Các yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch

Con số này cho thấy mức độ phổ biến của các bệnh lý về tim, trong đó thường gặp nhất là tăng huyết áp, bệnh mạch vành và đột quỵ.

Bệnh tim mạch có rất nhiều hình thức và vì vậy cũng có nhiềuyếu tố nguy cơ dẫn đến các bệnh lý về tim mạch. Hiểu rõ các này sẽ giúp bạn phòngtránh bệnh:

1. Các yếu tố nguy cơ không thể thayđổi

Giới tính: Nam giới có nguy cơ bị đau tim cao hơn phụ nữ. Các nghiên cứu gần đây chothấy, một phần sự khác biệt này là do nam giới hút Thu*c lá nhiều hơn so với nữ giới. Tuy nhiên ởphụ nữ ở thời kỳ mãn kinh, nguy cơ sẽ tăng cao hơn. Sau tuổi 65, nguy cơ mắc ở namgiới và phụ nữ là như nhau.

Tuổi tác: Tuổi già là một trong những yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch. Càng lớntuổi, hoạt động của tim càng kém. Thành tim dày lên, các động mạch xơ cứng lại khiến cho quá trìnhbơm máu cũng trở nên khó khăn, và người cao tuổi có nhiều bệnh mạn tính hơn.

Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc khi còn trẻ (nam dưới 55tuổi và nữ dưới 65 tuổi), bạn sẽ có nguy cơ mắc nhiều hơn bình thường. Ngoài ra nhữngyếu tố rủi ro dẫn đến nguy cơ tim mạch như tăng huyết áp, đái tháo đường và béo phì cũng có thểmang tính di truyền. Nếu ai đó trong gia đình bị bệnh ở tuổi 75 hay 80, có lẽ bạn không phải bậntâm về yếu tố di truyền.

2. Các yếu tố nguy cơ có thể thayđổi

Béo phì và thừa cân: Trong một nghiêncứu gần đây trên 100.000 phụ nữ tuổi từ 30 - 55, nguy cơ cao gấp ba lần ở nhóm béo nhất sovới nhóm có cân nặng thấp nhất.

Béo bụng có liên quan với sự gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đặc biệt là bệnh mạch vành và độtquỵ. Các nhà khoa học khuyến cáo, nếu bạn là nam giới, tốt nhất không nên để vòng bụng vượt quá 90%vòng mông, nếu bạn là phụ nữ, hãy cố gắng duy trì con số này dưới 80%.

Không chỉ làm tăng nguycơ mắc bệnh, béo bụng còn liên quan chặt chẽ với các yếu tố nguy cơ tim mạch khác đó là tăng huyếtáp, rối loạn mỡ máu và đái tháo đường.
Hút Thu*c lá: Hầu hết mọi người đều biết rằng việc hút Thu*c lá làm tăng nguy cơ ungthư phổi, nhưng ít ai nhận ra nó cũng làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim mạch.30 - 40% trong số khoảng 500.000 trường hợp ch*t vì bệnh mạch vànhhàng năm có nguyên nhân từ Thu*c lá.

Các kết quả từ nghiên cứu Framingham đã chứng minh rằng, nguycơ đột tử cao hơn 10 lần ở nam và 5 lần ở nữ giới có hút Thu*c. Vì hút Thu*c làm tăng nhịp tim, làm co thắt các động mạch lớn và làm chonhịp tim bất thường, có thể dẫn đến loạn nhịp tim...khiến hoạt động của tim kém hiệu quả hơn. Thu*clá là yếu tố nguy cơ số một đối với đột tử và bệnh mạch máu ngoại vi.

Thiếu vận động thể chất: Những người lười vận động hoặc ít có cơ hội vận động thể chất sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn những người thường xuyên tập thể dục. Việc hoạt động và tập luyện sẽ đốt cháy calo, giúp kiểm soát mức cholesterol và lượng đường trong máu, đồng thời giúp huyết áp ổn định.

Vận động hàng ngày đều đặn ít nhất 45 phút mang lại lợi ích rõ rệt trong giảm mạch. Người ta đã chứng minh việc tập luyện thể lực thường xuyên làm giảm nguy cơ xuất hiện nhồi máu cơ tim đồng thời nâng cao khả năng sống sót khi xảy ra nhồi máu cơ tim.

Tăng huyết áp: Tại Việt Nam hiện nay ước tính có trên 20% số người lớn bị tăng huyết áp. Chứng tăng huyết áp sẽ dẫn đến đau tim và đột quỵ. Nếu kết hợp thêm cả béo phì, nghiện Thu*c lá và tăng cholesterol thì bệnh tim hay đột quỵ sẽ tăng lên đáng kể.

