Được gọi là tiểu nhiều (đa niệu) khi thể tích nước tiểu trên 3 lít trong 24 giờ ở người lớn hoặc trên 2 lít/1m2 da ở trẻ em.
tiểu nhiều cần chẩn đoán phân biệt với các triệu chứng cơ năng khác, như
tiểu nhiều lần hay tiểu đêm mà không làm tăng thể tích nước tiểu trên 3 lít trong 24 giờ.
Nhiều bệnh nhân trung niên hoặc lớn tuổi đến khám bệnh than phiền về
chứng
tiểu nhiều trong ngày hoặc về đêm, đa số họ đều có thắc mắc chung với bác sĩ rằng: "Có phải do bệnh
thận yếu không ?". Họ đều cảm thấy
tiểu nhiều gây rất nhiều phiền toái, cản trở mọi sinh hoạt cũng như tâm lý của họ.
Các bác sĩ khám bệnh đều không
khẳng định ngay là bệnh lý, vì có thể không phải là bệnh lý. Do đó để chắc chắn, mọi người bệnh đều
được khám kỹ và cho xét nghiệm cận lâm sàng phù hợp, mới tìm ra nguyên nhân của
tiểu nhiều.
tiểu nhiều do đáp ứng S*nh l* bình thường
-
tiểu nhiều có thể chỉ do đáp ứng S*nh l* bình thường của cơ thể khi uống
nhiều nước.
- Người lớn tuổi: khả năng tái hấp thu kém, bài tiết từ tiết niệu giảm, dẫn
đến tình trạng phải đi
tiểu nhiều lần hơn, kể cả vào ban đêm.
- Để kết luận
tiểu nhiều do đáp ứng S*nh l* bình thường, người bệnh cần khám
kỹ để loại trừ nguyên nhân bệnh lý trước đã.
tiểu nhiều do bệnh lý
Tăng bài tiết các chất hòa tan hoặc lợi niệu thẩm thấu:
Quá tải thẩm thấu: làm tăng lọc cầu thận, tăng nồng độ chất thẩm thấu trong
lòng ống thận gây tăng tái hấp thu nước và natri tại ống gần và quai Henle đưa đến lợi niệu thẩm
thấu. Các nguyên nhân hay gặp:
bệnh đái tháo đường, truyền dịch mannitol, ăn chế độ nhiều protein,
truyền đạm nhiều lần làm tăng thải urê trong nước tiểu, chích Thu*c cản quang qua đường tĩnh
mạch.
Quá tải muối: thừa muối làm uống nhiều nước gây tăng tiết các yếu tố bài niệu
natri, làm tăng tiểu natri kéo theo nước, kết quả là
tiểu nhiều. Các nguyên nhân hay gặp: ăn mặn
hoặc nuôi ăn qua sonde nhiều thức ăn mặn, nuôi ăn qua đường tĩnh mạch nhiều dung dịch muối và nước,
tái hấp thu dịch trong bệnh cảnh phù, sau hoại tử ống thận cấp hoặc sau khi giải quyết bế tắc đường
niệu.
Tăng thải muối: do Thu*c lợi tiểu, bệnh nang tủy thận, bệnh thận mất muối.
Tăng bài tiết nước:
Bệnh cuồng uống: uống nước quá mức nhu cầu, làm
tiểu nhiều và độ thẩm thấu
huyết tương giảm, độ thẩm thấu nước tiểu giảm và không đáp ứng với vasopressine. Các nguyên nhân
hay gặp: rối loạn tâm thần, bệnh lý vùng hạ đồi ảnh hưởng trung tâm khát, Thu*c làm khô miệng gây
tăng cảm giác khát (thioridazine, clorpromazine, anticholinergic).
Bệnh đái tháo nhạt trung ương: tuyến yên giảm hoặc ngưng tiết ADH nên thận mất
khả năng cô đặc nước tiểu, gây
tiểu nhiều. Các nguyên nhân hay gặp: sau phẫu thuật tuyến yên, chấn
thương, u tuyến yên, hội chứng Sheehan, nhiễm trùng, hội chứng Guillain-Barre, thuyên tắc mỡ.
Bệnh đái tháo nhạt do thận: ống thận tổn thương làm giảm hoặc không đáp ứng
với ADH nên thận mất khả năng cô đặc nước tiểu gây
tiểu nhiều.
Các nguyên nhân thường gặp: viêm đài
bể thận, bệnh thận do Thu*c giảm đau, đa u tủy, thoái hóa dạng bột, bệnh thận tắc nghẽn,
sarcoidosis, thiếu máu hồng cầu hình liềm, do Thu*c hoặc độc chất (lithium, demeclocyline, ethanol,
amphotericine, propoxyphene, diphenylhydantoin), bệnh thận đa nang, bệnh nang tủy thận.
Theo mô tả ở trên,
tiểu nhiều có rất nhiều nguyên nhân. Nếu người bệnh có
triệu chứng
tiểu nhiều trên 3 lít trong 24 giờ, phải đi khám để loại trừ nhiều bệnh lý nguy
hiểm.
Mangyte.vn
Theo BS Mạnh Hà - Sức khỏe & Đời sống