 ngày sau giao hợp, uống Thuốc vẫn có hiệu quả Tr*nh th*i nhưng thấp hơn
so với uống sớm).
Liều thứ hai: uống thêm 1
viên nhắc lại sau khi uống viên thứ nhất sau 12 giờ.
Ta thấy Postinor được bán với
vỉ gồm 2 viên là muốn người dùng dùng 2 viên cho một cuộc giao hợp.
Nếu dùng Thuốc ngừa thai phối
hợp loại uống hằng ngày để thay thế Postinor:
Cần lưu ý, trong trường hợp
không có Postinor (loại Thuốc chỉ chứa liều cao hoóc-môn progesteron), có thể
dùng Thuốc ngừa thai phối hợp uống hằng ngày (gọi là phối hợp vì chứa hai
hoóc-môn estrogen và progesterone) như New Choice, Marvelon, Mercilon,
Rigevidon...
Lời khuyên của thầy Thuốc
Phụ nữ khi muốn dùng Thuốc
ngừa thai tốt nhất nên đi khám ở bác sĩ để được tư vấn dùng Thuốc, nhằm sự lựa
chọn Thuốc thích hợp cũng như việc dùng Thuốc sẽ đúng đắn hơn.
|
Cách uống: liều thứ nhất uống
4 viên TNTPH trong vòng 72 giờ sau giao hợp không được bảo vệ, liều thứ hai
uống cùng một liều như trên, nhắc lại sau liều thứ nhất 12 giờ.
Trường hợp dùng TNTPH thay
cho Postinor phải xem là bất đắc dĩ, mua dùng Postinor thì tiện hơn.
Có thể uống TNTKC thường xuyên
hay không?
Dùng TNTKC là dùng biện pháp
tránh thụ thai ngoài ý muốn trong trường hợp khẩn cấp, vì vậy, chỉ dùng nó khi
gặp trường hợp khẩn cấp thật sự, chứ không được dùng thường xuyên như loại dùng
hằng ngày. Do Thuốc loại này chứa hoóc-môn liều cao (1 viên chứa đến 750mcg
levonorgestrel là một progesteron) nên có khuyến cáo chỉ nên dùng 4 viên trong
một tháng (tức chỉ cho 2 cuộc giao hợp trong một tháng) do nguy cơ cao gây tác
dụng phụ có hại (kinh nguyệt không đều, rong huyết, xuất huyết đột ngột hoặc
hai, ba ngày sau khi uống, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn và nôn, mệt mỏi, căng
vú…). Hơn nữa, hiệu quả Tr*nh th*i của TNTKC không cao (75% so với TNTPH uống
đúng cách hiệu quả 99% ), trong một tháng không nên dùng quá 2 lần vì càng dùng
nhiều thì hiệu quả Tr*nh th*i càng giảm.
Xin nhấn mạnh, nếu sự giao
hợp không thường xuyên phù hợp với việc dùng TNTKC đúng 4 viên trong một tháng
thì mới nên dùng TNTKC, còn giao hợp quá thường xuyên (tức có sự giao hợp nhiều
hơn 2 lần trong một tháng) thì nên dùng TNTPH uống hằng ngày 1 viên.
Ở nước Úc, các bậc phụ huynh
đã phải lo ngại vì tình trạng các cô bé tuổi 15 - 16 thường dùng Postinor ngày
càng nhiều và dùng thường xuyên rất nhiều lần trong một tháng. Ở nước ta có
tình trạng sử dụng sai như vậy rất đáng báo động (báo chí đăng tin có thiếu nữ
ở ta một đêm uống đến 3 lần TNTKC!).
Nên lưu ý, người bị bệnh tim
mạch, đái tháo đường, ung thư vú, cho con bú 6 tháng sau khi sinh, đang mang
thai, không được sử dụng TNTKC.
Uống TNTKC mà lỡ có thai sẽ
sinh quái thai?
Cho tới nay, không có tài
liệu y học chính thức cho rằng đang
dùng Thuốc ngừa thai nói chung, trong đó có
TNTKC mà lỡ có thai là sẽ bị quái thai hoặc thai nhi bị dị dạng. Đã có nhiều
trường hợp có thai ngay sau khi ngưng Thuốc hoặc có thai ngay trong khi
dùng Thuốc
(trường hợp dùng TNTPH) hoặc uống TNTKC đúng cách vẫn có thai, hoàn toàn không
có trường hợp nào vừa kể sinh quái thai hoặc dị dạng bẩm sinh. Thuốc ngừa thai
đã được dùng khá lâu và người ta theo dõi kỹ vấn đề này. Nếu có vấn đề nguy
hiểm cho phụ nữ đương nhiên Thuốc ngừa thai đã bị ngưng sử dụng.
PGS.TS. NGUYỄN HỮU ĐỨC