Ttiskh .,.,.. "' tOt -- NHAXUATBAN PH1)N0 NHI KHOA === https://tieulun.hopto.org
https://tieulun.hopto.org
.... 11 Tu hie mang thai •IO· ..... den s thang tuoi https://tieulun.hopto.org
Rat mong nhan duqc g6p y cua bqn d9c M 9i y ki en xin glli ve email: nguoimetot@quangvanbooks.com 1t,?.,: r ;t;f.. ?ff;J'O)EfH .:Gilt:t.1-f.X&. J ;fr:t: t..:w l!t!t All rights reserved TEIHON, IKUJI NO HY AKKA, lwanami Bunko Edition By Michio Matsuda © 1999, 2007-2009 by Shuhei Yamanaka and Saho Aoki First published 2007-2009by Iwanami Shotn, Publishers, Tokyo. This Vietnamese edition published 2016 By Quangvan Media and Books Joint Stock Company, Hanoi By arrangement with the proprietor clo Iwanami Shoten, Publishers, Tokyo. Ban quy�n: Quynh Anh Hqp dong xuat ban sach duqc ki giii'a Cong ty co phan sach va truyen thong Quang Van vcri cong ty lwanami Shoten. Ban quyen ban tieng Viet© Cong ty co phan sach va truyen thong Quang Van 2016. Ban quyen tac pham da duqc bao h(>. Mi hlnh thuc xuat ban, sao ch1,1p, phan ph6i ducri dqng in an ho�c van ban dien tu, d�c biet la viec phat tan tren mqng Internet ma khong c6 SI/ cho phep bang van ban cua Cong ty co phan sach va truyen thong Quang Van la vi phqm phap luat va lam ton h�i den quyen lqi cua Cong ty va tac gia. Khong ung h(>, khuyen khich nhung hanh vi vi phqm ban quyen. Chi mua ban ban in hqp phap. Bien mi.ic tren xuat ban pham cua Thu' vi�n Quoc gia Vi�t Nam Matsuda Michio Bach khoa toan thLI nuoi d�y tre I Matsuda Michie ; D!ch: Phan Thi Huong Thu, Dao Th! Thu Hang ;Tran Th! Thanh Tu h.d.. - H.: Ph1,1 nu; C6ng tyTruyen thong Quang Van. - 21 cm. - (Tu sach N gu ai m� tot) T.1: TU luc mang thai dens thang tuoi. - 2016. - 288tr. ISBN 9786045633236 1. Cham s6c 2. Nuoi dqy tre 3. Bach khoa thLI 649.122 - dc23 PNL0013p-CIP https://tieulun.hopto.org
MATSUDA MICHIO �l\\ \{\lOA TOAN r� � NU6IDAYTRE � 0 ... Q. Tu luc mang thai •tO· t- den s thang tuoi Phan Tht Huong Thu, Dao Tht Thu H�ng dtch Ti@n si, Bae si TrJn Tht Thanh Tu hif11 dinh NHA XUAT BAN PHl) NU https://tieulun.hopto.org
'"' ':i, · • . � . . .. :;··.· ' . · l't .. ........ . . :·- ·:··· '. i-:: https://tieulun.hopto.org
LOITl)A Xin chao b
BACH Kij_OA IOAN THll NUOI DAY TRE nguoi ta viet cai gi, va chi khi phai d�t but ky hqp dong hi�u dinh toi mai chac ch�n r�ng minh se dqc cuon sach nay tu d§.u den cuoi. Va m
