Là Thuốc làm tăng bài tiết dịch ở đường hô hấp, bảo vệ niêm mạc chống lại các tác nhân kích thích và khi làm tan được những tác nhân đó sẽ giúp loại trừ chúng dễ dàng. Thuốc có 2 cơ chế tác dụng, một là kích thích các receptor để gây phản xạ phó giao cảm làm tăng bài tiết dịch ở đường hô hấp, nhưng liều có tác dụng thường làm đau dạ dày và có thể gây nôn.
Thuốc làm tăng dịch tiết
Là Thuốc làm tăng bài tiết dịch ở đường hô hấp, bảo vệ niêm
mạc chống lại các tác nhân kích thích và khi làm tan được những tác nhân đó sẽ
giúp loại trừ chúng dễ dàng. Thuốc có 2 cơ chế tác dụng, một là kích thích các
receptor để gây phản xạ phó giao cảm làm tăng bài tiết dịch ở đường hô hấp,
nhưng liều có tác dụng thường làm đau dạ dày và có thể gây nôn. Một số Thuốc
thường dùng là natri iodid và kali iodid... Cần lưu ý, khi dùng kéo dài các
Thuốc này có thể gây tích lũy iod. Không dùng cho phụ nữ có thai, trẻ em, người
bị bướu giáp. Hai là, kích thích trực tiếp các tế bào xuất tiết, thường dùng
các tinh dầu bay hơi như terpin, gaicol, eucallyptol. Những tinh dầu này còn có
tác dụng sát khuẩn. Không dùng gaicol cho trẻ em dưới 30 tháng tuổi.
Thuốc làm tiêu chất nhày
các Thuốc này có tác dụng làm lỏng các dịch tiết của niêm
mạc khí - phế quản do làm thay đổi cấu trúc của dịch nhày, dẫn đến giảm độ nhớt
của chất nhày. Vì vậy, các “chất” nhày có thể di chuyển dễ dàng và được tống ra
khỏi đường hô hấp bằng hệ thống lông chuyển hoặc sự khạc đờm.
các Thuốc trong
nhóm gồm có: acetylcystein, bromhexin... Tuy nhiên,
các Thuốc làm tiêu chất
nhày có thể làm phá vỡ hàng rào chất nhày bảo vệ ở dạ dày, phải thận trọng ở
những người có tiền sử loét dạ dày - tá tràng.
N- acetylcystein
Đây là Thuốc có tác dụng làm giảm độ quánh của đờm ở phổi,
tạo thuận lợi để tống đờm ra ngoài bằng phản xạ ho, dẫn lưu tư thế hoặc bằng
phương pháp cơ học. Thuốc được dùng trong bệnh nhày nhớt, các bệnh lý hô hấp có
đờm nhày quánh như trong viêm phế quản cấp hoặc mạn. Ngoài ra, còn dùng làm
Thuốc giải độc khi dùng quá liều paracetamol. Không dùng ở người có tiền sử hen
(nguy cơ phản ứng co thắt phế quản). Thuốc có thể gây: buồn nôn, nôn, buồn ngủ,
nhức đầu, phản ứng dị ứng. Không dùng đồng thời với
các Thuốc chống ho hoặc các
Thuốc làm giảm bài tiết dịch phế quản.
Bromhexin
Dùng điều trị những rối loạn hô hấp đi kèm với ho có đờm.
Khi điều trị nhiễm khuẩn đường hô hấp, bromhexin làm tăng sự xâm nhập của một
số kháng sinh vào dịch bài tiết phế quản, tăng đáp ứng với kháng sinh. Cần thận
trọng ở người có tiền sử loét dạ dày - tá tràng, bệnh hen, suy gan hoặc suy
thận nặng. Khi dùng, người bệnh có thể gặp các triệu chứng không mong muốn do
Thuốc như rối loạn tiêu hóa, tăng nhẹ enzym gan, chóng mặt, nhức đầu, phát ban
ở da.
Chú ý, trong điều trị ho không được
dùng Thuốc làm long đờm
đồng thời (phối hợp) với Thuốc giảm ho, vì sự phối hợp này không hợp lý. Có rất
ít bằng chứng cho thấy hiệu lực của chúng, trong khi người bệnh có thể gặp các
tác dụng không mong muốn (ức chế phản xạ ho sẽ dẫn đến ứ đọng đờm).
DS. Hoàng Thu Thủy