Xuất huyết dưới nhện tự phát là một trong những nguyên nhân thường gặp trong cấp cứu nội- ngoại khoa thần kinh, với tỉ lệ khoảng 11 trường hợp trên 100.000 dân tại Mỹ, chiếm 6-8% tất cảcác trường hợp đột qụy bao gồm xuất huyết não và nhồi máu não. Lứa tuổi thường gặp từ 40 -60.
Xuất huyết dưới nhện được xác định khi có máu xuất hiện trong khoang dưới nhện. Khoang dưới nhệnlà khoang ở mặt ngoài não-tủy, nằm giữa màng nhện và màng nuôi, trong đó chứa nước não-tủy. Nguyênnhân gây xuất huyết dưới nhện tự phát thường gặp nhất là vỡ túi phình động mạch não.
Những biểu hiện: biểu hiện lâm sàng thường gặp của xuất huyết dưới nhện làtriệu chứng đau đầu dữ dội và đột ngột được xem như là cơn đau đầu tồi tệ nhất trong đời, có thểkèm theo cảm giác chóng mặt, buồn nôn.
Các triệu chứng khác có thể tiếp tục diễn tiến như: nói khó,yếu nửa người, yếu hai chi dưới, tổn hại về thị lực và thị trường, sụp mi mắt …
Chẩn đoán: mộtkhi nghi ngờ có xuất huyết dưới nhện, bệnh nhân cần phải đến bệnh viện ngay để xác định chẩn đoánbằng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh.
Chụp cắt lớp sọ não (CT sọ não) không cản quang: được xem là xét nghiệm đầu tiên giúp chẩn đoánxác định khi nghi ngờ bệnh nhân có xuất huyết dưới nhện. Sau đó cần xác định nguyên nhân gây xuấthuyết dưới nhện bằng chụp mạch máu não kỹ thuật số xoá nền (DSA), được xem là tiêu chuẩn vàng trongchẩn đoán.
Ngày nay, với sự ra đời các thế hệ máy CT đa lát cắt gia tăng độ nhạy và độ chuyên biệt trongphát hiện túi phình vỡ cũng như chưa vỡ, ưu điểm ít xâm hại và thời gian thực hiện nhanh chóng. Chonên CT tái tạo mach máu (CTA) cũng có thể là lựa chọn để xác định nguyên nhân xuất huyết dướinhện.
Điều trị: sau xuất huyết dưới nhện có khoảng 20 - 30% tái vỡ trong vòng 30 ngàyđầu, hơn 70% các trường hợp tái xuất huyết Tu vong. Vì vậy, điều trị túi phình là loại bỏ túi phìnhhoàn toàn khỏi vòng tuần hoàn não, an toàn và vĩnh viễn càng sớm càng tốt.
Loại bỏ túi phình cónhiều cách: can thiệp nội mạch dùng dụng cụ qua đường động mạch đưa các cuộn (coils) vàotúi phình vỡ hoặc vi phẫu thuật kẹp cổ túi phình. Quyết định lựa chọn phương pháp điều trịphụ thuộc vào nhiều yếu tố làm sao cho bệnh nhân được an toàn nhất và hiệu quả điều trị caonhất.
Hiện tại ở miền Nam nước ta chỉ có một số trung tâm có thể điều trị bệnh lý này như: BV. ChợRẫy, BV. 115, BV. Nguyễn Tri Phương… Tại BV. ĐH YD TP.HCM, chúng tôi có thể tiến hành cả hai phươngpháp điều trị nói trên. Tất cả bệnh nhân xuất huyết dưới nhện đều được chẩn đoán và điều trị cấpcứu nhằm mang lại hiệu quả điều trị cao nhất và ngăn ngừa nguy cơ Tu vong.