Có nhiều cách phân loại tăng huyết áp. Nhìn chung, tăng huyết áp được xác định nếu con số huyết áp luôn vượt quá 140/ 90 mmHg khi đo bằng huyết áp kế trong một khoảng thời gian. Huyết áp có thể thay đổi tùy theo điều kiện vận động và tuổi tác, nhưng về cơ bản, chỉ số huyết áp ở người lớn khi đang nghỉ ngơi nên ở mức 120/80.

Cholesterol trong máu:

Cholesterol là một chất tương tự chất béo có sẵn trong máu. Gan sản xuất cholesterol để hình thành màng tế bào và tạo một số hormone nhất định. Ngoài lượng cholesterol này ra, cơ thể còn nhận thêm một lượng cholesterol khác từ những thực phẩm được dung nạp, những thực phẩm này đa phần có nguồn gốc động vật như thịt, trứng, các sản phẩm từ sữa...

Các nghiên cứu cho thấy, nồng độ cholesterol toàn phần trong máu là yếu tố dự báo về mắc bệnh mạch vành và đột quỵ. Nồng độ cholesterol toàn phần trong máu dưới 5,2 mmol/ dl được coi là bình thường. Khi cholesterol tăng cao sẽ đồng nghĩa với tăng đột quỵ tim mạch.

Chế độ ăn ít mỡ bão hoà và cholesterol có thể làm giảm lượng cholesterol trong máu xuống khoảng 5%. Giảm lượng rượu uống hàng ngày (nếu bạn uống quá nhiều rượu) và giảm trọng lượng cơ thể (nếu bạn thừa cân) có thể hạ thấp đáng kể lượng triglycerid trong máu của bạn.

Tập luyện thường xuyên làm giảm triglycerid và tăng HDL-C. Ngừng hút Thu*c cũng làm tăng HDL-C. Khi lượng cholesterol toàn phần và LDL-C trong máu tăng cao, cần phối hợp giữa chế độ ăn uống, luyện tập với việc sử dụng các Thu*c làm giảm cholesterol trong máu.

Đái tháo đường: Ước tính có đến 65% số người đái tháo đường Tu vong do các bệnh tim mạch. Đái tháo đường làm tăng và đột quỵ. Một phần của nguyên nhân này là do bệnh đái tháo đường làm ảnh hưởng đến cholesterol và triglyceride. Người bị đái tháo đường cũng có thể bị tăng huyết áp và béo phì kèm theo, do vậy nguy cơ cũng cao hơn.

3. Ðiều chỉnh các yếu tố nguy cơ tim mạch

Nếu bạn là người không mang yếu tố nguy cơ và không mắc mạch, những lời khuyên đơn giản dưới đây sẽ luôn hữu ích và nếu có, cũng sẽ rất ít gây hại cho bạn:

Thực hiện chế độ ăn uống có lợi cho tim, ít mỡ bão hoà và cholesterol, nhiều rau, quả, cá...

Giảm cân nặng nếu bạn thừa cân.

Hạn chế muối đưa vào cơ thể. Đa số chúng ta ăn nhiều muối hơn lượng muối cơ thể chúng ta cần. Nhiều thức ăn tự nhiên đã chứa muối hoặc muối đã được thêm vào trong quá trình chế biến. Đơn giản nhất, hãy hạn chế cho muối vào thức ăn khi nấu nướng.

Bắt đầu một chương trình tập luyện thể dục. Tập luyện đều đặn có lợi cho tất cả mọi người. Hãy chọn một phương pháp phù hợp với sở thích, thời gian và khả năng của bạn. Luyện tập đều đặn, mỗi ngày ít nhất 45 phút.

Nếu bạn hút Thu*c, hãy ngừng ngay

Nếu bạn uống rượu, hãy vừa phải.

Học cách làm giảm căng thẳng, tránh phản ứng với các tình huống có thể gây stress bởi nó chỉ làm vấn đề trở nên trầm trọng hơn mà thôi.

Đi khám bệnh định kỳ để đánh giá mức độ nguy cơ của bạn. Một hồ sơ hoàn toàn không có vấn đề về sức khoẻ tại một thời điểm nào đó không thể suốt đời đảm bảo được rằng bạn không có bệnh tật.

AloBacsi.vn, Theo BS Lê Hữu Đồng - Một thế giới

Mạng Y Tế