Theo Y học cổ truyền, đau thắt lưng còn gọi “yêu thống”, là một trong những chứng thuộc phạm vi chứng tý.
Nguyên nhân do phong hàn thấp xâm nhập hệ cân cơ kinh lạc gây bế tắc vận hành kinh khí gây đau.Theo Y học hiện đại,
đau thắt lưng có thể là triệu chứng của thoát vị đĩa đệm thắt lưng, thoái hóa cột sống thắt lưng cho tuổi già, lao cột sống thắt lưng, viêm cột sống thắt lưng; bệnh viêm dính cột sống (di truyền), vẹo cột sống, ung thư di căn cột sống thắt lưng, gãy xương sống thắt lưng...Người bệnh
đau thắt lưng thể thấp nhiệt có biểu hiện đau vùng lưng, cảm giác nóng vùng thắt lưng, chân, toàn thân bứt rứt, ra mồ hôi, khát, tiểu ít, nước tiểu vàng đậm, tiểu buốt, táo bón, nước tiểu vàng, chân tay nặng nề nhức mỏi, rêu lưỡi vàng, mạch hoạt sác. Phép trị: thanh thấp nhiệt, hóa đàm, thông kinh lạc… Dưới đây là bài Thuốc phòng trị.
Bài 1: Thiên ma câu đằng ẩm: câu đằng, ích mẫu, đỗ trọng, ngưu tất mỗi vị 16g; chi tử, thiên ma, hoàng cầm mỗi vị 12g; tang ký sinh, hà thủ ô, thạch quyết minh, bạch linh mỗi vị 20g. Sắc nước uống. Tác dụng: bình can tức phong, tư âm thanh nhiệt, hóa đàm thông lạc. Trị chứng đau lưng do thấp nhiệt vùng lưng thường đau buốt, có cảm giác nóng, còn dùng chữa huyễn vựng, đau đầu, chóng mặt mất ngủ.Gia giảm: Nếu người gầy nóng trong do huyết hư, gia sinh địa, xích thược… Nếu ăn kém tỳ hư, gia đảng sâm. Nếu người mập trệ do thấp nhiều, gia thương truật, ý dĩ… Nếu tiểu vàng gắt, gia xa tiền tử, bạch mao căn… Nếu chóng mặt, tăng huyết áp, gia hạ khô thảo, bạch tật lê.
Bài 2: nhân sâm, đan sâm, hà thủ ô, quy vĩ, xuyên khung, bạch thược, bạch chỉ, huyết rồng mỗi vị 14g; tô mộc, ngưu tất nam, thiên niên kiện, đỗ trọng mỗi vị 16g; thổ phục 10g, cam thảo 4g, trần bì 12g, đại táo 12g. Sắc nước uống. Tác dụng: trừ phong thấp, giảm đau, dưỡng can thận, bổ khí huyết. Trị chứng phong thấp nhức mỏi, đau lưng mỏi gối.
Bài 3: thục địa 20g, cốt toái bổ 16g; đương quy, ngưu tất, tục đoạn, bạch thược, ngũ gia bì, sơn thù, cẩu kỷ tử, đỗ trọng, tang ký sinh mỗi vị 14g. Sắc nước uống. Tác dụng: trị can thận hư yếu gân xương yếu, đau cứng cổ gáy, quay trở khó khăn, nằm nghỉ thở đỡ đau, lưỡi đỏ nhạt không tươi.
BS. Trúc Nguyên