Mùa đông nhiệt độ xuống thấp, những người làm việc ngoài trời rất dễ bị lạnh cóng nhất là ở khu vực nông thôn, miền núi. Xử trí đúng cách sẽ giảm thiểu được những thương tổn do lạnh cóng.
Cách nhận biết
Lạnh cóng vào mùa đông là tình trạng giá lạnh của một bộ phận cơ thể (thường là phần da),
khi tiếp xúc với nhiệt độ quá thấp. Đó là biểu hiện của tình trạng hoại tử tế bào, tạo thành những
đám da phù nề màu đỏ sẫm, hay gặp ở các ngón chân và tay, và có thể thấy ở mũi hay tai.
Nguyên nhân
do lạnh, làm cho các mạch máu ngoại vi dưới da bị co lại, khiến máu lưu thông chậm, gây thiếu ôxy ở
vùng cần nuôi dưỡng. Khi được làm ấm đột ngột, mạch máu sẽ bị vỡ, kết quả là dễ dẫn tới viêm, sưng
nề, ngứa và đau. Bệnh không phải do dị ứng hay di truyền mà do thân nhiệt chịu lạnh kém.
Bệnh hay gặp ở phụ nữ, những người lao động chân tay như làm ruộng, người làm nghề chài lưới,
chèo đò, vận động viên đua thuyền... Ngoài ra, bệnh cũng hay gặp ở những người có tuần hoàn máu
kém, những người mà hay bị lạnh ngón tay, ngón chân ngay trong nhiệt độ không lạnh.
Xử trí đúng
Khi phát hiện
bị lạnh cóng cần cách ly với giá lạnh, làm nóng vùng da này một cách dần dần. Có
thể sưởi ấm các vùng như tai, mặt, mũi, các ngón tay, ngón chân bằng hơi thở ấm của mình hoặc áp
phần chân tay có quần áo ấm vào nơi da bị lộ ra ngoài. Tránh để phần cơ thể bị cóng nhiễm lạnh
thêm.
Nếu có thể, chườm ấm, ủ ẩm vùng da bị tổn thương hoặc có thể ngâm vùng da lạnh cóng vào nước ấm
trong 10 - 15 phút. Cũng có thể sưởi ấm bàn tay lạnh cóng vào nách. Sau đó, đắp chăn, ủ ấm cho nạn
nhân, để nạn nhân nằm nghỉ trong nhà hoặc nơi kín gió.
Tuyệt đối không hơ lửa sưởi ấm lại ngay vùng
bị lạnh cóng. Không chà xát hoặc xoa bóp phần cơ
thể
bị lạnh cóng để tránh gây tổn thương cho các mô. Nếu có thể, tránh đi lại khi chân bị tê cóng.
Vì lúc đó, tại nơi tổn thương nạn nhân mất cảm giác nếu hơ lửa khiến rộp da, vỡ mạch máu…
Khi nào cần đến bác sĩ?
Khi
bị lạnh cóng da tái nhợt, cứng và lạnh sau khi sơ cứu cần đến cơ sở y tế nhất để được tư vấn
và điều trị.
Đối với trường hợp
bị lạnh cóng nhẹ nhưng do xử trí không đúng khiến da bị tổn thương, phồng rộp
hoặc khi lạnh cóng có kèm theo các biểu hiện bất thường như: sưng, tấy đỏ hoặc đụng nhẹ thấy đau;
nóng hoặc tấy đỏ lan rộng từ vùng bị tê cóng; chảy mủ; sốt không rõ nguyên nhân… thì cần đến cơ sở
y tế để được điều trị kịp thời.
Theo BS Nguyễn Đức - Sức khỏe và Đời sống