Đến phòng khám trong tâm trạng mệt mỏi, mặt tái nhợt, mắt thâm quầng, anh Minh T. (25 tuổi, Hà Nội) cho biết từ khi được thăng chức và nhận dự án mới anh phải làm việc với cường độ cao hơn, áp lực lớn hơn nên mỗi đêm chỉ ngủ 3 - 4 tiếng. Nghĩ rằng do áp lực nên thiếu ngủ, khó ngủ nhưng khi dự án đã hoàn thành, dù đi ngủ sớm, anh vẫn trằn trọc mãi không ngủ được. Gần đây anh lại thấy tình trạng ngày càng trầm trọng, mỗi ngày sau đó rất mệt mỏi, khó tập trung công việc, dễ cáu gắt, hay quên, hay nhầm lẫn và đau đầu.
Đưa con gái 18 tuổi đến khám bệnh, chị Thu T. thở dài: “Gần đây con gái chị cứ kêu đau đầu, học không vào, đêm bắt đi ngủ thì kêu không ngủ được, dậy học bài chắc lo lắng sắp thi. Nhưng qua kỳ thi cũng không ngủ sớm, chơi điện thoại đến khuya, sáng ra thường xuyên dậy muộn, ngáp ngắn ngáp dài. Ngày lên lớp thì cô giáo bảo hay ngủ gật và thiếu tập trung, học hành sa sút. Dù đã cho con ăn nhiều loại đồ ăn bổ não nhưng cũng không thấy đỡ, tôi rất lo nên phải đưa đi khám.”
Theo thống kê của Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Hà Nội, thời gian gần đây bệnh nhân dưới 35 tuổi đến khám về trục trặc giấc ngủ tăng đột biến, phần lớn là do khó ngủ, mất ngủ, ngủ không ngon giấc, nhiều bạn trẻ cho biết họ chỉ ngủ 3 - 4 giờ một ngày. Phần lớn họ thường than phiền đêm đến không thể chợp mắt hoặc là hay thức giấc giữa đêm và khó ngủ lại...
PGS.TS Nguyễn Văn Liệu cho biết, trước đây, tình trạng phổ biến ở người trên 50 tuổi nhưng hiện nay bệnh nhân dưới 35 tuổi đến khám ngày càng nhiều.
“Cần hiểu rằng không chỉ là đêm ngủ ít hơn mà còn khó đi vào giấc ngủ, ngủ không yên giấc, dậy sớm không ngủ lại được, hoặc tỉnh dậy nhiều lần trong khi ngủ...”, PGS.TS Nguyễn Văn Liệu cho biết.
Cũng theo PGS.TS Nguyễn Văn Liệu, tình trạng mất ngủ ở không chỉ do áp lực công việc hay điểm số trong học tập mà còn bị tác động bởi quá trình trao đổi chất diễn ra bên trong cơ thể. Theo đó, mỗi ngày khi cơ thể hoạt động sẽ làm sản sinh các phân tử không ổn định gọi là gốc tự do. Và khi chúng ta sống trong môi trường ô nhiễm, tiếp xúc bức xạ gây hại hay căng thẳng thần kinh quá mức, bị chấn thương… gốc tự do sẽ tiếp tục được sinh ra nhiều hơn. Chúng tấn công các tế bào thần kinh khiến đường dẫn truyền thần kinh tắc nghẽn, làm cho hoạt động của “bộ máy” điều khiển giấc ngủ tại não gặp trục trặc dẫn đến tình trạng rối loạn giấc ngủ, mất ngủ.
Khi tình trạng kéo dài, gốc tự do sản sinh ngày càng nhiều. Chúng “công phá” nội mạc mạch máu, hình thành các mảng xơ vữa làm hẹp lòng động mạch. Khi mảng xơ vữa bong ra khỏi thành mạch cùng các cục huyết khối trôi theo dòng máu và kẹt lại tại nhiều vị trí khác trong mạch máu não sẽ gây tắc mạch (thiếu máu não) và thậm chí vỡ mạch (chảy máu não) dẫn đến đột quỵ.
