Nhiều người có dấu hiệu béo phì dù không thừa cân

Chương trình "Tư vấn giảm cân an toàn" đang diễn ra trên VnExpress thu hút sự quan tâm của độc giả khắp mọi miền khi số câu hỏi gửi về tòa soạn nhờ bác sĩ tư vấn ngày càng tăng. Sau một tuần diễn ra (từ 15/12 - 21/12), chương trình đã nhận hơn 1.100 câu hỏi gồm các thắc mắc xoay quanh vấn đề thể trạng, trọng lượng cơ thể chưa được như mong muốn.

Theo đánh giá của 4 chuyên gia dinh dưỡng hàng đầu trực tiếp tư vấn cho độc giả suốt 7 ngày qua, gần 64% người thừa cân, béo phì bị béo bụng.

Trong số đó, rất nhiều người chỉ số khối cơ thể của họ vẫn duy trì ở mức bình thường cho phép nhưng mỡ lại chỉ tập trung ở vùng bụng, nội tạng khiến vòng eo rất lớn. Trong đó, nữ giới chiếm tỷ lệ áp đảo (gần 80%), và khoảng 20% nam giới rơi vào tình huống này.

Điều này cho thấy, nhiều phụ nữ không nhận ra mình đã hoặc sắp có nguy cơ béo phì để phòng ngừa hay có biện pháp điều tiết lại trọng lượng cơ thể. Tình trạng này gọi là béo phì thể ẩn.

Mặc dù sở hữu chỉ số khối cơ thể BMI nằm trong ngưỡng tiêu chuẩn (chiều cao 1,55m, cân nặng 47 kg và BMI 19,8), chị Nguyễn Thị Lụa (quận 3, TPHCM) băn khoăn với vòng eo "nổi trội" của mình (67cm).

Do đặc thù công việc văn phòng nên chị ít khi vận động, thời gian tập thể dục gần như không có. Theo ThS.BS Đào Thị Yến Phi, vòng eo này khá lớn so với chiều cao của chị Lụa và cần luyện các bài tập, điều chỉnh chế độ ăn, vì chị đã rơi vào tình trạng béo phì thể ẩn.

Anh Tô Gia Phát (34 tuổi, TPHCM) cũng trăn trở về vòng bụng 110cm dù thân hình cân đối với chiều cao 1m70, cân nặng 72 kg. Ngày nào anh cũng dành ra vài chục phút cố gắng tập bụng nhưng kích cỡ vòng 2 không thể cải thiện. Gửi câu hỏi về chương trình, anh xin tư vấn giải pháp thu gọn mỡ bụng, chứ không cho rằng bản thân mình đã bị béo phì.

Đây chỉ là 2 trong hàng trăm trường hợp thắc mắc của độc giả nhờ bác sĩ giải thích vì sao chỉ số cơ thể BMI của mình vẫn ở mức an toàn nhưng vóc dáng vẫn mất cân đối.

Chỉ số khối cơ thể BMI là một trong những cách xác định nguy cơ và mức độ thừa cân, béo phì phổ biến. BMI được tính bằng cách lấy cân nặng (kg) chia cho bình phương chiều cao (m). Theo tiêu chuẩn châu Á, nếu chỉ số BMI trên 23 là thừa cân, trên 25 là béo phì (béo phì độ 1: 25-30; độ 2: 30-35 và độ 3: trên 35).

Tuy nhiên, theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), thước đo này không phải lúc nào cũng đúng. Do cân nặng bao gồm cả cơ và mỡ, nên một số người có chỉ số BMI cao nhưng tỷ lệ mỡ lại thấp (vận động viên, cầu thủ bóng đá, người tập thể hình...).

Ngược lại, nhiều người có BMI thấp nhưng tỷ lệ mỡ lại cao, tập trung ở các vùng bụng, ngực đối với nam và eo, mông, đùi đối với nữ. Nghiên cứu trên 13.601 dân trong cuộc Điều tra Y tế và Dinh dưỡng Quốc gia lần thứ ba tại Mỹ cho thấy, có hơn một nửa cá nhân xác định sai nguy cơ và mức độ thừa cân béo phì khi sử dụng BMI.

Thước đo chính xác hơn là xác định lượng mỡ dư thừa, vượt quá 30% (nữ) hoặc 25% (nam) trọng lượng cơ thể thì được coi là béo phì. Người có BMI bình thường nhưng tỷ lệ mỡ vượt mức an toàn được xem là béo phì thể ẩn (normal weight obesity - NWO).

GS.TS.BS Đặng Vạn Phước cảnh báo, những người có nhiều mỡ thừa tích lũy ở vùng bụng, đặc biệt là vùng nội tạng, có nhiều nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường, mỡ máu, hô hấp, tim mạch… thậm chí Tu vong. Vòng bụng trên 90cm ở nam giới và quá 80cm ở nữ giới là nguyên nhân gây nhiều bệnh mãn tính nguy hiểm.

Theo các chuyên gia, thừa cân, béo phì thể ẩn hình thành do thói quen thức khuya làm ảnh hưởng đến khả năng đề kháng insulin, ăn quá nhanh, uống rượu bia, lạm dụng thức ăn nhanh, đồ uống có gas, thức ăn chiên xào, ăn khuya, ăn vặt... Dân văn phòng chịu nhiều áp lực, phải ngồi nhiều và ít vận động là đối tượng dễ mắc béo phì thể ẩn nhất.

BS Lê Bạch Mai khuyên, người bị béo phì thể ẩn nên đến các trung tâm dinh dưỡng để đo lớp mỡ dưới da và tỷ lệ mỡ trong cơ thể. Ngoài ra, những người có chỉ số BMI bình thường nhưng vòng eo lớn hoặc có biểu hiện của hội chứng chuyển hóa như tiểu đường, huyết áp, gan nhiễm mỡ, rối loạn mỡ máu, xơ vữa động mạch... nên sớm đi thăm khám.

Khi xác định được nguy cơ và mức độ béo phì, chị em nên tiến hành giảm cân để ngăn ngừa nguy cơ mắc các bệnh chuyển hóa. Giảm cân an toàn và hiệu quả phải đánh trúng vào tế bào mỡ trắng - yếu tố bệnh sinh của béo phì.

BS Bạch Mai tư vấn, chế độ dinh dưỡng hợp lý, thường xuyên tập luyện thể dục và bổ sung các hoạt chất làm giảm tích tụ, ức chế sinh trưởng của mỡ trắng là 3 nguyên tắc vàng giảm cân an toàn.

Theo Đan Phượng - VnExpress

Mạng Y Tế