khoảng thời gian ăn dặm được xác định là một giai đoạn dễ mắc bệnh táo bón của trẻ sơ sinh. nguyên nhân là do trong giai đoạn này trẻ sẽ có sự thay đổi về nguồn dinh dưỡng một cách rõ rệt. mặt khác chức năng ở hệ tiêu hóa của trẻ chưa được ổn định. điều này khiến cơ thể khó thích nghi và gây ra bệnh táo bón. tuy nhiên có nhiều biện pháp giúp khắc phục và phòng ngừa trẻ ăn dặm bị táo bón hiệu quả. điển hình như giúp trẻ vận động, tăng cường bổ sung thực phẩm giàu chất xơ, ăn dặm đúng cách…
Nguyên nhân khiến trẻ ăn dặm bị táo bón, cách khắc phục và phòng ngừaTáo bón là tình trạng khó khăn trong việc đi ngoài, rặn nhiều và có tần suất đi ngoài thấp hơn 3 lần/ tuần. bệnh có thể xảy ra ở người trưởng thành và trẻ nhỏ, phổ biến hơn ở những trẻ đang ăn dặm. khi trẻ ăn dặm bị táo bón, phân của trẻ sẽ có dấu hiệu khô, cứng, có kích thước to hơn bình thường và đau nhiều khi đi ngoài.
Thông thường tình trạng táo bón ở trẻ ăn dặm xảy ra khi cơ thể không thể thích nghi với nguồn dinh dưỡng mới, cơ thể bị thiếu nước, rối loạn chức năng ruột khiến cơ quan này tự động hấp thụ nước từ thức ăn được dung nạp nhiều hơn so với bình thường. chính vì thế chất thải ra ngoài (phân) trở nên cứng hơn và khô hơn so với ngày thường.
Theo S*nh l* bình thường, trẻ sơ sinh và trẻ ăn dặm sẽ có thói quen đi tiêu từ 2 đến 3 lần mỗi ngày. tuy nhiên khi bị táo bón, thói quen này sẽ không được tiếp tục duy trì. ngoài ra trẻ có thể bị són phân nếu như bệnh táo bón kéo dài.
Để nhận biết trẻ ăn dặm bị táo bón, phụ huynh có thể dựa vào một số triệu chứng cơ bản dưới đây:
Nguyên nhân khiến trẻ ăn dặm bị táo bón tương đối đa dạng. tuy nhiên các nguyên nhân thường liên quan đến chế độ sinh hoạt và chế độ ăn uống hàng ngày. cụ thể:
Đối với những trường hợp bú sữa mẹ hoàn toàn, sức khỏe của trẻ nhỏ có thể được nâng cao, trẻ phát triển một cách thuận lợi và tốt nhất. Nguyên nhân là do sữa mẹ chứa nhiều dưỡng chất được đánh giá là an toàn và tốt nhất đối với sự phát triển và sức khỏe của trẻ. Chính vì thế hệ tiêu hóa của trẻ trong thời gian bú mẹ không cần phải hoạt động quá nhiều.
Tuy nhiên khi bắt đầu giai đoạn ăn dặm, hệ tiêu hóa của trẻ buộc phải hoạt động mạnh hơn so với thông thường. Bên cạnh đó trẻ phải làm quen với nguồn dinh dưỡng có trong những loại thức ăn khác trong khi cơ thể không thể tiết đủ enzyme để phục vụ cho quá trình tiêu hóa thức ăn do chưa đủ thích nghi.
Ngoài ra những loại thực phẩm mà trẻ tiêu thụ thường đặc hơn so với sữa mẹ nhưng hệ tiêu hóa không đủ khả năng thích nghi và hấp thụ hết. vì thế có thể nói đặc điểm của quá trình ăn dặm chính là nguyên nhân chính khiến tình trạng táo bón xuất hiện khi trẻ mới bắt đầu quá trình ăn dặm.
