Bệnh xơ vữa động mạch là bệnh do động mạch bị xơ cứng và nhỏ hẹp hơn bình thường. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ vùng nào trong cơ thể và là nguyên nhân chính gây đột quỵ (rối loạn tuần hoàn não), cơn đau tim và thiểu năng tuần hoàn ở cẳng chân. Bệnh thường gặp ở người cao tuổi (NCT).
bệnh xơ vữa động mạch là bệnh
do động mạch bị xơ cứng và nhỏ hẹp hơn bình thường. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ
vùng nào trong cơ thể và là nguyên nhân chính gây đột quỵ (rối loạn tuần hoàn
não), cơn đau tim và thiểu năng tuần hoàn ở cẳng chân. Bệnh thường gặp ở người
cao tuổi (NCT).
Các chất mỡ trong máu tích tụ
dần ở lớp trong của thành động mạch và do chất mỡ làm cho thành động mạch dày
hơn, kết quả là các động mạch bị hẹp dần lại và lưu thông máu bị cản trở.
Triệu chứng
Ở giai đoạn sớm của bệnh
thường không thấy có triệu chứng rõ rệt. Dần dần về sau, các triệu chứng được
phát sinh rõ hơn do dòng máu cung cấp cho các tạng trong cơ thể bị giảm dần, do
động mạch bị hẹp dần gây tắc dòng máu. Nếu động mạch vành cung cấp máu cho cơ
tim bị tắc dần thì sẽ xuất hiện những triệu chứng như đau tức ngực. Nếu động
mạch vành bị tắc nghẽn hoàn toàn thì sẽ xảy ra cơn đau tim đột ngột gây tử
vong. Nhiều cơn đột quỵ ở NCT thường do động mạch cung cấp máu cho não bị xơ
cứng và bị hẹp. Trường hợp động mạch ở cẳng chân bị xơ vữa thường có triệu
chứng đầu tiên là cơn đau cơ kiểu “chuột rút”, do máu không được cung cấp đầy
đủ ở cẳng chân.
Nếu
bệnh xơ vữa động mạch kết
hợp với bệnh rối loạn chất mỡ bẩm sinh di truyền, chất mỡ có thể tích tụ ứ đọng
lên các gân cơ, tạo nên những cục dưới da nhìn thấy rất rõ.
Chẩn đoán bệnh như thế nào?
Ở giai đoạn sớm, bệnh chưa có
triệu chứng rõ nhưng lại cần phải chẩn đoán sớm để chữa trị có hiệu quả. Do đó,
người ta phải xét nghiệm máu để phát hiện tỉ lệ cholesterol trong máu cao, cũng
cần phát hiện bệnh tăng huyết áp và bệnh đái tháo đường. Vì đây đều là những
yếu tố gây bệnh. Ở các nước Âu - Mỹ, để chủ động phát hiện sớm bệnh này, người
ta cho xét nghiệm máu, đo tỉ lệ cholesterol máu ít nhất 5 năm một lần sau tuổi
20 (theo tài liệu của Mỹ).
Nếu bệnh đã phát triển, người
ta thường cho làm những thử nghiệm về máu để có thể vừa phát hiện được cả tổn
thương của động mạch và cả tổn thương của các nội tạng. Như vậy, cả nguyên nhân
lẫn hậu quả đều được kiểm tra.
Ở bệnh viện có điều kiện,
người ta làm những kỹ thuật hình ảnh cao như:
- Siêu âm Doppler (Doppler
ultrasound scanning).
- Làm điện tâm đồ (ECG).
- Chụp động mạch vành.
Các kỹ thuật này giúp chẩn
đoán và đánh giá chức năng động mạch tim, tình trạng dòng máu tuần hoàn. Điều
trị bệnh theo các phương pháp hiện đại, phương pháp điều trị tốt nhất hiện nay
là
bệnh xơ vữa động mạch">phòng
bệnh xơ vữa động mạch, làm giảm bớt tốc độ phát triển của bệnh.
Các biện pháp phòng bệnh
- Chế độ ăn ít mỡ.
- Không hút Thu*c lá.
- Luyện tập thể dục đều đặn
hàng ngày.
- Duy trì cân nặng cho phù
hợp với chiều cao của cơ thể.
Đó vẫn là những biện pháp tốt
nhất để làm giảm sự phát triển của
bệnh xơ vữa động mạch. Trường hợp vẫn có
tình trạng sức khỏe tốt nhưng khám thấy tỉ lệ cholesterol máu cao thì vẫn phải
ăn theo chế độ ít chất mỡ. Đồng thời có thể dùng Thu*c hạ cholesterol theo đơn
của bác sĩ điều trị.
Đối với người đã bị một cơn
đau tim, qua nghiên cứu người ta thấy rằng làm thấp tỉ lệ cholesterol máu vẫn
có lợi, kể cả tỉ lệ cholesterol vẫn trong giới hạn trung bình ở người khỏe
mạnh. Qua nghiên cứu thấy rằng, người ta có thể sử dụng Thu*c aspirin để làm
giảm các tai biến đông máu ở lớp trong của động mạch bị hư tổn. Trường hợp có
thể bị biến chứng nặng thì người ta khuyên nên điều trị ngoại khoa như tạo hình
mạch máu, tạo hình động mạch vành.
Luôn nhớ rằng, một chế độ ăn
uống và một lối sống lành mạnh có khả năng làm giảm sự phát triển của bệnh này
ở nhiều người.
GS. LÊ SỸ LIÊM