Theo y học cổ truyền, đau đầu gồm nhiều thể: can khí nghịch, đàm trọc, huyết ứ, thận khí suy tổn và khí huyết hư... Cúc hoa và xuyên khung là 2 vị Thuốc trong bài “Tứ vật thang gia vị” trị do huyết hư.
Người bệnh nhức đầu do khí huyết hư do ăn uống không đầy đủ, lao động quá sức, bị ốm lâu ngày, mất máu, băng huyết làm khí huyết không đầy đủ, không nuôi được não gây đau đầu. Xin giới thiệu một số bài Thuốc trị:
người bệnh đau đầu lúc đau lúc không, lao động thì đau tăng, sắc mặt trắng, người mệt mỏi, đoản hơi, không muốn nói, đổ mồ hôi, sợ lạnh, miệng nhạt, lưỡi nhợt ít rêu, mạch tế vô lực. Phép chữa là ích khí thăng dương. Dùng bài Thuốc:
Bài 1 - Bổ trung ích khí thang: nhân sâm 16g, hoàng kỳ 20g, bạch truật 16g, đương quy 12g, thăng ma 4-8g, sài hồ 4-8g, trần bì 8g, cam thảo 8g. Sắc uống.
Gia giảm: nếu ăn không biết ngon, bội bạch truật, thêm mạch nha 15g, kê nội kim 10g; vị hàn chân tay lạnh, thêm tế tân 4g, quế chi 8g; tự đổ mồ hôi, bội hoàng kỳ, thêm phù mạch 12g.
Bài 3: hoàng kỳ, đương quy, bạch thược mỗi vị 16g; thăng ma 8g; nhân sâm, trần bì, xuyên khung, sài hồ, mạn kinh tử mỗi vị 10g; cam thảo 6g, tế tân 4g. Sắc uống. Chữa đau đầu do khí hư, biểu hiện nhức đầu về buổi sáng, buổi chiều nhẹ dần, cảm giác long óc, tinh thần mệt mỏi, yếu sức, đoản hơi, ăn uống kém, mạch hư.
người bệnh đầu đau âm ỉ, ngồi dậy đau tăng, nằm thì giảm đau, xế trưa đau nhiều, hoa mắt chóng mặt, hồi hộp, mất ngủ hay quên, chân tay tê dại, mắt khô, lưỡi nhạt, rêu mỏng, mạch tế. Phép chữa là tư âm dưỡng huyết. Dùng bài Thuốc:
Bài 1 - Tứ vật thang gia vị: xuyên khung 8g; đương quy, sinh địa, bạch thược mỗi vị 12g; mạn kinh tử, cúc hoa, hoàng cầm mỗi vị 10g. Sắc uống.
Gia giảm: huyết hư nặng, thêm a giao 16g, long nhãn 16g; hồi hộp đánh trống ngực, thêm bá tử nhân 10g, từ thạch 10g; mắt khô rít, bội cúc hoa, thêm kỷ tử 12g; chân tay tê dại, thêm đan sâm 12g, kê huyết đằng 20g, tang chi 16g; hay quên, thêm thạch xương bồ 10g, viễn chí 10g; khí hư, thêm đảng sâm, hoàng kỳ, bạch truật mỗi vị 16g.
Bài 2: xuyên khung (tẩm giấm sao) 16g, đương quy (tẩm rượu sao) 20g, thục địa 24g, bạch thược 20g, bạc hà 12g, cúc hoa 12g. Sắc uống. Chữa đau đầu do huyết hư, biểu hiện nhức đầu âm ỉ, đau nhức từng cơn, đau tăng về đêm, ngũ tâm phiền nhiệt, hồi hộp đánh trống ngực, da trắng bệch, môi nhợt, mạch tế vi.
do nhiễm quá lạnh, khí âm hàn vượt lên trên vị trí của thanh dương, vào tới não tủy. Người bệnh biểu hiện đầu đột nhiên đau nặng, đau dữ dội, đau khắp cả đầu, chân tay rét lạnh, lạnh đến khớp khuỷu tay và khớp gối, đau như gãy xương, chất lưỡi nhạt, mạch vi muốn tuyệt. Phép chữa là ôn thận tán hàn, trấn nghịch cố thoát. Dùng bài Hắc tích đan: trầm hương, phụ tử, hồ lô ba, dương khởi thạch, tiểu hồi hương, phá cố chỉ, xuyên luyện tử, mộc hương, nhục đậu khấu mỗi vị 4g; nhục quế 2g, hắc tích 8g, lưu hoàng 8g. Sắc uống.