“Tôi kỳ vọng Việt Nam có thể làm chủ vaccine COVID-19”

Người dân vẫn bị đe dọa nếu không có vaccine

Tại hội thảo, Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, thời gian qua cả thế giới đã căng mình để phòng, chống dịch COVID-19 với hơn 15 triệu người mắc và 600.000 người Tu vong. Đại dịch COVID-19 đến nay vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Đây là một thách thức rất lớn đối với toàn nhân loại nói chung cũng như Việt Nam nói riêng. Do đó, việc sản xuất vaccine là ưu tiên số 1 của các quốc gia với mục tiêu kiểm soát đại dịch và đưa cuộc sống trở lại bình thường.

Tính đến 6h ngày 22/7, Việt Nam đã ghi nhận 401 ca mắc COVID-19, chủ yếu là các trường hợp nhập cảnh, được cách ly ngay. Hiện, đã gần 100 ngày Việt Nam chưa có ca mắc COVID-19 lây nhiễm trong cộng đồng. Đây là kết quả của sự sát sao trong công tác phòng, chống dịch của từng địa phương trong cả nước. Nhiều bài học kinh nghiệm phòng, chống dịch COVID-19 của Việt Nam đã được bạn bè quốc tế ghi nhận. Tuy nhiên, nếu không có vaccine phòng, chống COVID-19 thì đại dịch vẫn đe dọa sức khỏe, tính mạng của người dân. Việt Nam hoàn toàn có khả năng sản xuất vaccine, đảm bảo an ninh vaccine.

Chính vì thế, các nhà sản xuất vaccine tại Việt Nam đang nỗ lực từng ngày, từng giờ để nghiên cứu, sản xuất, thử nghiệm lâm sàng tiến tới cấp phép đăng ký, sử dụng vaccine COVID-19 tại Việt Nam. Điển hình là Công ty TNHH một thành viên Vaccine và Sinh phẩm số 1 (VABIOTECH) đã tiến hành thử nghiệm vaccine đạt kết quả ban đầu khả quan.

“Tôi kỳ vọng Việt Nam có thể làm chủ vaccine COVID-19, đảm bảo tính chủ động trong cung ứng vaccine cho người dân, đồng thời, có cơ chế để tiếp cận với nguồn vaccine trên thế giới một cách nhanh nhất. Việt Nam là 1 trong 42 quốc gia có thể sản xuất được vaccine trên thế giới. Với dịch bạch hầu ở Tây Nguyên, Việt Nam sử dụng hoàn toàn 100% vaccine trong nước. Sắp tới Bộ Y tế sẽ thảo luận để thành lập một quỹ vaccine nhằm đẩy nhanh quá trình nghiên cứu và ứng dụng vaccine trong thực tế.” – ông Long nói.

Ông Long nhấn mạnh: Việc sớm đưa vaccine vào thử nghiệm lâm sàng đóng vai trò vô cùng quan trọng để phòng, chống đại dịch COVID-19. Việt Nam có 4 nhà sản xuất trong nước nghiên cứu vaccine COVID-19 gồm: Viện vaccine và Sinh phẩm Y tế (IVAC), Công ty TNHH một thành viên Vaccine và Sinh phẩm số 1 (VABIOTECH), Trung tâm nghiên cứu sản xuất vaccine và sinh phẩm y tế (POLYVAC) và Công ty TNHH Công nghệ sinh học Dược NANOGEN.

Theo ông Vũ Hương – Cố vấn kỹ thuật khu vực Trung tâm Sáng kiến và Tiếp cận vaccine (PATH) – tính đến ngày 15/7, trên thế giới đã có 163 ứng viên vaccine COVID-19 đang được nghiên cứu, phát triển, trong đó 23 vaccine đang ở giai đoạn thử nghiệm trên người, 140 vaccine đang ở giai đoạn tiền lâm sàng. Những nỗ lực toàn cầu trong phát triển vaccine COVID-19 để khống chế dịch là chưa từng có tiền lệ về quy mô, công nghệ, tốc độ phát triển. Hầu hết các nhà quản lý quốc gia đều có những chính sách tạo điều kiện thúc đẩy nghiên cứu phát triển vaccine.

Đến nay đã có 6 công nghệ phát triển vaccine gồm: vaccine bất hoạt (13 ứng viên); vaccine sống giảm độc lực (3 ứng viên); vaccine sử dụng vector virus/viral vector (cả nhân và không nhân lên – 41 ứng viên); vaccine dựa trên protein tái tổ hợp prrotein S (68 ứng viên); vaccine DNA (15 ứng viên); vaccine RNA (21 ứng viên).

