Những ý tưởng tiêu dùng thực phẩm thông minh làm thay đổi thế giới

Tại sự kiện về an toàn thực phẩm đầu tiên của Diplohack tổ chức tại Việt Nam, một diễn đàn cho các cơ quan chính phủ, doanh nghiệp, các bạn trẻ cùng đưa ra những ý tưởng sáng tạo để đổi mới xã hội, rất nhiều ý tưởng thông minh và mới mẻ đã được đưa ra nhằm xây dựng một xã hội văn minh trong tiêu dùng thực phẩm sạch và an toàn.

Diplohack là diễn đàn do các Đại sứ quán Đan Mạch, Thụy Điển và Hà Lan khởi xướng dùng ý tưởng, sáng kiến của giới trẻ Việt Nam, các chuyên gia Việt Nam và quốc tế cùng những tiến bộ khoa học công nghệ để đổi mới xã hội. Lấy cảm hứng từ phong cách sáng tạo của người Thụy Điển, từ các ý tưởng làm thay đổi thế giới của giải Nobel danh giá tới những phát minh đã làm thay đổi xã hội Thụy Điển và biến nước này trở thành quốc gia phát triển bậc nhất và có mức sống cao nhất hành tinh, các ý tưởng thông minh và sáng tạo của Diplohack ở Việt Nam hy vọng sẽ tạo đòn bẩy phát triển cho Việt Nam trong tương lai.

Với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn thế giới, sự phát triển năng động của thế giới nhờ vào hàm lượng chất xám và những ý tưởng, công nghệ hàng đầu, ngành y tế Việt Nam cũng đã cuốn theo dòng phát triển của thời đại với những thành tựu vượt bậc trong công nghệ tế bào gốc, kỹ thuật gene, phẫu thuật nội soi, ghép gan, ghép tạng, phẫu thuật robot, thụ tinh nhân tạo, điều trị các căn bệnh nan y (ung thư, tim mạch, hiếm muộn,...) bằng kỹ thuật cao.

Hy vọng với những ý tưởng từ các chuyên gia nông nghiệp, y tế, công nghệ, các nhà quản lý, các nhà sản xuất thực phẩm lần này, toàn bộ hệ thống thực phẩm sạch và tiêu dùng thông minh với nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, chuỗi thực phẩm an toàn và chất lượng từ nông trại tới bàn ăn sẽ được triển khai trong tương lai. Bạn có thể sẽ rất tò mò, những ý tưởng thông minh nào làm nên điều đó? Một vài ý tưởng thông minh sau đã từng được triển khai tại một số nước tiên tiến trên thế giới, và giờ đây, với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin trên toàn thế giới, những công nghệ này theo các chuyên gia sẽ làm thay đổi thế giới trong lĩnh vực tiêu dùng trong tương lai.

1. Foodpedia - ứng dụng tra cứu thực phẩm thông minh

Ý tưởng đoạt giải 3 cuộc thi Diplohack lần này chính là một trang mạng từ điển bách khoa toàn thư về thực phẩm mang tên Foodpedia. Chắc hẳn bạn đã từng rất quen thuộc với trang mạng wikipedia có thể giúp bạn tra cứu, tìm hiểu về tất cả mọi thứ trên đời. Foodpedia, một ứng dụng tra cứu thực phẩm (hay bách khoa toàn thư về thực phẩm) là một ứng dụng lấy cảm hứng từ đó.

Thế nhưng Foodpedia còn thông minh hơn wikipedia rất nhiều, bởi nó như một phần mềm giúp bạn tra cứu toàn bộ thông tin về sản phẩm, để biết được nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm, chỉ cần scan mã vạch hay gõ số hiệu của sản phẩm, bạn sẽ biết được các thông số về dinh dưỡng, về nhà sản xuất, về mức độ tin cậy, hạn sử dụng của sản phẩm, những siêu thị, cửa hàng nào sẽ phân phối sản phẩm chẳng hạn,... Vì vậy bạn sẽ biết được sản phẩm có an toàn hay không và có phải thực phẩm sạch, đúng thương hiệu hay không.

Ví dụ khi bước vào một siêu thị lớn, một cửa hàng rau sạch hay nông sản sạch, bạn có thể kiểm tra bằng cách kiểm tra tên siêu thị trên app Foodpedia và sẽ biết liền. Trên trang này còn có xếp hạng sao để đánh giá uy tín của sản phẩm, nhà cung cấp sản phẩm theo mức độ hài lòng của người sử dụng.

