Nhiều nghiên cứu cho thấy những người thường xuyên bị rối loạn tiêu hóa có nguy cơ hình thành sỏi cholesterol trong đường mật, túi mật.
Nhiều nghiên cứu cho thấy mối liên quan giữa
rối loạn tiêu hóa với nguyên nhân hình thành sỏi cholesterol trong đường mật, túi mật.
Trước đó, các nhà khoa học đã phát hiện ảnh hưởng của vi khuẩn gây hại ở đường ruột (thường là E.coli) trong việc phá vỡ sự liên kết của bilirubin (thành phần tạo ra màu vàng xanh của dịch mật): do chúng tiết ra men chuyển hóa bilirubin từ dạng kết hợp sang dạng tự do. Billirubin tự do liên kết với calcium trong dịch mật tạo calci bilirubinat kết tủa và hình thành
sỏi sắc tố.
Nghiên cứu mới đây đã bổ sung vai trò của vi sinh đường ruột trong việc hình thành sỏi cholesterol. Cholesterol vốn dĩ là chất béo không tan trong nước, tuy nhiên ở trong dịch mật, cholesterol kết hợp với muối mật và lecithin tạo thành phức hợp hòa tan trong nước giúp hấp thu chất béo. Vi sinh vật có lợi ở đường ruột quyết định đến lượng muối mật có trong dịch mật thông qua quá trình tạo acid mật tự do và tái hấp thu chúng tại hồi tràng. Khi hệ vi sinh có lợi này bị suy giảm, lượng muối mật không đủ để hòa tan cholesterol trong dịch mật, từ đó kết tụ
sỏi cholesterol.
Điều này đồng nghĩa với những đối tượng thường xuyên gặp phải tình trạng táo bón, tiêu chảy đều có nguy cơ cao mắc sỏi mật . Táo bón thường gặp ở những người có chế độ ăn mất cân đối: ăn nhiều thịt, ít rau quả, chất xơ, ít vận động, béo phì, người cao tuổi hoặc do tác dụng phụ của Thu*c hạ huyết áp, Thu*c bao vết loét dạ dày… Tiêu chảy hay gặp trong trường hợp nhiễm khuẩn do kém vệ sinh trong ăn uống, viêm ruột mạn tính hoặc do tác dụng phụ của các Thu*c như kháng sinh…
Để làm sáng tỏ mối liên quan giữa hệ vi sinh đường ruột với bệnh sỏi mật, nghiên cứu đăng trên tạp chí BMC Genomics vào năm 2013 đã phân tích thành phần các loại vi khuẩn ruột, mật và sỏi mật từ 29 bệnh nhân sỏi mật cùng với 38 người bình thường. Các mẫu phân tích cho thấy ba sự khác biệt lớn:
Thứ nhất: ở đường ruột những người bị sỏi mật, có sự phát triển quá mức của vi khuẩn gây hại như E.coli, Salmonela
(vi khuẩn tả), Helicobacter
(gây loét dạ dày), Vibrio
(nhiễm trùng dạ dày – ruột) trong đó vi khuẩn họ Helicobacters (vi khuẩn HP) có thể thúc đẩy hình thành sỏi cholesterol mật do làm tăng kết tủa muối canxi, đây cũng chính là thủ phạm gây nên tình trạng táo bón hoặc tiêu chảy của các người bệnh sỏi mật.
Thứ hai: 70% vi khuẩn trong đường mật có nguồn gốc từ đường ruột.
Thứ ba: Trong bộ gen của 15 loài vi khuẩn được phát hiện trong đường mật ở bệnh nhân sỏi mật, đều có ít nhất một gen liên quan đến việc hình thành sỏi mật.
Những nghiên cứu này một lần nữa cho thấy mối liên quan giữa việc suy giảm hệ vi sinh đường ruột và sự hình thành sỏi mật. Đồng thời khẳng định
rối loạn tiêu hóa với tình trạng táo bón và tiêu chảy là hồi chuông cảnh báo sớm nhất về nguy cơ sỏi mật để có những biện pháp phòng ngừa sớm.
Lê Giang