Đáng chú ý, từ một người phải đi tìm nguồn thận để ghép cho chính bản thân bị bệnh suy thận, chỉ trong thời gian ngắn, Tôn Nữ Thị Huyền đã lập đường dây buôn xuyên quốc gia như một hình thức đa cấp.
Theo Đại tá Phan Mạnh Trường, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an cho biết, ngoài đối tượng cầm đầu đường dây là Tôn Nữ Thị Huyền, đến nay, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã khởi tố 4 đồng phạm gồm: Hoàng Đức Tùng (28 tuổi, ở Hà Nội); Nguyễn Linh Tâm (27 tuổi, ở Ninh Bình); Phạm Quang Cảnh (23 tuổi, ở Hà Nội); Nguyễn Minh Tâm (20 tuổi, ở Vĩnh Phúc) để điều tra về hành vi bộ phận người.
Kết quả điều tra ban đầu cho thấy, đường dây này hoạt động từ tháng 5/2017, có quy mô rất lớn, các nạn nhân có ở hầu hết các tỉnh thành trong cả nước, đã bán thận của cả trăm người, thu lợi bất chính hàng chục tỷ đồng. Đặc biệt, qua quá trình điều tra, theo dõi, Ban chuyên án xác định, các đối tượng trong đường dây đa số là người đã mua thận để ghép hoặc bản thân đã từng phải bán thận nên nắm rõ mọi quy trình bán thận trái phép tại nước ngoài. Trong đó, có đối tượng cầm đầu - Tôn Nữ Thị Huyền (tên khác là Út), do phải chạy thận vì căn bệnh suy thận, khi bệnh trở nặng, Huyền tìm mọi cách để ra nước ngoài ghép thận và đã được ghép thận với chi phí hết 1,8 tỷ đồng. Hiểu rõ đường đi nước bước của việc mua bán, ghép thận từ Việt Nam ra nước ngoài và phát hiện ra việc mua bán này thu lợi nhuận rất cao, Huyền đã nảy sinh ý đồ kinh doanh. Huyền chủ động làm quen và kết nối được với một số bác sĩ người nước ngoài thực hiện việc ghép thận, nhằm phục vụ cho đường dây của mình sau này. Huyền đã đích thân tiếp cận với những người vừa tham gia bán thận từ nước ngoài về, rủ rê họ tham gia vào đường dây của mình với vai trò môi giới. Trong số đó, Nguyễn Linh Tâm môi giới tại khu vực các tỉnh thành phía Nam, Hoàng Đức Tùng có vai trò môi giới tại khu vực các tỉnh phía Bắc... Riêng Huyền, trực tiếp tham gia vào toàn bộ các khâu quan trọng như: tiếp cận, dụ dỗ nạn nhân, nuôi nạn nhân, đưa đi khám tổng quát, đưa ra nước ngoài mua - bán, ghép thận... Khi khám xét nhà Huyền, Ban chuyên án đã thu giữ được hơn 2 tỷ đồng, là khoản tiền mà Huyền sử dụng làm chi phí nuôi dưỡng, đưa những người muốn bán thận đi khám, xét nghiệm... Thấy lợi nhuận quá cao, Huyền mở rộng đường dây, đối tượng mà đường dây này nhắm đến là nam giới khỏe mạnh, từ 18 đến 30 tuổi (đa số có nhóm máu A). Những người đồng ý bán thận sẽ được bao ăn ở, nuôi dưỡng rồi được đường dây của Huyền cho làm các thủ tục khám và xét nghiệm ở Việt Nam. Sau đó, Huyền chuyển tất cả hình ảnh, thông tin qua ứng dụng viber ra nước ngoài để cho “đối tác” xem xét, lựa chọn những người có nhu cầu ghép thận có các chỉ số phù hợp. Khi đã có kết quả trùng hợp, Huyền và đường dây của mình ở Việt Nam tiến hành đưa người bán thận ra nước ngoài bằng con đường tiểu ngạch (nếu không có hộ chiếu) hoặc đường chính ngạch (nếu có hộ chiếu).