Nếu bạn muốn tìm mua một sản phẩm chẳng hạn như hữu cơ, app sẽ cho bạn biết xung quanh vị trí bạn đang ở có bao nhiêu siêu thị, cửa hàng sạch cung cấp loại rau hữu cơ hay loại thịt sạch với thông số mà bạn mong muốn chẳng hạn. Hẳn đây là cách tiêu dùng vô cùng thông minh.

2. Các app tra cứu bar code

Điện thoại thông minh sẽ mở ra chân trời mới giúp cho người sử dụng chỉ mất vài phút tra mã vạch online để biết thanh socola bạn mua có phải là của hãng mà bạn yêu thích hay không? Các thương hiệu lớn đã đăng ký trên app sẽ được nhận diện trên smartphone của bạn. Bằng cách chụp ảnh bằng điện thoại để scan mã vạch, bạn sẽ dễ dàng mua được sản phẩm chất lượng cao mà mình yêu thích.

3. App tra cứu/quản lý thực phẩm của cơ quan quản lý

Theo bà Katja Goodhew, Tham tán phụ trách Tăng trưởng Xanh và Thực phẩm của ĐSQ Đan Mạch, việc áp dụng các app thông minh để quản lý chuỗi thực phẩm đã được Đan Mạch, một trong những quốc gia phát triển bậc nhất thế giới ứng dụng để đảm bảo vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm và chất lượng hàng nông hải sản, thực phẩm. Theo bà, việc đảm bảo thực phẩm sạch phải được quản lý từ khâu đầu vào, chứ không phải chỉ riêng đầu ra, có nghĩa là cần đảm bảo rằng tất cả các nhà sản xuất phải đảm bảo sản phẩm an toàn và đạt chất lượng.

Tất cả các nhà sản xuất thực phẩm ở Đan Mạch đều bị thanh kiểm tra rất kỹ lưỡng từ các trang trại, nguyên liệu nhập vào để sản xuất sản phẩm, quy trình cho đến khâu phân phối tại các siêu thị và đầu mối. Các nhà hàng đều bị thanh tra và buộc phải tuân thủ nghiêm ngặt. Chính vì vậy, mà vấn đề thực phẩm sạch và an toàn được quản lý rất tốt.

Tại trang web findsmiley.dk của Đan Mạch, trang web mang biểu tượng nụ cười của cơ quan quản lý thực phẩm Đan Mạch, người tiêu dùng chỉ cần gõ tên sản phẩm, hay mã vạch, số hiệu sản phẩm, hoặc tên siêu thị, nhà hàng lên là họ có thể biết được là sản phẩm/nhà sản xuất đã đăng ký có đạt chất lượng hay không, nếu có, bên cạnh sẽ là biểu tượng nụ cười, để người tiêu dùng yên tâm.

4. Quản lý chuỗi thực phẩm từ trang trại tới bàn ăn

Bà Katja Goodhew còn cho biết thêm tại Đan Mạch, Cơ quan quản lý thực phẩm trực thuộc Bộ Nông nghiệp, bởi sẽ quản lý theo chuỗi từ khâu trồng trọt, canh tác, đảm bảo mức độ Thu*c trừ sâu, Thu*c bảo quản đạt ở mức độ cho phép, sản phẩm hữu cơ phải tuân thủ nghiêm ngặt, cho tới các nhà máy chế biến, đảm bảo vệ sinh quy trình cho tới khi hàng hóa ra tới siêu thị và bàn ăn, thậm chí các bếp ăn tập thể, căng tin trường học cũng bị kiểm soát rất nghiêm ngặt về khâu nhập nguyên liệu, và chế biến đảm bảo hợp vệ sinh và an toàn.

Ý tưởng là với sự góp mặt của các nhà kỹ sư nông nghiệp và sinh học, những kỹ thuật xanh, tốt cho sức khỏe và môi trường, nâng cao năng suất nông nghiệp sẽ được áp dụng cho những người nông dân. Rồi những kỹ thuật hiện đại và chất lượng nhất lại được ứng dụng theo dõi sít sao tại các nhà máy chế biến để đảm bảo nguồn gốc chất lượng rõ ràng đối với người tiêu dùng. Việc quản lý thống nhất như vậy sẽ giúp sản phẩm đạt chất lượng từ khi ở trang trại cho tới khi xuất hiện tại bàn ăn của gia đình và các nhà hàng.

Người nông dân cũng được hỗ trợ về kiến thức và công nghệ cũng như ý thức tạo ra sản phẩm sạch để tạo dựng lòng tin. Bất kể ai có sáng kiến cũng có thể đưa ra để ứng dụng vào xã hội, tạo ra một xã hội phát triển dựa vào chất xám, ý tưởng và sáng tạo.

