(SKDS) - Khi bế một đứa trẻ bụ bẫm, chập chững biết đi, người lớn, ngoài chuyện cưng nựng chọc cười, có khi còn tung lên cao hay lắc mạnh để bày tỏ tình thương yêu trẻ của mình. Nhưng, với trẻ nhỏ, điều đó có thể gây những hậu quả khôn lường…
Hội chứng trẻ bị lắc (shaken baby syndrome) là một hội chứng tổn thương não ở trẻ em có nguyên nhân do rung lắc, tung hoặc va đập trực tiếp vào đầu trẻ. nguyên nhân thường gặp là do tình trạng lạm dụng trẻ em xuất phát từ cha mẹ, các cô bảo mẫu, người thân rung lắc, tung trẻ quá mạnh để cưng nựng hoặc dỗ dành khi cho trẻ ăn, dọa nạt khi trẻ khóc.
Thuật ngữ “hội chứng trẻ bị lắc” đã được chấp nhận từ cách đây 30 năm và ngày càng được phát hiện thêm nhiều ca lâm sàng ở trẻ do sự phát triển của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh hiện đại. ở mỹ, mỗi năm ước tính có khoảng 1200 - 1400 ca bệnh với tỷ lệ Tu vong khoảng 25%. trên thực tế con số này có thể lớn hơn nhiều do không được phát hiện và triệu chứng ít biểu hiện ở những thể nhẹ. hội chứng này gặp chủ yếu ở trẻ dưới 6 tháng tuổi và giảm dần khi trẻ lớn lên.
Các thương tổn do lắc trẻ quá mạnh chủ yếu là ở hộp sọ. Đụng dập não, xuất huyết gây tụ máu ngoài màng cứng, dưới màng cứng, chảy máu khoang dưới nhện hoặc trong nhu mô não.
Các triệu chứng biểu hiện sau khi tổn thương xuất hiện như trẻ quấy khóc, bỏ ăn, nôn, nôn vọt, co giật, lờ đờ, hôn mê. Khám có thể thấy thóp phồng, gáy cứng và các dấu hiệu có tổn thương thần kinh trung ương. Các thương tổn nội sọ nói trên thường được xác định rõ thông qua chụp cắt lớp ở các trẻ em có biểu hiện lâm sàng. Xuất huyết võng mạc là một triệu chứng thường có ở hội chứng trẻ bị lắc. Nguyên nhân là do áp lực nội sọ tăng cao sau thương tổn não cản trở dòng máu tĩnh mạch trở về não. Soi đáy mắt sẽ giúp xác định chẩn đoán. Ngoài ra, khi bị lắc quá mạnh, các đốt sống cổ của trẻ cũng có thể bị tổn thương làm tủy cổ bị chèn ép, đụng dập, phù nề thậm chí bị đứt gây các triệu chứng của tổn thương tủy cổ như mạch chậm, thở yếu hoặc ngừng thở do liệt cơ hô hấp, liệt tứ chi ở các mức độ khác nhau. Tổn thương tủy cổ thường có tỷ lệ Tu vong và gây tàn phế rất cao, kể cả khi được phát hiện và điều trị phẫu thuật.Bên cạnh các tổn thương cấp tính, các tổn thương mạn tính hoặc các di chứng lâu dài cũng có thể có ở trẻ như chậm phát triển trí tuệ và thể lực, đau đầu, ăn uống kém, xuất hiện các cơn co giật kiểu động kinh… gây ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển và tương lai của trẻ sau này.
Như vậy, lắc trẻ em có thể gây mù, điếc, liệt chi, tổn thương não không hồi phục và thậm chí Tu vong. tuy nhiên, cách dự phòng lại cũng vô cùng đơn giản. đó là tuyệt đối không bao giờ lắc trẻ, kể cả khi vui đùa hay giận dữ. khi di chuyển trẻ, hãy giữ cổ ở tư thế tương đối cố định ví dụ một tay giữ cố định vùng đầu và cổ trẻ khi bế. không tung trẻ lên cao khi vui đùa với trẻ. các bà mẹ, các cô bảo mẫu, điều dưỡng viên phải được tập huấn về các kỹ năng tối thiểu về chăm sóc trẻ em, nhất là trẻ sơ sinh để tránh “sai một ly, đi một dặm”.
Chủ đề liên quan:
chẩn đoán hình ảnh hội chứng trẻ bị lắc tổn thương não trẻ sơ sinh trọng lượng cơ thể xuất huyết nội sọ yêu quá hóa... nguy \