Bài, ảnh: THU SƯƠNG
thống kê năm 2021 của viện dinh dưỡng quốc gia, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ dưới 5 tuổi là 19,6%, được xếp vào nhóm trung bình của tổ chức y tế thế giới. theo các chuyên gia, bên cạnh các chính sách của nhà nước nỗ lực nâng cao tầm vóc người việt, mỗi gia đình có vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe thể chất và sự phát triển toàn diện cho trẻ.
các tổ chức thiện nguyện chung tay chăm lo phát triển thể chất cho trẻ em. trong ảnh: nhóm "áo ấm biên cương" tặng sữa cho trẻ em vùng cao ở tỉnh hà giang năm 2022.
Trong những năm 1980, phân nửa số trẻ dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng, thấp còi. Nhiều năm liền, Việt Nam luôn đứng trong tốp đầu thế giới về tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ. Nhưng trong 20 năm qua, nước ta triển khai thực hiện nhiều chính sách, chương trình, dự án góp phần cải thiện đáng kể tình trạng trẻ suy dinh dưỡng. Dẫu vậy, tỷ lệ này vẫn còn chênh lệch cao ở các vùng miền, chủ yếu tập trung ở những vùng nông thôn, miền núi, trong cộng đồng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế khó khăn, trình độ giáo dục thấp.
PGS.TS.BS Trương Tuyết Mai, Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách, quy định nhằm cải thiện chất lượng dinh dưỡng cho trẻ, khẳng định vai trò của dinh dưỡng hết sức quan trọng đối với sự phát triển thể chất. Như Nghị định số 09/2016/NĐ-CP (ngày 28-1-2016) quy định về tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm; Quyết định số 1896/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (ngày 25-12-2019) ban hành Chương trình chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời cho trẻ nhằm phòng chống suy dinh dưỡng bà mẹ, trẻ em, nâng cao tầm vóc người Việt Nam. Các luật định như Luật Trẻ em, Luật Lao động sửa đổi, cũng có những điều khoản quy định liên quan trực tiếp đối với vấn đề dinh dưỡng của trẻ.
Theo pgs.ts.bs trương tuyết mai, các bộ ngành cũng có sự phối hợp chặt chẽ để xây dựng mục tiêu cải thiện dinh dưỡng và đang đem lại kết quả rõ rệt. bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn triển khai chương trình hành động quốc gia không còn nạn đói ở việt nam đến năm 2025, xây dựng hệ thống thực phẩm bền vững; các chương trình về nước sạch, vệ sinh môi trường; bảo trợ, chăm sóc trẻ em mồ côi, cơ nhỡ. bộ giáo dục và đào tạo có chương trình bữa ăn học đường. các bệnh viện thực hiện xây dựng mô hình thực hành nuôi con bằng sữa mẹ… về phía viện dinh dưỡng quốc gia, cứ 10 năm một lần lại thực hiện tổng điều tra về dinh dưỡng, làm cơ sở để xây dựng chính sách dinh dưỡng cho giai đoạn tiếp theo, giúp việt nam tiến gần hơn với mục tiêu dinh dưỡng toàn cầu.
Ts.bs trần đăng khoa, phó vụ trưởng vụ sức khỏe bà mẹ - trẻ em (bộ y tế) cho rằng, thành công của chương trình giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng có vai trò rất lớn của đội ngũ cán bộ y tế các cấp, nhất là cán bộ cơ sở phụ trách chương trình dinh dưỡng. bên cạnh đó là sự quan tâm của địa phương, đầu tư ngân sách cho các chương trình dinh dưỡng cho nhóm phụ nữ có thai, bà mẹ nuôi con nhỏ, trẻ em. tuy nhiên, nhu cầu cải thiện dinh dưỡng cho toàn thể người dân rất lớn nhưng nguồn đầu tư của chính phủ, các nguồn tài trợ trong và ngoài nước chưa thể đáp ứng. những khó khăn khác như các chính sách, quyết định được ban hành nhưng không đủ kinh phí thực hiện, chưa triển khai hiệu quả đến cộng đồng, chậm trễ tiến độ dự án, không đủ lực lượng thực thi. hiện tuyến cơ sở thiếu đội ngũ cán bộ làm chương trình dinh dưỡng, chăm sóc bà mẹ trẻ em…
Theo các chuyên gia, các vấn đề cấp thiết liên quan đến sự phát triển thể chất của trẻ bao gồm tiếp tục bổ sung vi chất dinh dưỡng, kéo giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng cấp tính cho trẻ em vùng sâu, vùng xa bằng các giải pháp tiếp cận, cung ứng và duy trì dinh dưỡng bền vững. tình trạng trẻ bị thừa cân béo phì do ảnh hưởng của lối sống hiện đại, thụ động, tiêu thụ nhiều thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, dẫn đến các bệnh mạn tính ngày càng trẻ hóa cần được quan tâm nhiều hơn. bộ y tế đang thực hiện thông tư liên quan ghi nhãn thực phẩm để bảo vệ trẻ em; giảm tiêu thụ các chất đường, muối bất lợi cho sự phát triển khỏe mạnh của trẻ.
Các chuyên gia đề xuất, chương trình phòng chống suy dinh dưỡng ở trẻ là nhiệm vụ của toàn xã hội, cần có sự phối hợp của tất cả các ngành các cấp. chú trọng, đẩy mạnh truyền thông, nâng cao ý thức cộng đồng, thay đổi hành vi thực hành dinh dưỡng của từng hộ gia đình, góp phần cải thiện trực tiếp bữa ăn cho trẻ. sự thay đổi từ nhận thức đến thực hành của các bà mẹ đòi hỏi cả một quá trình, cần sự hỗ trợ của các thành viên trong gia đình và cộng đồng, giúp chăm sóc dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ. công tác truyền thông cũng cần hướng đến nhóm nam, nữ vị thành niên, với các chương trình về sức khỏe học đường, giáo dục tư vấn về tiền hôn nhân, tiền mang thai có lồng ghép các nội dung về dinh dưỡng.