Jack Gallant là một nhà nghiên cứu tại Đại học California, Berkeley, đã chế tạo ra một cỗ máy có thể giải mã não bộ.
Jack Gallant là một nhà nghiên cứu tại Đại học California, Berkeley, đã chế tạo ra một cỗ máy có thể giải mã não bộ. Thiết bị này có khả năng quét não, quan sát hoạt động của não bộ và từ đó tái tạo những gì nó nhìn thấy. Jack Gallant có thể đọc được suy nghĩ của bạn hoặc ông có thể biết những gì bạn đang nhìn thấy, khi bạn đang nằm trong cỗ máy do ông chế tạo và đang xem một bộ phim mà máy này đang chiếu.
con người
Trong nghiên cứu của Gallant, những người tình nguyện được cho xem nhiều bộ phim, trong lúc nhóm nghiên cứu đo các hoạt động trong não của họ. Một thuật toán sau đó được sử dụng để tái cấu trúc những hình ảnh mờ nhạt, hỗn tạp, dựa trên những gì người tham gia thử nghiệm nhìn thấy từ các video đã xem. Nói cách khác, thiết bị này xây dựng các hình ảnh dựa trên hoạt động của
não bộ và cho ta thấy người tham gia thử nghiệm đang nhìn thấy những gì. Nghiên cứu của Gallant tập trung vào việc xem xét cách vận hành của hệ thống xây dựng hình ảnh trong não, từ đó chỉ ra cách mà
não bộ của
con người xử lý hình ảnh.
Thiết bị của Gallant làm cho người ta lo sợ rằng một ngày nào đó Chính phủ có thể sử dụng nó để đọc được những suy nghĩ thầm kín nhất của họ.
Gallant nói: “Tôi đồng ý với sự lo ngại của bạn, nhưng bạn không phải lo ngại trong vòng 50 năm nữa”. Bởi theo ông, 50 năm nữa là thời gian cần để giải quyết hai thách thức lớn nhất của kỹ thuật giải mã não: khả năng di động và cường độ tín hiệu. Ở thời điểm hiện tại, để đọc được suy nghĩ của bạn, Gallant phải đặt bạn vào một cỗ máy quét cộng hưởng (fMRI), một cỗ máy khổng lồ có khả năng theo dõi hướng di chuyển của máu bên trong não.
Dù là một trong những cách tốt nhất để đo hoạt động trong não, fMRI không phải là hoàn hảo và cũng không có tính di động. Người nằm trong máy fMRI không được phép cử động, thiết bị này cũng rất đắt tiền và cồng kềnh.
Nếu hình ảnh mà người tham gia thử nghiệm đang xem, được đặt cạnh hình ảnh được thiết bị giải mã cấu thành, chúng ta có thể nhận thấy sự liên quan rõ ràng.
Thế nhưng các hình ảnh mà thuật toán của Gallant dựng nên không giống với một khung cửa sổ mở ra suy nghĩ của người khác. Bởi độ phân giải của hình ảnh quét từ fMRI không đủ cao để tạo nên hình ảnh rõ nét.
Gallant nhận định: “Trừ khi có ai đó có thể phát minh ra phương pháp đo đạc hoạt động trong não tốt hơn phương pháp hiện nay của chúng tôi, sẽ không có nhiều thiết bị giải mã suy nghĩ di động được đưa vào sử dụng trong đời thường”.
Tuy Gallant không tiếp tục chế tạo thêm các cỗ máy giải mã suy nghĩ, nhưng lại có nhiều người đang làm điều này.
Một nhóm nghiên cứu ở Nhật Bản đang tìm cách xây dựng một cỗ máy để đọc giấc mơ, cùng sử dụng công nghệ fMRI. Khác với thử nghiệm của Gallant, khi mà các nhà nghiên cứu biết rõ người tham gia thử nghiệm đang nhìn thấy gì, việc giải mã các giấc mơ khó khăn hơn nhiều. Để huấn luyện cho hệ thống giải mã, các nhà nghiên cứu đã đặt người tham gia thử nghiệm vào một cỗ máy fMRI và đặt họ trong tình trạng nửa tỉnh nửa mơ. Sau đó các nhà nghiên cứu đánh thức người tham gia thử nghiệm và hỏi họ đã nhìn thấy gì. Nhóm nghiên cứu sử dụng các thông tin có được, từ những hình ảnh như dụng cụ đập vụn nước đá, chìa khóa, những bức tượng, để huấn luyện thuật toán nhận biết hình ảnh tốt hơn. Sử dụng những dữ liệu này, nhóm nghiên cứu của Nhật có thể nhận dạng khoảng 60% những hình ảnh trong giấc mơ của những người tham gia thử nghiệm. Do tín hiệu của mỗi người lại khác nhau nên chiếc máy này phải được huấn luyện để đọc giấc mơ của từng người một. Vì vậy, ngay cả khi bạn sẵn sàng nằm trong một chiếc máy fMRI thì người ta vẫn chưa tạo ra được một thiết bị giải mã mang tính phổ quát có khả năng giải mã giấc mơ của bạn trong đêm.
Theo một hướng khác, nhóm nghiên cứu ở Hà Lan đã quét não của những người nói hai thứ tiếng để xác định những hình ảnh đang được cấu thành, ví dụ như một con ngựa hay một con bò và từ đó xác định chính xác liệu người đó đang nghĩ về hình ảnh này bằng tiếng Anh hay tiếng Pháp.
Tuy nhiên cũng giống như máy giải mã giấc mơ, chiếc máy này cũng cần được huấn luyện để giải mã từng cá nhân và vì vậy, không thể được đưa ra sử dụng rộng rãi.
Gallant nói: “Ý kiến cá nhân của tôi là nếu bạn muốn chế tạo một chiếc máy tốt nhất, bạn cần phải giải mã được suy nghĩ nội tâm. Nếu bạn có thể chế tạo một thiết bị có thể chuyển tải những suy nghĩ trong đầu ra phía ngoài, khi đó bạn có thể sử dụng nó để điều khiển một chiếc xe. Thiết bị đó sẽ là bộ giải mã có thể được sử dụng rộng rãi”.
(Theo BBC Future)