Nhiều công nghệ hiện đại được sử dụng để sản xuất vaccine COVID-19

Thông tin về nghiên cứu vaccie COVID-19, TS. Đỗ Tuấn Đạt – Chủ tịch Công ty TNHH một thành viên Vaccine và Sinh phẩm số 1 (VABIOTECH) – cho hay, VABIOTECH sử dụng công nghệ vector Baculovirus trong phát tiển vaccine COVID-19. Công nghệ này đã được chứng minh tính khả thi trong sản xuất vaccine quy mô công nghiệp, đáp ứng miễn dịch thể và miễn dịch tế bào, đảm bảo tính an toàn cho người. VABIOTECH đã tiêm thử nghiệm vaccine COVID-19 trên động vật, có tiêm liều nhắc lại.

VABIOTECH đang trong quá trình sản xuất phôi thử nghiệm, đánh giá miễn dịch trên động vật, tính an toàn/tính sinh miễn dịch kéo dài, lựa chọn nhóm chứng trên người. Năm 2021, VABIOTEC sẽ bắt đầu quy trình sản xuất vaccine quy mô thương mại, tiến hành thử nghiệm lâm sàng.

Thông báo kết COVID-19 nghiên cứu vaccine COVID-19, TS. Dương Hữu Thái – Viện trưởng Viện vaccine và Sinh phẩm Y tế (IVAC) – cho biết: Mục tiêu của IVAC là sản xuất được vaccine COVID-19 với số lượng lớn lên tới hàng chục triệu liều có giá thành hợp lý. Vaccine được nghiên cứu tại IVAC sử dụng công nghệ nuôi cấy trên trứng gà có phôi có quy trình sản xuất tương tự sản xuất vaccine cúm đại dịch A/H5N1 đã được thiết lập, có thể sử dụng nhà máy sản xuất vaccine cúm đại dịch hiện có của IVAC.

Chủng NDV-LaSota-S được dùng làm vector biểu hiện protein S của virus SARS-CoV-2 với ưu điểm an toàn trên động vật, tạo được miến dịch trên động vật thí nghiệm. Đặc biệt, được nuôi cấy trên trứng gà cho hiệu giá cao, sản xuất được hàng triệu liều vaccine. Vào tháng 9/2020 tới, IVAC sẽ sản xuất 3 lô vaccine thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1, nộp hồ sơ cấp phép vào quý 4/2021.

Chia sẻ về việc nghiên cứu sản xuất vaccine phòng COVID-19, đại diện Trung tâm nghiên cứu sản xuất vaccine và sinh phẩm y tế (POLYVAC) cho biết, POLYVAC sử dụng công nghệ kháng nguyên (vector virus sống có nhân lên - sởi) để nghiên cứu. Chủng sởi đã được dùng để sản xuất vaccine khi kích thích mạnh miễn dịch tế bào, di truyền ổn định,…Các nhà nghiên cứu đã đánh giá tính an toàn khi tiến hành thử nghiệm trên chuột cho kết quả đáp ứng miễn dịch dịch tể đặc hiệu, miễn dịch tế bào đặc hiệu, đáp ứng đặc hiệu ở mức phân tử với virus SARS-CoV-2. Sắp tới, POLYVAC sẽ chờ phê duyệt dự án nghiên cứu chính thức của Bộ Khoa học Công nghệ, tổ chức đấu thầu sinh phẩm.

Nhà sản xuất cuối cùng nghiên cứu vaccine COVID-19 là Công ty TNHH Công nghệ sinh học Dược NANOGEN. Đại diện NANOGEN cho biết, vaccine phòng COVID-19 sẽ cố gắng mô phỏng cấu trúc của virus SARS-CoV-2, kích thích đáp ứng miễn dịch. Hiện, NANOGEN đã nghiên cứu thành công 1 ứng cử viên vaccine subunit dựa trên protein Spike của virus SARS-CoV-2, phát triển bằng công nghệ protein tái tổ hợp và đã thử nghiệm trên chuột.

Sau khi lắng nghe kết quả nghiên cứu của các nhà sản xuất vaccine, Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế chỉ đạo các nhà sản xuất, các đơn vị nghiên cứu tiếp tục chủ động, tích cực nghiên cứu sản xuất vaccine COVID-19; các Vụ, Cục thuộc Bộ Y tế sớm hoàn thiện quy định về nghiên cứu sản xuất, thử nghiệm lâm sàng, cấp phép đăng ký, sử dụng vaccine COVID-19 tại Việt Nam để trình Lãnh đạo Bộ ban hành.

Cùng với đó, ông Long yêu cầu các đơn vị trong hệ thống quản lý quốc gia về vaccine của Việt Nam (NRA) đẩy nhanh quá trình kiểm định, thẩm định hồ sơ nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng, cấp phép lưu hành vaccine phòng COVID-19 nhằm tạo điều kiện thúc đẩy công tác nghiên cứu sản xuất vaccine tại Việt Nam trong thời gian ngắn nhất nhưng phải đảm bảo nguyên tắc an toàn và hiệu quả cho người sử dụng góp phần vào công tác phòng chống đại dịch COVID-19 tại Việt Nam và trên thế giới.