Hàng cổ thụ cả trăm năm ở Sài Gòn: Chuyên gia nói cây già nên nghỉ hưu

Trung tâm quản lý hạ tầng kỹ thuật, thuộc sở xây dựng tp.hcm – đơn vị quản lý cây xanh trên địa bàn tp.hcm cho biết, hiện tp có hơn 3.000 (cây trên 50 năm), trong đó có những cây được trồng từ cả trăm năm trước.

Đơn vị này cho rằng, về nguyên lý, các trên đường phải được thay thế dần, tức là phải cho cây “nghỉ hưu” khi cây đã hoàn thành “sứ mệnh” lịch sử. tuy nhiên, chuyện cây xanh trồng bao nhiêu năm trong đô thị thì cho “nghỉ hưu” vẫn là vấn đề tranh cãi vì chưa xác định được “bao nhiêu năm” cụ thể là bao nhiêu?

Phải thay thế dần

Ts đinh quang diệp, giảng viên khoa môi trường và tài nguyên, đại học nông lâm nhận định, rất khó để đưa ra được con số cụ thể là cây bao lâu thì cho “nghỉ hưu” mà phải đánh giá cụ thể hiện trạng của từng cây, từng loài, từ đó mới quyết định cây nên đốn hạ hay bảo tồn.

Theo TS Diệp, xu hướng hiện nay trên thế giới là chọn loài cây trồng đô thị không quá cao, nên chọn những loài cây trung mộc có chiều cao không quá 15m, thân thẳng tự nhiên, gỗ tốt không giòn, cành dẻo dai không dễ gãy bất thường gây T*i n*n, có sức chống chịu tốt, hệ rễ khỏe, cây có cành nhánh có thể chịu được gió mạnh, chịu được sự cắt tỉa, không thuộc các loài cây trong danh mục cấm hoặc hạn chế trồng. Những loài cây có chiều cao trên 20m chỉ nên trồng ở ngoại ô và vùng ven đô thị.

Vì vậy, tp cần thay thế những cây không phù hợp hoặc già cỗi không đáp ứng yêu cầu thẩm mỹ, bảo vệ môi trường của đô thị. nhiều thuộc 2 loài sao đen và dầu rái có biểu hiện sinh trưởng và chất lượng kém cũng cần được thay thế để bảo đảm an toàn cho người dân. để giám định những cây cần loại bỏ cần có một công trình nghiên cứu sâu hơn về chất lượng cây đang sinh trưởng này.

“cần có quy định về tuổi thành thục của cây và kế hoạch thay dần những cây cổ thụ, sau bao nhiêu năm phải chứ không thể bắt cây nằm đó mãi như vậy được”, ts diệp nêu ý kiến.

Ts nguyễn thị lan thi, giảng viên khoa công nghệ - sinh học, trường đại học khoa học tự nhiên (đại học quốc gia tp.hcm) cũng cho rằng không thể đốn hạ thay thế cây hàng loạt trên đường vì chưa có cơ sở để kết luận cây bao nhiêu tuổi thì “nghỉ hưu”. còn quy trình cụ thể đánh giá của sức khỏe của từng loại cây đang trong quá trình xin duyệt. vì vậy nên thay thế dần dần các bằng cách trong quá trình đánh giá, công ty cây xanh thấy cây nào có nguy cơ cao thì đề xuất xử lý đốn hạ.

TS Lan Thi cho hay, cùng một loại cây với cùng kích thước nhưng tùy vị trí trồng, cơ sở hạ tầng bên dưới thì sức sống của cây cũng khác nhau. TS Lan Thi ví dụ những cây nằm ở vị trí gần các tòa nhà cao tầng, đôi khi dễ gặp phải các luồng gió mạnh tác động lên cây. Trường hợp xấu rễ cây bị xâm hại làm mất khả năng bám đất của cây thì gặp luồng gió mạnh cây sẽ bị gãy đổ như cây ở Nguyễn Tri Phương vừa qua.

Mặt khác, có những cây hơn trăm tuổi hoặc cây khoảng 500 tuổi (2 cây dầu rái ở đường Nguyễn Đình Chiểu) vẫn sống khỏe. Do đó, TS Lan Thi nêu quan điểm không thể lấy thông số chung, quy ước chung về số năm tuổi rồi cây “nghỉ hưu” cho từng loại cây mà phải đánh giá, khảo sát với từng cây cụ thể thì mới có thể kết luận đốn hạ hay bảo tồn chăm sóc.

‘Đi chậm hơn Singapore 40 năm’

Theo ts diệp, xanh đô thị bị ảnh hưởng của các cơ sở hạ tầng khác như cáp ngầm, ống dẫn nước, hố ga,… vì vậy trước khi trồng cây phải xác định được tầng đất, nơi hệ rễ của có thể phát triển được để chọn loài cây trồng phù hợp.

Việc trồng cây đô thị chỉ nên thực hiện sau khi các bước xây dựng cơ sở hạ tầng khác (cống thoát nước, đường ống dẫn nước, đường dây điện ngầm, đường cáp quang,...) đã được thực hiện xong tránh trường hợp vỉa hè thường xuyên bị đào bới ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ rễ đường phố.

Nhưng thực tế, nhiều tuyến đường ở tp.hcm thì ngược lại, và chính việc can thiệp hạ tầng như sửa vỉa hè, làm đường cấp, thoát nước dễ làm hư bộ rễ cây, ảnh hưởng tới độ bám của trên mặt đất về lâu dài.

“hiện nay mỗi lần cấp phép đào đường chưa để ý đến đô thị. rễ của đô thị không như cây trồng trong công viên với khoảng đất rộng mà phát triển theo hướng có lợi cho nó, không thể cứ đụng chuyện là đào đường. đào xong cơ sở hạ tầng không đủ không gian cho rễ sinh trưởng hoặc xâm hại làm rễ ch*t từ từ ảnh hưởng đến độ bám mặt đất”, ts diệp nhận định.

Ts lan thi thẳng thắn chia sẻ, việt nam đang đi chậm hơn singapore từ 30 - 40 năm về quản lý đô thị. ở đó, từng hồ sơ của cây được lưu trên hệ thống, có riêng đội ngũ để khảo sát, “khám bệnh” cho cây cùng nhiều máy siêu âm cây. còn ở việt nam, những người chăm sóc hằng ngày cũng chính là người phát hiện các vấn đề của cây, thiết bị chẳng có gì ngoài chiếc xe thang và thước dây, máy móc đắt tiền chưa mua được. phải đánh giá cây bằng mắt thường.

“công ty chăm sóc hiện cũng không biết được sơ đồ của đường dây điện, cáp ngầm, đường đi như thế nào, cách rễ cây bao xa vì mỗi một thứ là do các bộ phận Thu*c khác nhau các sở khác nhau quản lý, không chia sẻ dữ liệu. vậy nên khó mà đánh giá được toàn diện về hiện trạng của cây”, ts lan thi nói.