5. Access: An toàn thực phẩm là trên hết

Khái niệm được một nhóm Diplohack đưa ra khá thú vị và thiết thực, đó là Access, các chữ cái viết tắt tượng trưng cho:

ACCESS: Nông nghiệp, chất hóa học, kiểm soát, hiệu quả, an toàn, hệ thống

A: Agro: nông nghiệp:

C: Chemical: chất hóa học (đó là việc kiểm soát việc tuân thủ hàm lượng sử dụng chất bảo vệ thực vật, Thu*c trừ sâu...), ghi thông số các hóa chất có trong sản phẩm công khai trên các app có thể truy cập dễ dàng trên internet, trên điện thoại thông minh. Đương nhiên là tất cả các app đều miễn phí đối với người sử dụng. Theo các chuyên gia, về mặt công nghệ, để làm nên các app này không hề khó. Việc công khai minh bạch sẽ giúp tạo niềm tin cho người tiêu dùng. Lấy một ví dụ chẳng hạn như đối với sản phẩm nước mắm, với các app giúp người tiêu dùng có thể tra cứu tên sản phẩm với thông số về hàm lượng chất dinh dưỡng, các chất hóa học như asen chẳng hạn có trong nước mắm, ghi rõ thông số lượng asen hữu cơ là bao nhiêu, và với đường link dẫn từ foodpedia chẳng hạn, một bách khoa mở toàn thư về thực phẩm và an toàn thực phẩm, thì người tiêu dùng có thể nhấp vào từ khóa asen hữu cơ để biết rằng nó không gây hại cho cơ thể, và tra sản phẩm nhận thấy rằng sản phẩm đã được kiểm duyệt là an toàn và chất lượng chẳng hạn, thì người tiêu dùng sẽ không bị hoang mang, không hoảng sợ trước bất cứ một tin đồn nào.

C: Control: kiểm soát

E: Efficiency: hiệu quả

S: Safety: an toàn, với tiêu chí "An toàn là trên hết" đối với mọi mặt hàng nông sản, hải sản và thực phẩm.

S: System: mang tính hệ thống.

Việc quản lý theo chuỗi và xuyên suốt, với thông tin minh bạch mà mọi người dân đều có thể tiếp cận sẽ tạo đòn bẩy cho doanh nghiệp và kích thích nền kinh tế phát triển. Mọi sản phẩm đều được quản lý từ khi nó bắt đầu được sản xuất, sẽ giúp cho sản phẩm đảm bảo an toàn tối đa khi xuất hiện ngoài thị trường. Sự thông minh trong cách quản lý này ngoài việc thúc đẩy nền kinh tế phát triển, tạo dựng lòng tin thì nó còn giúp tạo ra một xã hội thật sự khỏe mạnh cho chúng ta. Bởi dinh dưỡng nuôi sống chúng ta, nên nó còn góp phần giảm nhẹ bệnh tật và giúp chúng ta có một cuộc sống tốt đẹp nhất.

Và điều quan trọng là trong hệ thống này, bất kể người dân nào có những sáng kiến hay ý tưởng mới đều có thể đưa ra đóng góp để giúp cho người nông dân có thể tăng trưởng xanh, cải tiến sản phẩm của họ một cách an toàn nhất. Theo ông Arie Veldhuizen, Tham tán Nông nghiệp của ĐSQ Hà Lan, Việt Nam là một nước có nền ẩm thực phong phú với các món ăn rất hấp dẫn như phở chẳng hạn, rất ngon miệng, nước nhiệt đới này cũng có vô số sản vật thiên nhiên ban tặng. Việc xây dựng một nền nông nghiệp và thực phẩm thông minh dựa trên những ý tưởng sáng tạo để thay đổi tư duy của người nông dân về một xã hội xanh và khỏe mạnh sẽ giúp cho các sản phẩm của Việt Nam có thể đến nhiều nơi trên thế giới hơn.

Trong tương lai, những ứng dụng thông minh sẽ giúp cho việc kiểm soát chất lượng sản phẩm trở nên xuyên suốt trên toàn thế giới, và nhờ đó mà khả năng xuất khẩu sản phẩm của các quốc gia đều sẽ vượt trội nhờ lòng tin của người tiêu dùng. Chẳng hạn tra cứu app giúp bạn hiểu rõ về sản phẩm của Đan Mạch nếu bạn mua nó ở Việt Nam, thì có nghĩa là mọi người nước ngoài đều có thể tìm hiểu về sản phẩm của Việt Nam qua mạng theo cách đó. Trong tương lai, đó có thể là xu hướng sẽ làm thay đổi thế giới mà bạn đang sống.

Nguyễn Vân

Mạng Y Tế