MATSUDA MICHIO th�t khong phu hqp, cuon sach da luqc djch; nhfrng phful kien thuc y khoa qua cu chung toi da de ngh! c�p nh�t dfnh kem kien thuc moi. Tuy nhien, xet ve t6ng th� thi day la m()t cuon sach hay, hfru dtµlg cho tat ca nhfrng nguoi cham soc tre. Cuon sach duqc bo C\J.C, trinh bay chia thanh nhieu phan, chuong, ffi\J.C nho theo sat tung giai docµt phat tri�n CUa tre. Moi giai docµt tac gia cung cap cho b�n d9c S\f phat tri�n ve th� chat, tinh than, kien thuc v� nhung b�nh ly nao co th� xay ra, cac b�nh c6 tfnh chat theo rnua, van de dinh duang, ciing nhu each xu ly m()t so tinh hu6ng b�nh t�t thong thuang va each phong b�nh cho tre. Tre em chinh la tuang lai cua dat nuoc, la h�nh phuc cua moi gia dinh. Hay chia se cuon sach voi ong ba, cha m� va nguoi cham s6c tre d� cung nhau nuoi d�y tre, xay dl;fng tuong lai. Ti�n si, Bae si Tr�n Thi Thanh Tu TntO'ng khoa di�u tr! T\( nguy�n A, B�nh vi�n Nhi Trung uang Ph6 vi�n tntO'ng - TntO'ng phong Nghien cli'u Djch t� va SU'c khoe c9ng d6ng - Vi�n Bao v� sti'c khoe tre em 7 https://tieulun.hopto.org
., .,. https://tieulun.hopto.org
M6DAU: / � / / HUONG DAN CACH DOC SACH 1. Cac b�c phl,1 huynh kh6ng nhat thiet phcii d9c cu&n sach nay m(>t me;i.ch lien tl,lC tu dau den cuoi. Tre a giai doe;i.n nao thi cha m� tham khao phan tucmg ling danh cho tre a giai doe;i.n ay. 2. Thong qua cuon sach nay, rat mong quy be;i.n d9c hi�u duqc nhung net chinh cling vm nhung d�c tinh rieng ctia "Tre theo tung thang tu6i", "Tre theo tung nam tu6i". 3. Cac b�c cha m� hay d9c kI phan "Cach nuoi de;i.y" va phan "M6i truang song" doi voi tl:rng thang tu6i, tung nam tu6i ctia tre. D6ng thm, d� biet nhung th6i quen ctia con a truong, cha m� nen d9c ca phan "Cham s6c t�p th�". 4. Neu tre c6 bi�u hi�n khac le;i., cha m� hay xem ki phan "Nhung bM thuang" tucmg ung voi thang tu6i, nam tu6i ctia tre. 9 https://tieulun.hopto.org
BACH K�OA rDAN THU NUOI DAY TRE 5. Trong ph§.n "Cac b�nh cua tre" , ngoai nhung b�nh truyen nhiem nhu s
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . TRUOC KHI SINH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . https://tieulun.hopto.org
BACH li khien ban than minh tra nen tot d�p hon. Trong mat cac con, kh6ng phcii bo m� cu tt,t tin se la bo m� tot. Cai ma tre can, chfnh la nhung nguoi cling Ian len voi tre, cung tre tham nh�p vao CUQC song. 12 https://tieulun.hopto.org
MATSU DA MICHIO C6 nhung phv nu, vi trong nguoi c6 b�nh, nen luoog h,r trUOC Vi�C sinh con. Nhung VOi nen y hQC ngay cang phat tri�n, khong ai trong chung ta phai lo tang ve vi�c n ay nua. Hon m9t nua nhung nguoi mcic b�nh th� man tfnh van c6 th� sinh con . binh thuong. Truck day, nhung phv nu mcic b�nh ti�u duong ding duqc khuyen cao la khong nen sinh con, nhung hi�n nay, neu ki�m soat duqc luqng duang trong mau thi vi�c sinh con cling khong gay nguy hi�m gi nfra. Nhin chung, cac cht em kh6ng nen qua bi quan ma hay can nhcic th�t ki, cling dung qua cau n� den van de b�nh t�t ma hay 1§.y niem vui duqc lam m� d� CUQC song CUa minh them y nghia. Cung c6 nhung phv nu du rat muon sinh con