Thoát vị rốn ở trẻ sơ sinh

Thoát vị rốn là một dị tật khá phổ biến ở trẻ sơ sinh, hay gặp ở những trẻ sinh non nhẹ cân. Tỷ lệ bé gái mắc bệnh nhiều hơn bé trai.

Trẻ được sinh ra với dây rốn gắn ở bụng. Dây này đưa chất dinh dưỡng tới nuôi bé trong suốt thời gian trong bụng mẹ. Dây rốn được cắt sau khi bé chào đời. Trong vòng 1 - 2 tuần sau khi sinh, cuống rốn teo dần và rụng đi, vết thương tự lành và tạo nên rốn của trẻ. Lỗ ở thành bụng nơi dây rốn đi qua sẽ tự đóng lại khi bé lớn lên. Thoát vị rốn xảy ra khi các cơ bụng đóng không kín.

Theo nhiều nhà nghiên cứu, thoát vị rốn phổ biến ở trẻ nhỏ nhưng tỷ lệ chính xác không được biết vì nhiều trường hợp không báo cáo và tự giải quyết mà không cần điều trị. Chúng đặc biệt phổ biến ở trẻ sinh non. Có tới 75% trẻ sơ sinh có cân nặng khi sinh dưới 1,5kg bị thoát vị rốn. Trong hầu hết các trường hợp, sẽ tự đóng lại khi được 3 - 4 tuổi. Nếu thoát vị vẫn còn tồn tại vào thời điểm đứa trẻ 4 tuổi có thể cần phải phẫu thuật.

Một trường hợp thoát vị rốn điển hình.

Một khối tròn nổi lên ngay tại vị trí lỗ rốn. Bạn có thể nhìn thấy khối lồi này và cảm nhận nó khi ấn thật nhẹ nhàng lên vùng rốn. Khối thoát vị có thể to lên khi bé khóc, ho, ưỡn người để đi ngoài hay khi bé ngồi dậy. Khối này có thể nhỏ đi hoặc biến mất khi bé thư giãn. Thoát vị rốn thường không gây đau.

Thoát vị rốn ở trẻ nhỏ hiếm khi gây biến chứng. Tuy nhiên, đôi khi một đoạn quai ruột có thể bị kẹt trong khối thoát vị và không thể đẩy ngược trở lại ổ bụng. Máu tới đoạn ruột đó ít đi, gây đau ở vùng rốn và tổn thương mô ruột. Trầm trọng hơn, đoạn ruột có thể bị nghẹt trong quá trình phát triển của trẻ, hoàn toàn không nhận được máu dẫn tới hoại tử. Nhiễm trùng có thể lan tỏa trong ổ bụng, đe dọa tính mạng.

Phần lớn các bác sĩ khuyên cha mẹ không làm gì vì đa số trường hợp bệnh sẽ tự khỏi khi bé được 1 tuổi vì cơ thành bụng khỏe hơn và có thể đóng kín lỗ hổng thành bụng, thoát vị sẽ tự mất đi. Trong một số trường hợp, thoát vị chỉ mất đi sau 4 - 5 tuổi. Khi thăm khám, bác sĩ có thể dễ dàng đẩy khối thoát vị vào ổ bụng, tuy nhiên, bạn không nên cố gắng tự làm việc này.

Nhiều người truyền tai nhau kinh nghiệm dùng băng dính dán đồng xu lên vùng thoát vị sẽ giúp đẩy nhanh quá trình lành bệnh. Việc dùng băng dính, đồng xu hoặc các loại băng ép đặt lên vùng thoát vị rốn để làm nó nhỏ đi là không thích hợp. Thậm chí, những phương pháp này còn có thể gây nhiễm trùng hoặc ngăn cản dòng máu tới nuôi tổ chức bên trong khối thoát vị.

Phẫu thuật thường được chỉ định cho những trường hợp khối thoát vị rất lớn và gây đau đớn, hoặc: To lên khi bé được 1 - 2 tuổi; Không mất đi khi bé lên 4; Bị nghẹt.

Khi trẻ có các dấu hiệu: Khóc ngằn ngặt hoặc tỏ ra đau đớn; Bụng có vẻ to hơn, tròn hơn, “đầy” hơn bình thường; Vùng da trên khối thoát vị trở nên sưng nề và đỏ; Sốt; Nôn; Khó đi ngoài hoặc hoàn toàn không đi ngoài; Có máu trong phân, cần đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí thích hợp.

BS. Thu Thủy