Chị T.T.D., 29 tuổi, đưa con trai bốn tuổi đến BV Nhi Đồng 1 khám, vì gần đây vòng đầu của bé to lên rất nhanh. Dù con vẫn bú, chơi và không quấy khóc nhưng chị cảm nhận có điều gì đó bất thường ở con trai.
“Tôi để ý thấy đầu cháu to lên rất nhanh, chỉ trong vòng một tháng mà nhìn bằng mắt cũng thấy rõ sự khác biệt”, chị kể. Sau khi khám và siêu âm, bé được kết luận bị não úng thủy, phải nhập viện ngay để phẫu thuật.
| Trẻ bị não úng thủy đầu sẽ to bất thường, gây nhiều di chứng về thần kinh, vận động. |
Khoa Nhiễm - thần kinh, BV Nhi Đồng 1, mỗi năm tiếp nhận gần 60 ca não úng thủy. Bệnh này, nếu phát hiện trễ sẽ để lại di chứng lâu dài.
Bé P.V.P., nay đã chín tháng tuổi, ngụ huyện Bình Chánh, do gia đình phát hiện bệnh trễ nên dù đã qua cơn nguy hiểm và xuất viện nhưng theo lời anh P.V.H., cha của bé thì: “Khi sinh ra con tôi hoàn toàn bình thường. Được năm tháng thì cháu bị viêm màng não, phải nhập viện.
Bệnh tạm ổn, về nhà, lại thấy đầu bé to ra rất nhanh. Gia đình tôi đưa con vào BV Nhi Đồng 1 mới biết bé bị não úng thủy do biến chứng của viêm màng não”.
Bé P. đã được phẫu thuật đặt ống thoát dịch, não may mắn chưa bị ảnh hưởng nghiêm trọng, nên bé vẫn phát triển vận động, chơi đùa bình thường, nhưng vòng đầu thì không nhỏ lại được, mất cân đối với thân hình nên tự ngồi lên là ngã lăn ra ngay vì mất thăng bằng.
Theo BS Trương Hữu Khanh - Trưởng khoa Nhiễm - thần kinh, BV Nhi Đồng 1, bệnh não úng thủy có thể hiểu nôm na là lượng dịch não tủy bị cản trở lưu thông nên tắc nghẽn, dồn ứ. Bệnh đa phần do bẩm sinh nhưng cũng có bé sau khi ra đời mới mắc bệnh.
Gần 90% trẻ bị não úng thủy bẩm sinh do dị tật ống thần kinh (mẹ bị thiếu dinh dưỡng khi mang thai, đặc biệt thiếu acid folic là một trong những nguyên nhân được nghĩ tới). Nhiều bệnh nhi bị não úng thủy sau khi sinh là do biến chứng của bệnh viêm màng não, xuất huyết não làm bít tắc, cản trở lưu thông trong não thất, làm dịch não tủy ứ lại.
Theo BS Khanh, điểm dễ nhận biết khi trẻ bị não úng thủy là vòng đầu phát triển rất nhanh. Đặc biệt với trẻ sơ sinh, ngoài sự phát triển nhanh của vòng đầu, còn có thể cảm nhận thóp trước của bé rộng và phồng căng do các khớp sọ chưa đóng kín.
Mắt của trẻ bị não úng thủy hay nhìn xuống, bé thường xuyên quấy khóc và nôn trớ, lúc ngủ đầu hay ngoẹo một bên. Những bé lớn hơn sẽ kêu nhức đầu. não úng thủy được chẩn đoán qua siêu âm và điều trị bằng phẫu thuật.
Bệnh nhi sẽ được đặt ống dẫn lưu dịch não tủy từ não thất xuống khoang phúc mạc ở ổ bụng. Tại đây, dịch sẽ được cơ thể hấp thu và tuần hoàn trở lại.
| Phát hiện, điều trị trước sáu tháng tuổi để hạn chế di chứng Não úng thủy nếu phát hiện chậm trễ trẻ có thể phải chịu các di chứng nặng nề như vòng đầu to, khó khăn khi vận động, viêm màng não mủ, trí tuệ trì trệ, điếc, liệt, động kinh, tâm thần… Để phòng tránh bệnh, các bà mẹ khi mang thai cần bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, nhất là các vitamin, acid folic thông qua các loại rau quả và ngũ cốc. Với trẻ sơ sinh, phụ huynh phải cho bé khám sức khỏe định kỳ, theo dõi chu vi vòng đầu và các biểu hiện trong sinh hoạt của trẻ để phát hiện bệnh kịp thời. Cách đo vòng đầu của trẻ như sau: vòng thước dây ngang qua chân mày và phần nhô ra cao nhất ở sau gáy trẻ, sau đó đo vòng ngực của bé. Vòng đầu hơn vòng ngực khoảng 3cm, nếu vượt quá mức độ này, nên đưa trẻ đi khám để bác sĩ kiểm tra. BS Khanh khuyến cáo, việc phẫu thuật cho trẻ bị não úng thủy phải càng sớm càng tốt. Với trẻ sơ sinh, thời gian vàng là phẫu thuật trước sáu tháng tuổi mới có thể hạn chế được các biến chứng. |
Chủ đề liên quan:
biến chứng biến chứng viêm màng não não úng thủy trẻ em trẻ em việt nam viêm màng viêm màng não việt nam