nhung l�i khong th�. Nguoi ta v�n coi VO sinh la van de cua phl,l nu, nhung khi kham, chua dn phai tien hanh voi ca vq va chong. Tren thvc te, cilng khong it nhung truang hqp vo sinh bat nguon tU chinh nhftng dang may rau. Truang hqp phv nu v6 sinh c6 th� la do quan h� tinh dvc khong d�t den sv thoa man, do qua trinh rl,lllg trung bat thuang, tfnh chat cua hoang th�(l) khong duqc duy tri, voi trung bt tac, c6 tu cung c6 qua nhieu dtch ngan khong cho (1) Hoang thi: Ngay sau khi ph6ng noan, phan v6 nang con l�i tren bu6ng trl!ng se bi�n thanh m(>t th� mau vang g9i la hoang th�. N�u noan kh6ng duqc th1;1 tinh, hoang th@ se thoai h6a sau 12 - 14h va d� l�i s�o xo nh6 tren M m�t bu6ng trtmg. Neu noan duQC thv tinh thi hoang th@se to ra tro thanh hoang th@ thai kl va tiep tvc cac ho�t d('>ng tiet che progesterone d@ duy tri thai kl cho den het 3 thang d�u. Sau d6 nhau thai se thay the nhi�m v1;1 tiet che progesterone. 13 https://tieulun.hopto.org
BACH Kij_OA l-OAN THU NUOI DAY TRE tinh trilng di qua, S\f can bang gifra cac hormone khong tot . . . , tat ca nhfrng nguyen nhan d6 deu phcii tham kham moi biet duqc. Nhfrng truong hqp khong tim ra nguyen nhan d�n den vi�c khong th� mang thai, c6 th� la do van de tu nguoi dan ong, ho�c la do nguyen nhan tam ly. Cung khong hiem c�p vq ch6ng tu0ng rang minh khong th� sinh con nen da nh�n con nuoi, nhung sau d6 l�i mang thai. Nguyen nhan VO sinh cua dan ong nhieu truang hqp la do tinh trilng ho�t d(mg khong tot, ho�c la so luqng tinh trilng it. Cach chfra tr! thuang la dung thuoc lam tang so luqng tinh trung, ho�c la th\l tinh nhan t�o. Ngoai ra, chung "bat l\fc" cua dan ong ph§n Ion la do nguyen nhan tam ly, neu nguoi vq biet chia se va hqp tac giup do thi se nhanh ch6ng ccii thi�n duqc tinh hinh. Tuy nhien, m
MATSU DA MICHIO d6 la khong dung. Vi�c om nghen xay ra tn.toc khi m§.t kinh la hoan toan c6 th�. Khong it truOn.g hqp tuang nham la dau d� day, r6i di kham, chvp, n(>i soi, den khi qua 4 tuan thay mat kinh moi biet l a minh dang rnang thai . Van de la, cac bac Si chi chi dtnh chvp x quang voi thai nhi khi khong con bi�n phap nao khac tot hem, bcri tia x c6 th� gay ra dt t�t, gay ra b�nh ung thu rnau b�rn sinh, ho�c la gay ra rn(>t so b�nh ung thu khac cho thai nhi thai kl dau. Luqng tia X bao nhieu thi gay ra thai d! t�t, bao nhieu thi gay ra ung thu, dieu d6 chi c6 th� biet duqc tren cac thi nghi�rn a d(>ng v�t, voi con nguai thi tdt ca deu la tien luqng. Moi Ian chvp khien cho thai nhi bt nhiern luqng tia x nhu the nao, con tuy thu(>c vao dieu ki�n chvp. Neu chvp vling ng\fc, thi chvp 200 Ian rnoi tucmg ducmg voi luqng ph6ng x� tl! nhien tit vii trv, hoan toan khong can lo ng�i. Tia X nguy hi�m nhat voi thai