Phân của trẻ ăn dặm so với khi bú sữa mẹ sẽ có những thay đổi nhất định. cụ thể khi ăn dặm, phân của bé sẽ nặng mùi hơn và có màu đậm hơn. đây đều là những biểu hiện rất bình thường khi trẻ áp dụng chế độ ăn dặm. do đó mẹ không cần phải quá lo lắng khi gặp những biểu hiện này.
Tuy nhiên những biểu hiện được liệt kê dưới đây có thể cho thấy trẻ đang mắc bệnh táo bón, cụ thể:
Kết quả thống kê cho thấy hơn 50% trường hợp bị táo bón khi ăn dặm là do những sai lầm của mẹ. bao gồm:
Thông thường trẻ 6 tháng tuổi sẽ bắt đầu ăn dặm. tuy nhiên cũng có những trường hợp mẹ cho bé ăn dặm sớm trong khi bé mới được 4 tháng tuổi, chức năng của hệ tiêu hóa chưa ổn định. nguyên nhân là do phụ huynh không có kiến thức và không nắm rõ về những dấu hiệu nhận biết trẻ đã sẵn sàng cho quá trình ăn dặm nên cho trẻ ăn dặm quá sớm. trong một vài trường hợp khác, mẹ cho trẻ ăn dặm quá nhiều vì nhận thấy trẻ thích thú với việc ăn dặm. từ đó khiến trẻ dễ dàng bị táo bón.
Theo S*nh l* bình thường, trẻ nhỏ sẽ cảm thấy vô cùng thích thú với những điều mới lạ, bao gồm cả việc ăn dặm. Tuy nhiên do còn nhỏ nên hệ tiêu hóa của trẻ còn rất non yếu và chưa được hoàn thiện. Điều này khiến hệ tiêu hóa của trẻ chưa thể thích nghi với nguồn thực phẩm mới, chưa thể tiêu hóa được hết thức ăn khi tiêu thụ với số lượng lớn và dẫn đến tình trạng táo bón.
Mẹ cần biết rằng sữa luôn luôn là nguồn dinh dưỡng dồi dào, tốt và an toàn nhất đối với trẻ dưới 1 tuổi. chính vì thế song song với việc ăn dặm, mẹ nên cho trẻ tiếp tục bú sữa. bởi trong sữa mẹ chứa rất nhiều thành phần quan trọng và tốt cho trẻ mà việc ăn dặm không thể bổ sung.
Sữa mẹ vừa có tác dụng cung cấp nước vừa có tác dụng cung cấp nguồn dinh dưỡng dồi dào cho trẻ. Ngoài ra việc bú sữa mẹ còn giúp trẻ bổ sung lượng enzym cần thiết cho quá trình tiêu hóa thức ăn. Do đó việc cho trẻ bú ít cũng chính là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị táo bón.
Trẻ nhỏ thường bị táo bón khi áp dụng chế độ ăn uống quá giàu chất đạm và chất béo nhưng bị thiếu hụt chất xơ. điều này làm ảnh hưởng đến nhu động ruột và các hoạt động của hệ tiêu hóa, quá trình tiêu hóa thức ăn diễn ra không thuật lợi. từ đó khiến phân khô cứng và gây ra chứng táo bón.
Việc cho trẻ uống quá ít nước hoặc không bổ sung đủ lượng nước cần thiết cho cơ thể sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh táo bón ở trẻ và khiến bệnh xảy ra dai dẳng. nguyên nhân là do cơ thể cần nhiều nước để đẩy nhanh quá trình tiêu hóa thức ăn, đảm bảo hoạt động của các cơ quan trong cơ thể. đồng thời giúp phân luôn mềm và dễ dàng di chuyển ra khỏi cơ thể.
Đối với những trẻ ăn dặm, việc bất ngờ thay đổi chế độ ăn uống và thành phần dinh dưỡng sẽ khiến cơ thể của trẻ không kịp thích nghi. từ đó gây ra tình trạng táo bón ở những trẻ ăn dặm.
