Bệnh Basedow, hay còn gọi là bệnh bướu cổ lồi mắt, là một bệnh thường hay gặp trong nhân dân. Tại các phòng khám nội tiết Ở các bệnh viện lớn, có hơn 45,8% số bệnh nhân bị bệnh Basedow trong tổng số các bệnh nhân đến khám hàng ngày.
bệnh basedow, hay còn gọi là
bệnh bướu cổ lồi mắt, là một bệnh thường hay gặp trong nhân dân. Tại các phòng
khám nội tiết Ở các bệnh viện lớn, có hơn 45,8% số bệnh nhân bị
bệnh basedow
trong tổng số các bệnh nhân đến khám hàng ngày.
Vào năm 1840, K.Basedow, một
thầy Thu*c người Đức, đã mô tả tỉ mỉ và đầy đủ các triệu chứng lâm sàng của
bệnh này, bao gồm 3 nhóm triệu chứng chính: hội chứng cường giáp trạng với các
triệu chứng: ăn nhiều, gầy nhiều, run tay, tim đập nhanh, hồi hộp… bướu cổ lan
tỏa và lồi mắt. Và từ đó, để kỷ niệm người bác sĩ đầu tiên tìm ra căn bệnh,
người ta đã lấy tên của ông để đặt gọi là
bệnh basedow. Tuy nhiên ở các nước
khác nhau, nó còn được gọi dưới những cái tên khác như: ở Anh, Mỹ gọi là bệnh
Graves, ở Liên Xô (cũ) bệnh độc tuyến giáp, ở Việt Nam: bướu cổ lồi mắt (hay
còn gọi là bệnh nhiễm độc tuyến giáp)…
Nguyên nhân
Lúc đầu đại đa số các nhà
khoa học đều cho rằng chức năng của tuyến giáp có liên quan mật thiết đến sự
hoạt động của hệ thống thần kinh trung ương, do đó nó đóng một vai trò rất quan
trọng trong nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh của
bệnh basedow.
Tuy nhiên, từ năm 1925 đã có
những công trình nghiên cứu đầu tiên về hiện tượng miễn dịch trong bệnh lý
tuyến giáp. Năm 1955 các nhà sinh học đã tìm thấy chất: “Kích thích tuyến giáp
có tác dụng kéo dài” là một chất có tác dụng giống hoóc-môn kích thích hoạt
động của tuyến giáp trạng nhưng không phải do tuyến yên tiết ra. Đến năm 1980
thì tìm thấy các kháng thể chống lại thụ thể của hoóc-môn tuyến giáp trong máu
của hầu hết các bệnh nhân Basedow. Hơn thế nữa, khi quan sát các mẫu tiêu bản
lấy từ mô tuyến giáp của bệnh nhân Basedow, các nhà bệnh lý học thấy có sự hiện
diện của rất nhiều tế bào lympho là những thành phần chính trong hệ thống miễn
dịch của cơ thể. Khi nghiên cứu sâu về cây gia phả của những bệnh nhân Basedow,
các nhà khoa học thấy có sự liên quan mang tính chất gia đình, các cặp sinh đôi
cùng trứng nếu có một người bị
bệnh basedow thì khả năng người còn lại cũng mắc
bệnh này lên đến 50%, trong khi khả năng này chỉ là 5% ở những người sinh đôi
khác trứng. Trong thực hành bệnh viện, chúng tôi đã gặp trường hợp một gia đình
cả 5 chị em gái cùng bị bệnh.
Phương pháp điều trị
Bệnh nếu không được điều trị
sẽ gây ra nhiều biến chứng làm bệnh nhân gầy sút nhanh chóng có những bệnh nhân
mất hơn 15kg trong 6 tháng. Mất ngủ, tiêu chảy càng làm cho bệnh nặng hơn. Có
nhiều bệnh nhân bị biến chứng về tim mạch gây suy tim và hạ huyết áp dể ngất
xỉu và khá nhiều trường hợp dẫn đến Tu vong.
Hiện nay có 3 phương pháp
điều trị chính cho bệnh nhân bị
bệnh basedow bao gồm điều trị nội khoa với việc
sử dụng các loại Thu*c kháng giáp tổng hợp, Thu*c ức chế giao cảm và một số
trường hợp nặng bệnh nhân được sử dụng tăng cường các loại Thu*c kháng viêm ức
chế miễn dịch loại corticoide, các Thu*c an định thần kinh và chống suy tim.
Việc điều trị nội khoa là căn bản nền tảng để điều trị khác được tiếp tục sau
đó như phẫu thuật cắt bán phần hai thùy tuyến giáp hay sử dụng iode đồng vị
phóng xạ
Có một số công trình nghiên
cứu cho rằng, trong thời gian mang thai
bệnh basedow có thể thuyên giảm do tác
dụng của hoóc-môn Sinh d*c nữ. Nhưng cũng có những nghiên cứu khác lại cho thấy
bệnh trở nên nặng hơn, nhất là những bệnh nhân bị suy tim do biến chứng của
bệnh.
Ở những
bệnh basedow có thai
hoặc mong muốn có thai, tuy Thu*c điều trị không gây quái thai và ảnh hưởng
nhiều đến thai phụ, nhưng các bác sĩ vẫn khuyên bệnh nhân hạn chế sử dụng Thu*c
điều trị
bệnh basedow trong thời kỳ mang thai. Tốt nhất là điều trị dứt bệnh
trước khi có thai.
PGS.TS. NGUYỄN HOÀI NAM