Hẹp van hai lá do thấp tim là bệnh van tim phổ biến ở nước ta hiện nay. Nguyên nhân gây bệnh do nhiễm liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A đường hô hấp trên.
Hẹp van hai lá do thấp tim là bệnh van tim phổ biến ở nước ta hiện nay. Nguyên nhân gây bệnh do nhiễm liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A đường hô hấp trên. Cơ chế gây bệnh không phải do vi khuẩn vào phá hủy trực tiếp van tim mà thông qua cơ chế miễn dịch: cơ thể hình thành kháng thể chống lại vi khuẩn, kháng thể đồng thời chống lại protein ở tổ chức liên kết của lá van (loại protein này có đặc tính trùng với protein của vi khuẩn). Bệnh thường diễn biến âm thầm qua nhiều năm. Khi người bệnh cảm nhận được sự thay đổi của cơ thể là lúc đã biến chứng gây hỏng van tim.
Cơ chế vận hành của van hai lá
Cấu trúc giải phẫu van hai lá có hai lá van trước và sau đảm bảo cho máu lưu thông dễ dàng theo một chiều từ tâm nhĩ trái xuống tâm thất trái. Ở van tim bình thường 2 lá van tim thanh mảnh, mềm mại được neo giữ vào thành cơ tim bởi hệ thống dây chằng cột cơ. Van tim đóng mở theo nhịp co bóp của tim: trong thì tâm trương cơ tim giãn, lá van mở rộng để máu đi từ tâm nhĩ trái xuống tâm thất trái; trong thì tâm thu cơ tim co lại lá van đóng kín, máu từ tâm thất trái được bơm ra ngoài hệ thống động mạch đi nuôi cơ thể chứ không chảy ngược lại.
Biến chứng nguy hiểm khi hẹp van hai lá
Khi van tim bị bệnh lá van dày lên, cuộn lại, vôi hóa cứng không di động dẫn đến hậu quả van mở không hết, đóng không kín ảnh hưởng đến lưu thông dòng máu qua lỗ van. Diễn biến của hẹp van hai lá dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng lên tim phổi: tăng áp lực động mạch phổi, loạn nhịp tim, suy tim, phù phổi cấp... Máu cục hình thành trong tâm nhĩ trái là một trong những biến chứng nguy hiểm của bệnh hẹp van hai lá do dòng máu lưu thông bị cản trở, chạy quẩn trong buồng tâm nhĩ trái, thường xảy ra ở bệnh nhân hẹp van hai lá bị loạn nhịp tim không được theo dõi điều trị. Máu cục nằm trong buồng tim có nguy cơ vỡ thành từng mảnh nhỏ theo dòng máu đi ra các động mạch tới các cơ quan gây biến chứng nguy hiểm: tắc mạch não, tắc mạch các tạng trong bụng, tắc mạch chân.
Lấy máu cục và thay van hai lá có nội soi hỗ trợ - lợi ích hơn cho người bệnh
Bệnh nhân hẹp van hai lá có máu cục trong buồng tâm nhĩ trái sẽ phải mổ lấy máu cục và thay van tim. Với sự trợ giúp của máy nội soi,
phẫu thuật viên sẽ dễ dàng quan sát lấy hết máu cục và làm sạch buồng tim trước khi thay van.
phẫu thuật thay van hai lá là
phẫu thuật cơ bản trong mổ tim hở. Phương pháp mổ mở kinh điển:
phẫu thuật viên rạch da từ hõm ức tới mũi ức ở chính giữa ngực, cưa đôi xương ức theo chiều dọc, dùng dụng cụ kéo 2 bản xương về 2 phía mở rộng lồng ngực khoảng 15cm để thao tác mổ trên quả tim. Phương pháp có nhược điểm phải cưa xương, vết mổ dài, để lại sẹo xấu. Với sự phát triển của công nghệ, phương pháp mổ ít xâm lấn rạch da ngắn dưới nếp lằn vú giữa 2 xương sườn tránh cưa mở xương ức, sử dụng máy nội soi để hỗ trợ
phẫu thuật đã được ứng dụng khá phổ biến ở các nước phát triển từ cuối những năm 1990 của thế kỷ trước. Phương pháp này giảm thiểu sang chấn, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn, có tính thẩm mỹ cao. Tại nước ta từ năm 2013 đã bắt đầu áp dụng phương pháp mổ tim ít xâm lấn có nội soi hỗ trợ (MICS) tại một số cơ sở
phẫu thuật, trong đó Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện E Hà Nội là một trong những đơn vị sớm ứng dụng và đến nay đã triển khai một cách thường quy không chỉ với
phẫu thuật van hai lá mà còn thực hiện được cho nhiều bệnh lý khác: bệnh tim bẩm sinh thông liên thất, thông liên nhĩ, thông sàn nhĩ thất, lấy u nhầy trong tim, sửa van tim...
Để đề phòng biến chứng hình thành máu cục trong buồng tim, các bệnh nhân hẹp van hai lá, tim loạn nhịp phải được uống Thu*c chống đông dự phòng, theo dõi chặt chẽ theo phác đồ chuyên khoa và chỉ định
phẫu thuật kịp thời.
ThS. BS. Nguyễn Công Hựu (Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E Trung ương)