Tương tự thế, bệnh táo bón còn dễ dàng xảy ra ở những trẻ chuyển từ sữa mẹ sang sữa công thức. tình trạng này thường xảy ra do hai nguyên nhân. cụ thể: bất ngờ thay đổi chế độ ăn uống khiến cơ thể của trẻ không kịp thích nghi và sữa công thức không được pha theo đúng tỉ lệ nước : sữa. mặc dù có thể làm tăng hàm lượng chất dinh dưỡng như trẻ sẽ dễ bị táo bón nếu như pha ít nước, hoặc mẹ pha cùng lúc nhiều loại sữa.
Cơ thể không thể hấp thụ hết chất khi trẻ bị quá tải chất dinh dưỡng. điều này sẽ làm tăng nguy cơ tiêu chảy liên tục hoặc mắc bệnh táo bón. đối với một số trẻ biếng ăn, mẹ thường có xu hướng nấu bột ăn dặm cho trẻ đặc hơn bình thường để cung cấp nhiều chất dinh dưỡng và trẻ không phải ăn nhiều. điều này sẽ khiến trẻ luôn trong tình trạng sợ ăn và bị táo bón.
Pha sữa đặc hơn hoặc pha cùng lúc nhiều loại sữa sẽ gây ra chứng táo bón ở trẻRuột có thể làm việc kém hiệu quả khi trẻ thụ động và ít hoạt động. Từ đó làm phát sinh chứng táo bón. Để cải thiện tình trạng này, bạn nên khuyến khích trẻ vận động, vui chơi cùng với những người thân trong gia đình.
Những bệnh lý ở đường ruột co thể là nguyên nhân khiến trẻ ăn dặm bị táo bón. cụ thể như:
Ngoài ra việc sử dụng Thu*c cũng có thể khiến trẻ bị táo bón. Trong trường hợp trẻ đang trong đợt điều trị với một số loại Thu*c có chứa sắt, Thu*c chống trầm cảm hoặc codeine sẽ khiến trẻ bị táo bón.
Để cải thiện bệnh táo bón cho trẻ ăn dặm, phụ huynh cần lưu ý về việc điều chỉnh chế độ ăn uống và thực hiện biện pháp massage bụng giúp trẻ kích thích nhu động ruột, đi ngoài dễ dàng hơn.
Điều chỉnh chế độ ăn uống là biện pháp đầu tiêu mà mẹ cần thực hiện để khắc phục tình trạng táo bón cho trẻ. đối với trẻ ăn dặm, bạn nên điều chỉnh chế độ ăn uống của trẻ với những nguyên tắc sau:
Một số biện pháp massage, động tác đạp xe… có thể tạo cảm giác muốn đi đại tiện và giúp trẻ dễ dàng hơn trong việc đi ngoài. từ đó giúp trẻ ăn dặm bị táo bón nhanh chóng khắc phục tình trạng.
Nếu nhận thấy tình trạng không được cải thiện sau khi áp dụng những biện pháp điều trị cho trẻ ăn dặm bị táo bón, bạn nên kiểm tra lại nguyên nhân gây bệnh. đối với trường hợp này trẻ có thể bị táo bón do cơ thể không thể dung nạp được lượng đạm trong sữa bò. khi đó bạn cần cho trẻ sử dụng sữa đạm thủy phân một phần. tuy nhiên trước khi cho trẻ sử dụng loại sữa này bạn cần cân nhắc kỹ, đồng thời nên liên hệ và tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.
Ngoài ra trẻ đi cầu khó, phân khô và cứng, bị nứt hậu môn, phụ huynh có thể cân nhắc về việc cho trẻ sử dụng Thu*c làm mềm phân theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ. việc dùng Thu*c sẽ giúp trẻ dễ đi cầu hơn. sau khi kết thúc liệu trình điều trị bệnh táo bón bằng Thu*c, bạn nên giúp trẻ xây dựng thói quen đi đại tiện vào một thời điểm cố định trong ngày.