nhi tu 2 den 8 tuan tu6i. Sau 15 tuan thi hau nhu khong con anh hubng. Luqng tia X gay hc:ti the nao thi phcii quyet dµili dinh chi thai, rnoi bac Si Se c6 rnoi xet doan khac nhau. Thuang thl tren 10 Rad ( dcm v! do luqng tia X) la c6 xu huang dinh chi, trong phc:trn vi 1 - 10 Rad, se tuy thu(>c vao S\f xet doan cua bac si. Tuy nhien, ciing nen biet rang k� ca khi hap thv Iuqng tia X la 15 Rad thi xac sudt sinh ra dua tre binh thuang van chiem toi 94%. Neu thay ch�m kinh duoi 14 ngay thl ciing chua th� khang dµili minh da c6 thai, nhung neu tren 14 ngay thi nhfrng pht,t nfr da ket hon hay hi�u rang minh c6 th� dang rnang thai va hay th�n tr9ng hcm vm cac can thi�p y khoa nhu cht,tp X quang. 15 https://tieulun.hopto.org
BACH K�OA WAN THU NUOI DAY TRE Khong chi chvp x quang la vi¢c can tranh trong qua trinh mang thai, nhfrng pht,J. nfr mang thai, ho�c dang c6 ke hoc;tch mang thai, nen d.n th�n voi cac loc;ti thuoc va tot nhat nen tham khao y kien bac si truoc khi su dt,J.ng. Rat nhieu loc;ti thu6c an toan voi cac b�nh nhan khac nhung luon kem theo khuyen cao "Chu y v6'i pht,J. nfr dang mang thai" a ta huang dan su dvng. Vi the, ch! em hay nh6' d�t cau h6i v6'i bac si ve d9 an toan cua thu6c v6'i ba bau, d� duqc bac sI tu van day du ve cac tac dvng pht,J. cua thu6c. Ngoai ra, chat con trong ruqu, bia da duqc xac d!flh la thu phc;tm gay nen nhfrng bat thuang 0 thai nhi nen nhfrng pht,J. nfr dang nghi nga mang thai can tranh tuy�t d6i cac loc;ti do u6ng c6 con. Pht,J. nfr dang trong thO'i kl mu6n c6 thai ma SU dvng do u6ng chua chat con th! c6 th� kh6 thv thai. Ben cc;tnh d6, m9t so loc;ti chat c6 th� gay ra bat thuang cho thai nhi nfra la chat LSD (chat gay ao giac, khien cho nguoi ta cam thay vui ve), va chat ch6ng chuy�n h6a Aminopterin. Pht,J. nfr dang nghi ngo c6 thai ho�c dang c6 ke hoc;tch mang thai can tranh tuy�t d6i cac chat nay. 3. B�nh di truyen Cac b�nh bat thuang ve trao d6i chat (nhu ti�u duang), cac b�nh ve mau (nhu mau kh6 dong), cac b�nh ve ca (nhu loc;tn duang ca Duchenne), la nhfrng b¢nh duqc cho la c6 yeu to di truyen. M�c du nguoi bc;tn doi khong mac cac b�nh d6 nhung neu trong gia dlnh bo m� c6 nguoi mac b�nh d6, ban than ngucri phv nfr se thay lo Hing khong biet con m1nh sinh 16 https://tieulun.hopto.org
MATSUDA MICHIO ra c6 bt b�nh khong. Song, khong nen bi quan ma ngay tU dau da quyet dtnh khong sinh con, thay vao d6, chi em hay thu th�p thong tin chi tiet ve b�nh tinh cua nguoi b�nh, l�p ban do gia h� (nguqc ve tru6'c 2 3 doi) va xem trong d6 c6 ai ding - tung mcic b�nh nay khong, sau d6 hay mang tat ca tu li�u nay den den cac trung tam tu v§n ve di truyen d� duqc tu van va quyet dtnh. C6 khong it trl.