Cô bé 13 tuổi, siêu âm tuyến giáp có một nhân nhỏ, được mẹ đưa đến khám cùng bác sĩ Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết - Đái tháo đường (Bệnh viện Bạch Mai). Mẹ bé là bệnh nhân được chẩn đoán mắc u thượng thận, u tuyến giáp.
Đang tuổi lớn, vừa dậy thì, nhưng cô bé 13 tuổi khá to béo, thừa cân, mặt nhiều mụn trứng cá.
Cô bé dù có ngoại hình mập ú nhưng không hề biết cân nặng của mình. Bác sĩ tiến hành đo chiều cao cân nặng, thấy cháu dù chỉ cao 1,5m nhưng nặng tới 66kg (chỉ số BMI là 29,33 - mức thừa cân).
Hình ảnh những đường vân nâu, đen trên cổ của người mắc hội chứng gai đen
Bằng kinh nghiệm của mình, BS Bảy đề nghị xem cổ của bệnh nhi. Cổ của cô bé rất đen, thoạt nhìn cứ nghĩ là cháu... ở bẩn. Bản thân mẹ cháu cũng thường mắng "con gái mà để bẩn". Chị vẫn cho cháu đi tẩy trắng nhưng chỉ được đôi ngày vết đen có mờ đi nhưng rồi đâu lại vào đó, tình trạng không cải thiện.
Không chỉ cổ đen, mà xem kỹ 2 nách của cô bé cũng có dấu hiệu tương tự.
Theo BS Bảy, đây là dấu hiệu gai đen (Acanthosis Nigrican) trong hội chứng kháng insulin nặng.
Hội chứng gai đen là một rối loạn gây những thay đổi bất thường về sắc tố da, tạo nên những vệt màu nâu nhạt đến đen xuất hiện trên cơ thể ở những vị trí nếp gấp điển hình như cổ, nách, háng và chân ngực.
"Hội chứng này hay gặp ở trẻ em béo phì có hội chứng chuyển hóa hoặc hội chứng buồng trứng đa nang. Những trẻ có dấu hiệu này có nguy cơ rất cao bị mắc đái tháo đường type 2" - BS Bảy cho hay.
Trong một số trường hợp hiếm gặp, gai đen có thể được xem là một dấu hiệu cảnh báo bệnh ung thư ở một số cơ quan nội tạng như dạ dày, đại tràng và gan.
"Nếu trẻ có dấu hiệu này thì bố mẹ phải cho đi khám ngay chuyên khoa Nội tiết" - BS Bảy khuyến cáo.
Về nguyên nhân mắc bệnh, ngoài yếu tố di truyền (có thể gặp ở một số dạng bệnh gai đen) thì béo phì thường được nhắc đến như là một trong những nguyên nhân mắc bệnh gai đen. Càng thừa cân nguy cơ mắc bệnh càng tăng. Béo phì làm tăng tình trạng kháng insulin.
Do đó, việc kiểm soát cân nặng, chế độ ăn uống lành mạnh và tập luyện thể dục thể thao hợp lý sẽ giúp cải thiện tình trạng đề kháng insulin, từ đó sẽ góp phần phòng ngừa bệnh gai đen...