Phát hiện sớm giúp tăng khả năng chữa bệnh đái tháo đường

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhận định, thế kỷ 21 là thế kỷ của bệnh nội tiết và chuyển hóa. Những gì đại dịch HIV/AIDS gây ra cuối thế kỷ 20 là những điều bệnh đái tháo đường sẽ gây ra trong thế kỷ 21.

Tại Việt Nam, căn bệnh này có ba điểm “xấu”: tốc độ phát triển đái tháo đường nhanh nhất thế giới, bệnh nhân đang “trẻ hóa” và nhận thức cộng đồng về căn bệnh thế kỷ này còn khá thấp. Đáng lưu ý là tiền đái tháo đường, trung gian giữa bình thường và bệnh lý nặng, từ ngữ y học là người “nhiều nguy cơ” đã tăng từ 7,7% lên đến 12,8%, có địa phương tiền đái tháo đường lên đến 20% dân số trong thời gian gần đây.

Giai đoạn tiền đái tháo đường hầu như diễn tiến âm thầm không có triệu chứng, chỉ phát hiện được qua các xét nghiệm sàng lọc, kiểm tra sức khỏe định kỳ. Hội đái tháo đường Mỹ (ADA) và Hội Nghiên cứu đái tháo đường châu Âu (EASD) đều đưa ra khuyến cáo những người có nguy cơ cần kiểm tra tầm soát sáu tháng một lần.

Nếu bạn rơi vào một trong chín lý do sau cần đi tầm soát đái tháo đường gồm: chỉ số khối cơ thể BMI lớn hơn hoặc bằng 23 kg/m; ít vận động, già; gia đình trực hệ (ba, mẹ, anh chị em ruột) bị đái tháo đường; sinh con nặng từ 4kg trở lên hoặc bị đái tháo đường, thai kỳ; tăng huyết áp; béo phì, rối loạn lipid (mỡ) máu; có vòng eo bụng lớn (nam hơn 90cm, nữ hơn 80cm); phụ nữ bị buồng trứng đa nang; tiền căn có bệnh mạch vành.

Để phòng bệnh, bạn nên điều chỉnh lối sống bằng cách theo đúng chế độ ăn và chế độ vận động. Chế độ ăn gồm bảy quy tắc: tỷ lệ 15% chất đạm, 35% chất béo, 50% chất đường bột (tinh bột); ngưng (cấm) thức ăn, nước uống có đường ngọt (sugary carbohydrate); chất bột nên chia nhỏ vào ba bữa ăn; giảm thức ăn chứa nhiều chất béo động vật; nên ăn cá 2-3 lần trong tuần; hạn chế tối đa rượu, bia và ăn thêm các thức ăn có các chất xơ như rau, củ, trái cây “không ngọt”...

Chế độ vận động theo nguyên tắc: luyện tập dần dần và thích hợp; không ráng tập quá sức hoặc tập thể lực khi đang có bệnh cấp tính; chế độ tập luyện khác nhau tùy theo người; cần duy trì nhẹ nhàng, vừa sức nhưng ổn định có thời khóa biểu hợp lý cho công việc và tuổi tác.

Cuối cùng, bạn cần tư vấn thêm bác sĩ chuyên khoa để có được những lời khuyên thích hợp cho từng cá nhân.