{bng hqp, nguoi ph\l nfr chi mang mam b�nh (khong bi�u hi�n ra ngoai nhung c6 tinh di truyen), va b�nh nay se truyen sang doi sau. Neu nguoi m� mang mam b�nh, khong nh§t thiet t§t ca cac con gai se la nguoi mang mam b�nh. VOi nhung b�nh nhu ung thu mau, lo�n duang ca Duchenne, ti�u dubng, mau kh6 dong, hi�n da tlm ra phuang phap ki�m tra xem nguoi ph\l nfr c6 mang mam b�nh hay khong. Neu khong mang mam b�nh thi kh6ng can phai lo Icing ve kha nang di truyen. Ngoai ra, c6 nhfrng truang hqp cha m� binh thuang nhung sinh con l�i mang dt t�t, khi d6 l�i phat sinh lo Icing dua con tiep theo c6 bt nhu v�y hay kh6ng. Hi�n nay y hc;>c hi�n d�i da c6 nhfrng phuang phap chfut doan, sang lc;>c d� c6 th� biet duqc thai nhi c6 nguy ca mac di t�t la cao hay thap. Nhung lo�i b�nh nan y nhu nhi�m sac th� bat thuang neu duqc phat hi�n trong thoi ki mang thai se tien hanh dinh chi thai. D� phat hi�n chinh xac bac si se lay nu6'c 6i cua thai phv d� ki�m tra te bao cua thai nhi khi thai da ngoai 16 tuan tu6i (thang thu 5). Tuy nhien, vi�c dinh chi thai khi da duqc 5 thang c6 nhieu rui ro, vi the neu c6 th� phat hi�n som han se t6t han rat 17 https://tieulun.hopto.org
BACH K�OA TOAN THll NUDI DAY TRE nhi�u. Tht!c t� hi�m h9a nay c6 th� duqc xac dµih thong qua xet nghi�m long to duqc lay tu ph§n nhau thai 6 ben phfa thai nhi tu 9-11 tu§n tu6i. Tuy nhien vi�c d6 lc;ti c6 nguy co gay t6n thuang nhau thai va dan d�n say thai. VI the c6 m(>t phuang phap khac m1a la lay mau thai ph1,1, tu d6 Um ra hong cau cua thai nhi da chay qua nhau thai va ti�n hanh xet nghi�m. Vi�c lay te bao va mau cua thai nhi d� xet nghi�m ADN c6 th� chan doan duqc nhftng gen gay ra b�nh tren vt tri cua nhiem sac th�. Con thong qua vi�c kham thai, c6 th� xac d!nh duqc cac bat thuang nhu b�nh Down, gai c(>t song, ti�u duang, ung thu mau, tang hong cau va m(>t so b�nh truy�n nhiem khac (rubella, m\ln r(>p Herpes, nhiem virus Cytomegalo). 4. Chtrng viem bang quang tuan trang m�t Sau khi ket hon, doi vq chong tre thuang hay di du Itch hu6ng tuan trang m�t. Ket thuc kl nghi, nhi�u co dau bi mac chung viem bang quang, vi the c6 thu�t ngft "viem bang quang tuan trang m�t" voi tri�u chung luc nao ding muon di ti�u, nhung moi Ian di lc;ti di rat it, khi di ti�u c6 cam giac dau, thuang thi khong bi sot, nhung kh6 chju 6 b\lflg duoi . Nguyen nhan gay ra chung b�nh nay la do cac vi khufut da tham nh�p vao ni�U dc;to trong qua trinh sinh hoc;tt tinh d\lC VOi tan suat cao. Mac b�nh nay, ph\l nft nen kham chuyen khoa tiet ni�u va chi c§n uong thuoc vai ngay la kh6i. Khong can thi�t phcli ch\lp X quang ni�u dc;i.o, b6i ch\lp X quang trong thoi kl nay c6 th� gay nguy hi�m cho thai nhi, n�u b�nh nhan d6 dang mang thai. 18 https://tieulun.hopto.org