Pgs. bs huỳnh wynn trần, công tác tại đại học y khoa northstate california, mỹ, chia sẻ, có khoảng 60%-80% bệnh nhân covid-19 có những thay đổi về mùi vị, khoảng 10% mất mùi trong nhiều tuần.
Anh phân tích, virus SARS-CoV-2 thường vào bên trong tế bào thông qua thụ thể ACE2, có rất nhiều trên các tế bào ở hệ hô hấp hơn các cơ quan khác. Đây là lý do SARS-CoV-2 xâm nhập cơ thể người bệnh qua hệ hô hấp.
“Tuy nhiên, tế bào thần kinh khứu giác nằm bên trong mũi lại không có thụ thể ACE2. Thay vào đó, SARS-CoV-2 tấn công vào các tế bào hỗ trợ thần kinh nằm ở vùng mũi và đường hô hấp. Các tế bào này có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc chuyển tín hiệu mùi vị lên não.
Tổn thương các tế bào này khiến cho vùng khứu giác không hoạt động gây ra mất mùi”, bác sĩ Huỳnh Wynn Trần cho biết.
| PGS.BS Huỳnh Wynn Trần chia sẻ từ Mỹ nhiều kiến thức về Covid-19 trong đại dịch. |
Tuy nhiên, tế bào hỗ trợ thần kinh có thể thay thế sau khi khỏi bệnh. Khoảng 63% bệnh nhân Covid-19 phục hồi mùi sau 5 tuần và 95% phục hồi mùi sau 6 tháng. Theo bác sĩ Huỳnh, chữa trị triệu chứng hô hấp Covid-19 càng sớm thì khả năng phục hồi mùi càng nhanh.
Hiện nay, việc dùng thu*c steroid chữa mất mùi đang có những tranh luận. người bệnh covid-19 hoàn toàn có thể tập ngửi ngay tại nhà với bài tập đơn giản nhưng hiệu quả, phục hồi chức năng thần kinh khứu giác.
Theo đó, người bệnh có thể dùng trí nhớ não bộ kết hợp với các mùi quen thuộc để giúp cơ thể học lại cách ngửi mùi. Các tế bào thần kinh khứu giác vẫn chưa bị tổn thương do Covid-19 nên người bệnh chỉ cần kiên trì tập luyện.
Theo bác sĩ Huỳnh Wynn Trần, người bệnh Covid-19 nên học ngửi từ 4 đến 6 mùi mỗi ngày. Có thể bắt đầu bằng các mùi đơn giản, quen thuộc (như mùi nước hoa, mùi kem cạo râu, mùi của thú cưng) và tăng dần mùi khó chịu (như mùi nước tiểu hay mắm tôm).
Mỗi lần, đưa lên mũi những vật có mùi, ngửi từ 20 đến 30 giây. Sau đó, người bệnh nhắm mắt, nhớ lại mùi này trước kia thơm hay khó chịu thế nào.
“Nếu tập ngay khi mới bắt đầu mất mùi, chúng ta sẽ phục hồi nhanh hơn”, bác sĩ cho hay.
Trong khi đó, các tế bào vị giác có nhiều tế bào hỗ trợ và bảo vệ, nhiều mạng lưới mạch máu thần kinh, ít bị tổn thương hơn tế bào khứu giác. vì vậy, bệnh nhân covid-19 thường bị mất mùi trước khi mất vị.
Mất vị khiến cho việc ăn uống không còn hứng thú, thậm chí khó khăn. Người bệnh có thể áp dụng bài tập tương tự như cách lấy lại mùi: nếm vị đồ ăn và nhớ lại vị ngon trước kia.
| Sơ đồ về hệ khứu khác và tác động của Covid-19. Ảnh: BS Huỳnh Wynn Trần |
Giải thích về cơ chế ngửi của con người, bác sĩ Huỳnh cho biết, cơ thể có thể cảm nhận khoảng 1.000 tỉ mùi khác nhau, từ mùi thơm, dễ chịu, cho đến mùi khó chịu. “Đồng thời, có thể tạo ra “trí nhớ mùi” - một trong những cảm xúc tuyệt vời nhất của con người”, ông chia sẻ
Cảm giác về mùi và vị thường đi cùng nhau, do các tế bào thần kinh và hệ thống hỗ trợ thần kinh gần nhau. Virus SARS-CovV-2 gây tổn thương lên tế bào hỗ trợ thần kinh khứu giác, không làm tổn thương tế bào khứu giác nên đa số người bệnh sẽ phục hồi lại mùi sau một thời gian hết bệnh.
Bác sĩ huỳnh khuyến cáo, không nên uống thu*c steroid để chữa mất mùi. thay vào đó, người bệnh nên sử dụng thu*c xịt viêm mũi. “hội dị ứng châu âu khuyến cáo dùng thu*c xịt steroid vào vùng mũi để chữa viêm mũi và mất mùi do covid-19. nghiên cứu cũng chỉ ra tập ngửi mùi là một cách chữa trị mất mùi hiệu quả”, bác sĩ huỳnh chia sẻ.