Biện pháp tốt nhất đối với trẻ ăn dặm bị táo bón là nên đi khám bác sĩ chuyên khoa nhi. điều này có thể giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây táo bón mà không bỏ sót bất kỳ bệnh lý hay vấn đề nào khác. từ đó giúp đảm bảo an toàn, điều trị hiệu quả hơn và sớm khắc phục bệnh lý.
Ngoài ra phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện và gặp bác sĩ khi nhận thấy trẻ có những dấu hiệu được liệt kê dưới đây:
Do có sự thay đổi về nguồn dinh dưỡng trong khi hệ tiêu hóa chưa ổn định nên khoảng thời gian ăn dặm chính là giai đoạn dễ mắc chứng táo bón ở trẻ. tuy nhiên phụ huynh có thể giúp trẻ áp dụng một số biện pháp đơn giản để làm giảm nguy cơ mắc bệnh táo bón. cụ thể phụ huynh cần chú ý đến một số vấn đề sau:
Ngũ cốc gạo và một số loại thức ăn cứng khác có thể gây ra nhiều khó khăn cho việc đi ngoài của trẻ. trong khi đó những loại thực phẩm giàu chất xơ lại có khả năng cải thiện tốt tình trạng này. chính vì thế, để phòng ngừa trẻ ăn dặm bị táo bón, bạn nên thêm vào thực đơn ăn uống của trẻ những loại thực phẩm sau:
Thụ động, ít vận động là một trong những yếu tố góp phần tạo nên bệnh táo bón ở trẻ ăn dặm. nguyên nhân là do việc ít vận động sẽ khiến hệ tiêu hóa hoạt động không hiệu quả. tuy nhiên do trẻ còn quá nhỏ nên bạn phải hỗ trợ trẻ trong vấn đề này.
Cụ thể, cho bé nằm trên giường và nhẹ nhàng di chuyển hai chân trẻ với tư thế đạp xe đạp. Việc hai chân di chuyển lên xuống đều đặn sẽ kích thích nhu động ruột và giúp hệ tiêu hóa của trẻ hoạt động tốt hơn.
Ngoài ra bạn có thể hướng dẫn trẻ chơi những món đồ chơi có hình tròn, có thể lăn và có thể tự động di chuyển như trái banh nhỏ. Do có tính tò mò với những điều mới lạ nên trẻ sẽ có xu hướng di chuyển theo quả banh. Điều này sẽ làm tăng tần suất vận động mỗi ngày của trẻ.
Giúp trẻ tăng cường vận động là biện pháp phòng ngừa trẻ ăn dặm bị táo bón hiệu quảPhụ huynh sẽ nhận thấy dấu hiệu muốn ăn dặm của trẻ khi trẻ có độ tuổi từ 4 đến 6 tháng tuổi. khi đó chế độ dinh dưỡng của trẻ sẽ có rất nhiều sự thay đổi lớn. theo các chuyên gia 6 tháng tuổi chính là độ tuổi bắt đầu ăn dặm phù hợp nhất của trẻ.
Trong khoảng thời gian trước đó (trước 6 tháng tuổi), ăn dặm chỉ nhằm mục đích kích thích hệ tiêu hóa và giúp trẻ làm quen với những loại thức ăn đặc hơn, sữa mẹ vẫn là nguồn dinh dưỡng chính.
Bạn nên lưu ý những điều sau đây khi bắt đầu tập ăn dặm cho bé:
Trẻ ăn dặm bị táo bón do nhiều nguyên nhân khác nhau. tuy nhiên tình trạng này có thể được khắc phục bằng nhiều biện pháp. ngoài ra nếu chú ý hơn về khoảng thời gian và các lưu ý khi bắt đầu cho trẻ ăn dặm, bạn có thể giúp trẻ phòng ngừa được bệnh táo bón. đồng thời giúp trẻ đi ngoài dễ dàng và mắc phải một số vấn đề khác.
Bài viết liên quan:
Trẻ bị táo bón và đi ngoài ra máu có đáng lo ngại? Cha mẹ nên làm gì?