“Ở dưới 35 tuổi, nếu ngủ ít hơn 5 giờ/đêm sẽ khiến cơ thể mệt mỏi, đầu óc nặng nề, không thể tập trung học tập, làm việc… Tình trạng này kéo dài khiến người bệnh sinh cáu gắt, hoảng loạn và có thể dẫn đến trầm cảm, rối loạn tâm thần. Nếu không can thiệp kịp thời, người bệnh có nguy cơ đột quỵ cao gấp 8 lần người bình thường”, PGS.TS Nguyễn Văn Liệu nói.
Cũng theo một nghiên cứu khác được công bố trên Tạp chí của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ (JAMA), tình trạng ngủ ít hơn 5 giờ một đêm cũng làm giảm đáng kể nồng độ testosterone trong cơ thể của một thanh niên khỏe mạnh. Testosterone thấp kéo theo hàng loạt hậu quả tiêu cực đối với nam giới trẻ về sức khỏe S*nh l* (giảm ham muốn, rối loạn cương dương, xuất tinh sớm…) và cả sức khỏe toàn thân (mệt mỏi, kém tập trung, nhão cơ…) và cũng là dẫn đến bệnh lý tim mạch, cao huyết áp, béo phì, tiểu đường…
Khi bị mất ngủ, người bệnh thường nghĩ ngay đến Thu*c an thần, Thu*c ngủ như một giải pháp “cứu cánh” tức thời. Việc lạm dụng Thu*c ngủ không chỉ gây lệ thuộc Thu*c mà nguy hại hơn là có thể phá vỡ chu trình thức - ngủ tự nhiên dẫn đến mãn tính.
“Thu*c an thần, Thu*c ngủ chỉ cải thiện triệu chứng mà không giải quyết triệt để nguyên nhân mất ngủ. Đáng lo ngại là tình trạng kháng Thu*c khiến người bệnh có xu hướng tăng liều. Điều này có thể dẫn đến ngộ độc Thu*c, tăng nguy cơ Tu vong”, PGS.TS Nguyễn Văn Liệu nhấn mạnh.
Theo PGS.TS Nguyễn Văn Liệu, để cải thiện giấc ngủ, cần ngăn chặn từ gốc nguyên nhân là do sự tăng sinh các gốc tự do gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh và mạch máu não.
Hoạt chất Anthocyanin và Pterostilbene chống gốc tự do, cải thiện mất ngủ, giúp khởi đầu ngày mới tràn đầy năng lượng (ảnh minh họa)
Bằng công nghệ chiết xuất hiện đại, các nhà khoa học Mỹ đã chứng minh 2 hoạt chất Anthocyanin và Pterostilbene từ quả Blueberry (vùng Bắc Mỹ) có khả năng vượt qua hàng rào máu não, tiến sâu vào lòng mạch máu “cân bằng” các gốc tự do; ngăn chặn quá trình hình thành mảng xơ vữa, huyết khối; đồng thời tăng cường vận chuyển oxy và dưỡng chất lên não, giảm căng thẳng/stress. Hơn nữa, hai hoạt chất này còn kích hoạt các men chống việc tăng sinh gốc tự do tự nhiên của cơ thể, khôi phục chức năng dẫn truyền thần kinh nhằm đảm bảo hoạt động trơn tru của “bộ máy” điều hòa giấc ngủ tự nhiên trong cơ thể.
Bên cạnh đó, PGS.TS Nguyễn Văn Liệu cũng nhấn mạnh, những chịu nhiều áp lực trong công việc và cuộc sống cần cân bằng lối sống, loại bỏ những yếu tố ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ như tình trạng căng thẳng, sử dụng chất kích thích, duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý và tăng cường vận động. Khi thể chất và tinh thần được nâng lên sẽ tạo nền tảng cho giấc ngủ ngon và sâu.