Sau khi vụ mua bán hoàn thành, mỗi người bán thận sẽ nhận được từ 200 đến 210 triệu đồng/quả thận, trong khi đó bản thân Huyền được hưởng từ 15 đến 17 ngàn đô-la (trên dưới 400 triệu đồng). Khoản chênh lệch còn lại thuộc về những kẻ môi giới khác... Tổng chi phí cho một ca mua bán thận thường lên tới 1,5 - 2 tỷ đồng.
Cơ quan công an cũng làm rõ, những người bán thận cho đường dây này đa số đều có hoàn cảnh khó khăn, con cái bệnh tật, bất đắc dĩ họ phải bán thận để lấy tiền chữa trị cho con. Một số nạn nhân thì do thua bài bạc, cá độ bóng đá, phải đi bán thận lấy tiền trả nợ. Một số khác là người dân tộc thiểu số ít hiểu biết đã bị dụ dỗ bán thận để có tiền trang trải cuộc sống... Đáng chú ý, trước Tết Nguyên đán Kỷ Hợi, nhiều người bị thúc ép về tiền bạc đã gấp rút bán thận cho đường dây này. Thời gian từ lúc đăng ký đến lúc bán xong thận chỉ mất từ 1-2 tuần. Trong khi thông thường, một người hiến thận hoặc một bộ phận nội tạng sẽ được chăm sóc y tế một cách cẩn trọng thời gian dài sau đó. Nhưng theo thỏa thuận với đường dây của Huyền, sau mổ bán thận một tuần, những người bán thận này sẽ phải tự chịu trách nhiệm về mọi nguy cơ xảy ra với bản thân. Người bán thận sau khi được đưa về Việt Nam và nhận tiền tại Việt Nam từ Huyền đều được Huyền đề nghị tiếp tục tìm kiếm người có nhu cầu bán thận để giới thiệu, hưởng tiền hoa hồng. Theo Thượng tá Nguyễn Duy Thanh, Phòng 5, Cục Cảnh sát Hình sự (phía Nam), hình thức này giống như hoạt động kinh doanh đa cấp. Để che giấu hoạt động phạm pháp của mình, Huyền luôn có ý thức cảnh giác rất cao. Đối tượng này không cho những người bán thận biết địa chỉ nhà ở của mình. Hầu như mọi giao dịch giữa đôi bên đều diễn ra ở các quán cà phê. Để tìm thêm nguồn cung, Huyền cùng đồng bọn lên mạng xã hội đăng nhiều “status” rao những lợi ích lớn của việc bán thận, cam kết đảm bảo việc mua bán, ghép thận diễn ra ở nước ngoài. Đường dây này hoạt động theo một quy trình khép kín và chặt chẽ. Quy trình mua bán thận diễn ra phần lớn ở nước ngoài và đối tượng hoạt động ở nước ngoài luôn che giấu tung tích khiến việc điều tra gặp nhiều khó khăn, phức tạp.
Ban chuyên án xác định, nhóm của Huyền đưa người Việt đi bán thận ở rất nhiều nước châu Á như: Trung Quốc, Singapore, Campuchia... Thời điểm đường dây bị khám phá, Huyền cùng 4 đàn em vừa đưa 11 người ra nước ngoài bán thận quay trở về biên giới bằng đường tiểu ngạch. Ngoài ra, tại TP. HCM và một số tỉnh thành khác, Huyền cùng đồng bọn đang nuôi ăn ở 20 nạn nhân khác, đã đưa đi khám, xét nghiệm, nhưng chưa kịp đưa ra nước ngoài...
Tại cơ quan công an, Huyền cùng các đối tượng đã thừa nhận toàn bộ hành vi mua bán thận của các nạn nhân từ Việt Nam qua nước ngoài. Hiện, Cơ quan cảnh sát điều tra đang củng cố tài liệu chứng cứ, mở rộng điều tra vụ án để xử lý các đối tượng bị bắt giữ và các đối tượng liên quan.