Viêm mãn tính còn gọi là viêm loét không đặc hiệu. Những triệu chứng thường gặp là tiêu chảy, tùy mức độ nặng nhẹ có thể kèm theo đau bụng hoặc mót rặn; đau bụng, có thể là âm ỉ hoặc đau quặn từng cơn, thường ở vùng bụng dưới bên trái; kiết lỵ, phân thường có máu, mủ hoặc chỉ ra máu. Bệnh lâu ngày làm cho người bệnh gầy yếu, chán ăn, đầy bụng, buồn nôn, có khi sốt nhẹ, thiếu máu.
Trong đông y phân thành 4 trường hợp mãn tính để điều trị. Tương ứng với đó là các món ăn và bài Thu*c hữu hiệu mà chúng ta nên áp dụng để hỗ trợ cho việc điều trị.
Đây là trường hợp bị nhiễm khuẩn thường gặp lúc mới hoặc lúc tái phát. Triệu chứng là đau bụng, tiêu chảy, đi cầu mót rặn, phân có máu mủ. Ở thể bệnh này có 2 món ăn và bài Thu*c sau đây:
với nguyên liệu là rau sam (sao) 40 g, cỏ mực (sao đen) 40 g, đậu đỏ (sao chín) 40 g, hoa hòe (sao đen) 30 g; tất cả đem sắc với 600 ml nước cho đến lúc còn 250 ml, chia làm 2 lần uống trước bữa ăn. Bài 2 với nguyên liệu là rau sam (sao) 40-60 g, mã đề 40 g;
tất cả đem sắc với 500 ml nước cho đến lúc còn 200 ml; chia 2 lần uống lúc đói bụng.
Là trường hợp đau bụng, tiêu chảy, thức ăn không tiêu, chán ăn hoặc khi ăn những thức ăn lạ, thức ăn sống lạnh, tanh… là đau bụng, buồn nôn, người mệt mỏi, lười vận động. Ở thể bệnh này có các món ăn và bài Thu*c sau đây:
Là trường hợp thường đau bụng, đi tiêu chảy mỗi khi tinh thần bị kích động. Mỗi lần đại tiện xong thì hết đau, vùng ngực và bụng đau tức, chán ăn, ợ chua, bụng sôi, người bứt rứt không yên. Ở thể bệnh này có các món ăn và bài Thu*c sau đây:
Triệu chứng của thể bệnh này là tiêu chảy kéo dài, người gầy yếu, mệt mỏi, sợ lạnh, chân tay lạnh, sắc mặt trắng nhợt hoặc vàng nhợt, ăn kém, lạnh bụng, thích chườm nóng, bụng đau âm ỉ; sáng sớm tỉnh giấc phải đi ngoài ngay, sau khi đi ngoài thì đỡ đau bụng. Ngoài ra, cơ thể còn bị ù tai hoặc thính lực giảm, lưng đau, gối mỏi, lưỡi bệu, rêu lưỡi trắng mỏng. Ở thể bệnh này có các món ăn và bài Thu*c sau đây:
Bài 1 với nguyên liệu là củ bông súng 30 g, củ khoai mài 30 g, hạt sen 30 g, củ sả 12 g, gừng khô 4 g; tất cả đem nấu với 600 ml nước, sắc còn 200 ml; chia 2 lần uống trước bữa ăn. Bài 2 với nguyên liệu là củ khoai mài 100 g xắt nhỏ, thịt dê 100 g xắt miếng; đem ninh với gạo tẻ 250 g thành cháo, nêm gia vị; chia ăn 2-3 lần trong ngày vào lúc bụng đói.
Lương y ĐINH CÔNG BẢY (Tổng Thư ký Hội Dược liệu TPHCM)