Tảo hôn và thống đã gây những ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe bà mẹ, trẻ em; làm suy giảm chất lượng dân số; ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực và là một trong những lực cản đối với sự phát triển kinh tế-xã hội và sự phát triển bền vững của vùng dân tộc thiểu số (dtts).
Kết quả Điều tra thu thập thông tin về thực trạng kinh tế-xã hội của 53 DTTS năm 2019 cho thấy, tỷ suất ch*t của trẻ em dưới 1 tuổi (IMR) của 53 DTTS năm 2019 là 22,13‰; trong đó, của nam là 24,82‰, của nữ là 19,29‰. Có sự khác biệt khá lớn về IMR giữa các dân tộc, IMR của dân tộc La Hủ cao nhất trong các DTTS (66,23‰), cao gấp 5,5 lần IMR của dân tộc Hoa (11,94‰).
Báo cáo 5 năm thực hiện "giảm thiểu tảo hôn và thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015 – 2020" của ủy ban dân tộc và quỹ phát triển phụ nữ của liên hợp quốc (un women) cũng cho thấy, tình trạng tảo hôn của người dtts năm 2018 đã có sự cải thiện so với năm 2014, tuy nhiên tỷ lệ tảo hôn vẫn ở mức cao tại những vùng tập trung nhiều đồng bào dtts sinh sống. theo dân tộc, tỷ lệ tảo hôn cao nhất là mông (51,5%), cơ lao (47,8%), mảng (47,2%), xinh mun (44,8%), mạ (39,2%). tỷ lệ tảo hôn của nữ dtts luôn cao hơn nam ở tất cả các vùng, ngoại trừ đồng bằng sông hồng.
Một số dtts có tỷ lệ thống cao năm 2014, đến năm 2018 đã không còn tình trạng này như mạ, mảng, cơ ho, kháng, chứt. tuy nhiên, năm 2018 cũng ghi nhận sự gia tăng của tỷ lệ kết hôn cận huyết thống ở một số dtts như: la chí (tăng từ 10,1%o năm 2014 lên 30,8%o năm 2018), bru vân kiều (tăng từ 14,3%o năm 2014 lên 28,6%o năm 2018), lô lô (tăng từ 8,3%o năm 2014 lên 22,4%o năm 2018), gia rai (tăng từ 9,1%o năm 2014 lên 14,6%o năm 2018) và la ha (tăng từ 7,6%o năm 2014 lên 11,0%o năm 2018).
Xóa bỏ hủ tục trong vùng đồng bào là việc khó khăn và cần sự huy động của nhiều lực lượng tham gia vì các tập tục đã tồn tại lâu đời trong đời sống người dân. thời gian qua ở nhiều địa phương đã đẩy mạnh sự chung tay của người phụ nữ tham gia.
Tuyên truyền về tảo hôn, thống cho đồng bào ở huyện mù cang chải. ảnh báo ảnh dtmn
Người Jrai theo chế độ mẫu hệ nên phụ nữ thường có quyền quyết định trong gia đình được giao cho làm lực lượng nòng cốt trong công tác tuyên truyền, vận động người dân. Các mô hình do phụ nữ thành lập như Câu lạc bộ "Phụ nữ nói không với tảo hôn, kết hôn cận huyết thống", CLB "Phụ nữ xóa bỏ hủ tục ma chay, cưới hỏi" được thành lập đã chung tay đẩy lùi hủ tục…
Qua các buổi sinh hoạt, các chị em đã ý thức hơn trong việc chung tay xóa bỏ các hủ tục trong đời sống cộng đồng. Và nhiều người từ chỗ được vận động lại trở thành những thành viên tích cực. Các thành viên đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, hướng người dân xây dựng nếp sống mới, văn minh trong cộng đồng, đồng thời gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp. Chẳng hạn, thời gian tổ chức việc hiếu hỉ trong các gia đình đã rút ngắn lại chỉ còn 2-3 ngày. Đặc biệt, không còn tình trạng góp trâu, bò nữa mà tùy điều kiện mỗi người và gia đình góp ít tiền cho gia đình người ch*t hoặc mừng gia đình có con cái lấy chồng, lấy vợ…
Theo bà bà h’súy - chủ tịch hội lhpn huyện đăk đoa, tỉnh gia lai, sau 7 tháng thành lập clb "nói không với tảo hôn và thống" tại 3 xã hà bầu, đak sơ mei, glar…, công tác tuyên truyền, vận động, ngăn chặn tình trạng tảo hôn đã phát huy hiệu quả. mô hình câu lạc bộ này ở làng ia mút, xã hà bầu dù mới ra mắt tháng 8/2019 nhưng đã mang lại những tín hiệu tích cực. clb gồm 32 thành viên đều là những người có con dưới 18 tuổi được trang bị kiến thức để tuyên truyền, vận động các con tránh tảo hôn. nhận thức của người dân về hôn nhân và gia đình được nâng lên, tình trạng tảo hôn giảm đáng kể. bên cạnh đó, nhờ công tác tuyên truyền hiệu quả mà một số chị em trước đây đã kết hôn sớm nay trở thành thành viên tích cực.
Việc vận động hội viên, phụ nữ xóa bỏ hủ tục cũng được hội lhpn tỉnh yên bái quan tâm. hội đã chỉ đạo hội lhpn 3 huyện trạm tấu, mù cang chải, văn chấn tuyên truyền kiến thức và nâng cao ý thức chấp hành luật pháp trong hôn nhân, đẩy lùi tình trạng tảo hôn, thống. các hội viên cũng được cung cấp kiến thức về kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản, phòng chống bạo lực gia đình; thực hiện hiệu quả công tác dân số kế hoạch hóa gia đình…
Với phương châm "mưa dầm thấm lâu" và phân tích những hậu quả, tác hại của tảo hôn, thống để mọi người dân hiểu, hội phụ nữ đã tổ chức lớp tập huấn kiến thức phòng chống tảo hôn, thống và xuất cảnh trái phép. các buổi sinh hoạt được hội phụ nữ triển khai đã giúp các thành viên hiểu rõ những quy định của luật hôn nhân và gia đình, luật phòng, chống bạo lực gia đình… để hạn chế tình trạng tảo hôn, thống. nhiều người hiểu việc kết hôn sớm không những là gánh nặng về kinh tế mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân.
Hội lhpn yên bái cũng biên soạn và cấp phát 5.000 tờ rơi bằng 2 thứ tiếng phổ thông và tiếng mông cho 4 huyện trạm tấu, mù cang chải, văn chấn, văn yên làm tài liệu tuyên truyền; tuyên truyền vận động thành công 20 trường hợp không tại các xã thượng bằng la, suối quyền, mậm mười, nghĩa tâm, bình thuận (huyện văn chấn)… tổ phản ứng nhanh được thành lập, từ đó thường xuyên nắm bắt tình hình dư luận xã hội, trao đổi, xác minh, phản ánh và xử lý kịp thời các tình huống liên quan đến đảm bảo an toàn cho phụ nữ và trẻ em.
Theo ban dân tộc tỉnh yên bái, công tác phòng chống tảo hôn và trên địa bàn tỉnh 5 năm qua đã đạt được nhiều kết quả tích cực. năm 2015, toàn tỉnh có hơn 2 nghìn trường hợp tảo hôn, đến hết năm 2020 chỉ còn 270 trường hợp. từ 2016 - 2018, toàn tỉnh có 9 cặp kết hôn cận huyết thống và tới nay không có trường hợp nào.
Chủ đề liên quan:
dân số dân tộc thiểu số hôn nhân cận huyết phụ nữ chung tay đẩy lùi tảo hôn Tảo Hôn