Các biến chứng về bộ máy vận động tuy không gây nguy hiểmch*t người ngay như các biến chứng kể trên nhưng lại gây đau đớn, tàn phế và ảnhhưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống.
Đái tháo đường ảnh hưởng đến bộ máy vậnđộng thông qua nhiều cơ chế khác nhau như glycosyl hóa protein, tổn thương vi mạchmáu và thần kinh, lắng đọng collagen ở da và cấu trúc quanh khớp gây nên cácthay đổi của tổ chức liên kết.
Biến chứng cơ xương khớphay gặp nhất ở những bệnh nhân bị bệnh đái tháo đường týp 1 lâu năm, tuy nhiên nó cũng cóthể gặp ở những bệnh nhân đái tháo đường týp 2 và những người mới mắc bệnh.
Hội chứng tăng tạoxương lan tỏa nguyên phát (DISH: Diffuse Idiopathic Skeletal Hyperostosis) haybệnh Forestier, đặc trưng bởi tình trạng loạn sản, canxi hóa dây chằng cột sốngkết hợp với hình thành các gai xương.
Tuy nhiên khe đĩa đệm,khớp mỏm sau và khớp cùng - chậu đều bình thường. Đoạn cột sống ngực là vùnghay bị tổn thương nhất, ngoài ra có thể gặp vôi hóa ở các vị trí khác. Triệu chứngthường gặp là đau, hạn chế vận động, cứng vùng gáy và lưng. Điều trị bằng cácThu*c NSAID, giãn cơ, giảm đau và vật lý trị liệu.
Rối loạn chuyển hóaxương mà đặc trưng nhất là tình trạng loãng xương, đây là một loại bệnh âm thầm,lặng lẽ, không dễ phát hiện ở giai đoạn sớm. Là một loại bệnh toàn thân mà đặcđiểm chính là sự giảm sút mật độ xương, kết cấu các tổ chức xương bị phá vỡ dẫnđến giòn xương, dễ gãy.
Loãng xương không chỉđem lại nỗi đau khổ cho bệnh nhân, mà còn gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng về gánhnặng kinh tế cho gia đình và xã hội. Đặc biệt ở bệnh nhân đái tháo đường thì càng tạo thànhmột vòng xoắn bệnh lý, làm cho bệnh nặng lên, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống,giảm khả năng lao động và có thể dẫn đến tàn tật suốt đời.
Những bệnh nhân đái tháo đường týp1 cũng như týp 2 nếu không được điều trị tốt, đường huyết tăng cao, lượng đườngbị đào thải ra ngoài theo nước tiểu nhiều kéo theo lượng canxi, phospho cũng bịđào thải ra nhiều. Những khoáng chất này là thành phần chủ yếu của muối xương,nếu bị mất đi một số lượng lớn sẽ dẫn đến giảm sút mật độ xương gây ra loãngxương.
Qua quan sát trên lâmsàng phát hiện thấy đường huyết lúc đói và số lượng đường trong nước tiểu càngtăng cao thì mật độ xương càng thấp, loãng xương càng dễ hình thành. Nếu đườnghuyết giảm xuống gần với trị số bình thường thì canxi niệu cũng giảm xuống mứcbình thường.
Sự chuyển hóa cơ bản củaxương chủ yếu dựa vào việc hình thành và tiêu hủy xương. Sự hình thành củaxương chủ yếu là chức năng của tế bào xương trưởng thành, quá trình tiêu hủyxương dựa vào chức năng của hủy cốt bào.
Đái tháo đườngchủ yếu ảnh hưởng đến sự chuyểnhóa của xương là do sự suy giảm chức năng của tế bào cốt trưởng thành làm cho sựhình thành xương hoặc bị giảm sút, hoặc bị chậm lại nhưng quá trình tiêu hủy củaxương hoặc vẫn bình thường, hoặc tăng hoặc giảm.
Ngoài ra, hiện nay cònphát hiện ra rằng trên tế bào cốt trưởng thành có các thụ thể của insulin có thểlàm tăng chức năng và tăng sinh tế bào cốt trưởng thành. Vì vậy nếu thiếuinsulin sẽ ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của xương. Chính vì những nguyên nhânnày mà bệnh nhân đái tháo đường có biến chứng bệnh lý về xương, mật độ xương giảm sút hoặcloãng xương.
Dùng phương pháp đo đậmđộ xương kép (DEXA) đo mật độ xương vùng thắt lưng, đoạn trên xương đùi trên bệnhnhân đái tháo đường cho thấy sự thay đổi mật độ xương giữa bệnh nhân đái tháo đường týp 1 và týp 2hoàn toàn khác biệt.
Mật độ xương bị giảmsút thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường týp 1 là do bệnh nhân đái tháo đường týp 1 thường mắc ở lứatuổi trẻ, trước 20 tuổi, chính lúc này là giai đoạn xương đang phát triển mạnh,người bệnh thường gầy nhiều và sự thiếu hụt insulin đều có liên quan đến sựphát triển của xương.
Nhiều báo cáo đã chứngminh có sự liên quan giữa sự mất đi của hàm lượng xương ở bệnh nhân ĐTĐ và giớitính; quá trình phát triển bệnh và các yếu tố ảnh hưởng đến mật độ xương, bệnhnhân nữ, người mắc bệnh lâu năm thì lượng xương mất đi càng nhiều.
Một số nghiên cứu chứngminh rằng nguy cơ gãy xương bàn chân và xương ngón chân trên bệnh nhân đái tháo đường so vớingười bình thường tăng gấp 3 lần, điều này có thể có liên quan với bệnh lý thầnkinh, bệnh lý mạch máu do đái tháo đường. Ngoài ra, đối với những bệnh nhân đái tháo đường có thị lựcgiảm, hay yếu nửa người thì càng dễ ngã và đó là một trong những nguyên nhân dẫnđến gãy xương.
Gãy đoạn trên xương đùirất thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường lớn tuổi do bệnh nhân đồng thời có kèm theoloãng xương trầm trọng.
Thông thường cho rằng bệnh nhân đái tháo đường thường kèm theo cósự rối loạn về chuyển hóa và nội tiết, đồng thời kèm theo có bệnh lý về mạchmáu, trong đó bao gồm vi mao mạch xương dẫn đến giảm dinh dưỡng xương, giảmhình thành xương, tăng tiêu hủy xương tiến tới thúc đẩy quá trình loãng xương.
Vì vậy ở những nơi máuđược cung cấp quá ít như đoạn trên xương đùi dễ bị loãng xương nghiêm trọng hoặcthậm chí dễ gãy xương
Phòng bệnh: Tất cả cácbệnh nhân đái tháo đường cần kiểm soát đường huyết chặt chẽ, đặc biệt là những bệnh nhânphụ thuộc insulin phải tiêm hằng ngày. Bệnh nhân đái tháo đường vẫn có thể dùng các loại sữagiàu canxi, hàm lượng đường thấp để phòng ngừa loãng xương, tăng cường dùng cácloại thực phẩm giàu canxi hằng ngày.
Chủ đề liên quan:
đái tháo đường đường huyết gãy xương loãng xương mật độ mật độ xương rối loạn tháo đường