Ốc khổng là một loại ốc biển, còn gọi là ốc chín lỗ, cửu khẩu, cửu khổng ngư bào, có cấu tạo đặc biệt thuộc ngành nhuyễn thể, vỏ cứng bao bọc.
vỏ ốc khổng có hình bầu dục hoặc gần bán cầu, nhìn mặt trong hơi giống cái tai, dài 3,5-8,5cm; rộng 2,5-5,5 cm.Trong y học cổ truyền,
vỏ ốc khổng được dùng với tên Thu*c là thạch quyết minh. Vỏ được lấy từ ốc còn sống hoặc đã luộc chín. Khi dùng nung vỏ thành vôi hoặc tẩm nước muối. Dược liệu có vị mặn, tính bình không độc, có tác dụng bổ gan thận, thanh nhiệt, làm sáng mắt, chủ trị các chứng
bệnh về mắt.
Một số bài Thu*c chữa bệnh mắt có dùng ốc khổngChữa đau mắt đỏ, mắt kéo màng, đau nhói về tối:
vỏ ốc khổng và cỏ tháp bút (mộc tặc) lượng bằng nhau, sao khô, tán bột, mỗi lần uống 12g với nước có pha 3 lát gừng và một quả táo tàu giã nhuyễn. Ngày làm 2 lần.Hoặc
vỏ ốc khổng, cúc hoa vàng, cam thảo, lượng bằng nhau, phơi khô, tán nhỏ, rây bột mịn. Ngày uống 6g với nước ấm, chia hai lần.
Chữa quáng gà: vỏ ốc khổng, sơn thù, sơn dược, mỗi thứ 16g, cúc hoa, bạch thược, kỷ tử, trạch tả, phục linh, đơn bì, thục địa, mỗi vị 12g. Tất cả phơi khô, tán bột mịn, trộn với mật hoàn thành viên uống. Mỗi ngày 20g, chia làm 2 lần.
Chữa đục thủy tinh thể: vỏ ốc khổng 30g, huyền hồ phấn 10g, thuyền thoái 15g, xác rắn lột 15g, đại hoàng 5g. Tất cả sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm 2 lần trong ngày.Ngoài ra, theo kinh nghiệm dân gian, thịt ốc khổng (thường gọi là bào ngư) nấu với gạo nếp hầm nhuyễn cho phụ nữ sau sinh có tác dụng bồi bổ sức khỏe, tăng cường thể lực, kích thích ăn ngon miệng, nhiều sữa. Người dân vùng biển còn truyền tụng nhau rằng, ăn thịt ốc khổng đều đặn mỗi tháng 1- 2 lần sẽ sống lâu, cường tráng.Ở Trung Quốc, thịt ốc khổng được dùng như một món ăn - vị Thu*c để bổ khí huyết, hạ huyết áp. Thịt ốc tươi 50g, cắt miếng, xào với 5g tỏi, 5g hành rồi nấu chín với 7,5g sò huyết, 7,5g sơn tra và 400ml nước luộc gà. Ăn cả cái lẫn nước làm một lần trong ngày. Thịt ốc khổng phơi khô 25-30g nấu với củ cải cho chín, ăn cách ngày chữa bệnh tiểu đường.
DS. Nguyễn Thị Hồng