Thường hồi phục hoàn toàn sau 24 giờ và có xu hướng lặp lại nhiều lần, thường gặp ở những người đứng tuổi, đặc biệt ở người lao động trí óc. Thiểu năng tuần hoàn não có thể diễn tiến lâu ngày và gây biến chứng nặng nề khiến bệnh nhân đột quỵ, nhồi máu não nên rất nguy hiểm đến tính mạng.
Não được nuôi dưỡng bởi hai hệ động mạch chính: hệ động mạch cảnh ởphía trước chi phối toàn bộ phần lớn bán cầu đại não và hệ động mạch đốt sống thân nền ở phía sau.Giữa chúng còn có một hệ thống kết nối, liên kết với nhau trên bề mặt vỏ não và nền sọ để bù trừkhi một nhánh nào đó bị tắc hay đột ngột có vấn đề không bảo đảm đủ máu nuôi não. Có rất nhiềunguyên nhân gây thiếu máu não:
Xơ mỡ động mạch làm hẹp lòng ống để chứa máu và vận chuyển là nguyênnhân chính, chiếm 60 - 80%. Vữa xơ động mạch khu trú tại nơi xuất phát của động mạch não sau hoặcchỗ phân đôi của các động mạch, đoạn cuối động mạch đốt sống. Khi gặp các yếu tố kết hợp khác nhưhuyết áp động mạch thấp sẽ có những biểu hiện của triệu chứng thiểu năng tuần hoàn não.
Một nguyên nhân khác là tình trạng thoái hóa cột sống cổ, tùy mức độthoái hóa khớp, mấu gai bên đốt sống gây chèn ép động mạch đốt sống. Đặc biệt một số động tác nhưquay đầu cổ đột ngột, hoặc gập cổ quá mức có thể chèn ép gây cản trở đường đi của động mạch đốtsống đối bên ở đoạn cổ (C1).
Các bất thường bản lề đốt sống cổ C1 và lỗ chẩm cũng là những nguyênnhân hiếm gặp của thiểu năng tuần hoàn não. Các dị dạng bẩm sinh hay u, sùi, bóc tách thành mạchlàm hẹp lòng mạch; các cục máu đông gây cản trở dòng tuần hoàn máu... cũng có thể gây thiếu máunão.
Các triệu chứng của bệnh lúc đầu thường xuất hiện thoáng qua, sautiến triển, hay tái phát. Các tổn thương có thể lan tỏa rải rác hoặc có khi khu trú. Bệnh nhânthường có những biểu hiện: nhức lan tỏa khắp đầu, có cảm giác căng nặng trong đầu, nhất là mỗi khiphải suy nghĩ nhiều, đây là triệu chứng hay gặp nhất; đau sau gáy, vùng chẩm, đôi khi đau âm ỉ hoặctừng cơn lan lên nửa bên đầu; chóng mặt và rối loạn thăng bằng, cảm giác lảo đảo thoáng qua hoặcxoay tròn.
Các cảm giác trên có thể thoáng qua hoặc tăng lên khi thay đổi tư thế kéo dài nhiều giờđến vài ngày, có thể tự hết hoặc dùng Thu*c chữa triệu chứng đỡ; rối loạn vận nhãn, nhìn đôi, nhìnsang hai bên mờ hoặc có ám điểm kéo dài trong vài giây, vài phút. Các triệu chứng này xảy ra độtngột khi từ nằm chuyển sang ngồi hoặc đứng.
Có thể gặp ảo thị; các rối loạn vận động, cảm giác haichân như bị lấy đi đột ngột, không chóng mặt, không rối loạn ý thức, xảy ra khi ngửa đầu hoặc quayđầu đột ngột, gây thiếu máu thoáng qua ở cột tháp vùng hành não. Trong người luôn cảm thấy bồnchồn, không hoàn toàn làm chủ được mình, dần dần trở thành người trái tính, trái nết. Ngoài ra, cònhay mủi lòng, dễ tủi thân và đặc biệt là rất đãng trí.
Ngoài ra, người bệnh còn có thể gặp các triệu chứng khác như ù tai,giảm thính lực một bên hoặc hai bên thoáng qua. Rung giật nhãn cầu, hội chứng tiền đình, chóng mặtbuồn nôn và nôn...
Khi có các triệu chứng trên, người bệnh nên đến bệnh viện khám sớmđể được làm các xét nghiệm cần thiết giúp chẩn đoán căn nguyên để điều trị có hiệu quả, tránh xảyra các biến chứng nguy hiểm như nhũn não, đột quỵ...
Cần có các xét ngiệm kiểm tra định lượng các thành phần mỡ trong máunhư cholesterol, HDL-cholesterol, LDL-cholesterol, triglycerid... Chụp Xquang thường quy cột sốngcổ các tư thế thẳng nghiêng, chếch 3/4 hai bên đánh giá tình trạng thoái hóa cột sống gây hẹp cáclỗ liên kết nơi mạch máu thần kinh đốt sống đi qua... Cần thiết phải siêu âm Doppler mạch máu khiphát hiện tiếng thổi tâm thu trên đường đi của động mạch đốt sống hoặc hõm dưới đòn, phát hiện hẹpđộng mạch dưới đòn... làm xuất hiện tình trạng thiếu máu não cấp tính.
Bản chất các tổn thương ở não trong thiểu năng tuần hoàn là do thiếuôxy và glucose làm tế bào thần kinh bị đói năng lượng - gây rối loạn vận chuyển các ion làm tổnthương tế bào thần kinh. Việc điều trị chủ yếu làm sao cho mạch máu không còn bị hẹp và không gâyra các cục đông vón trong lòng mạch làm cản trở dòng chảy của máu như dùng Thu*c: aspirin,ticlcodipin, dipiridamol, các Thu*c chống đông máu...
| Huyết khối gây tắc mạch làm thiếu máu nuôi vùngnão. |
Điều quan trọng là tìm được các nguyên nhân gây thiểu năng tuần hoànnão để điều trị tận gốc. Nếu phát hiện thấy các dị dạng mạch máu não cần phẫu thuật hay tìm cácbiện pháp giải quyết triệt để tránh xảy ra tai biến. Sử dụng các chất bổ giúp phục hồi hoạt độngcủa các tế bào thần kinh: cerebrolysin, gliatilin, vitamin nhóm B... Nếu huyết áp thường xuyênthấp, nên dùng các Thu*c nâng huyết áp hoặc uống trà gừng, trà sâm hằng ngày vào buổi sáng.
Hiện nay có rất nhiều loại Thu*c chữa triệu chứng chóng mặt, tùy cơchế bệnh sinh, có thể với bệnh nhân này hiệu quả với Thu*c này nhưng lại ít hiệu quả với bệnh nhânkhác. Một số Thu*c nguồn gốc Đông y cũng được sử dụng có hiệu quả. Tuy nhiên, để điều trị bệnh antoàn, bệnh nhân cần phải được khám bệnh kê đơn tại các cơ sở y tế chuyên khoa.
Ngoài ra, tập luyện thể lực thường xuyên, yoga, dưỡng sinh cũng giúptăng cường khả năng điều hòa và góp phần giảm bớt sự hẹp lòng mạch và vì thế giảm được nguy cơ củachứng thiểu năng tuần hoàn não.Chủ đề liên quan:
Alobacsi.vn biến chứng cerebrolysin chứng thiểu năng tuần hoàn não gliatilin thiểu năng thiểu năng tuần hoàn não tuần hoàn tuần hoàn não vitamin nhóm b