vietnam medical journal n02 - OCTOBER - 2021 kê với độ tin cậy 99,99%. là 78,1%. Sau 3 tuần điều trị, sự chênh lệch về mức độ KIẾN NGHỊ. Qua nghiên cứu của chúng tôi tốt ở hai nhóm tiếp tục giảm khi tỷ lệ đạt kết quả có thể bước đầu nhận thấy rằng plasma rất hiệu tốt ở nhóm chứng tăng lên 78,1%. Mặc dù vậy, quả và an toàn trong hỗ trợ sau điều trị nạo túi tỷ lệ đạt kết quả tốt ở nhóm plasma vẫn cao hơn quanh răng; vì vậy nên đưa máy PlasmaMED- so với nhóm chứng, chiếm tỷ lệ là 93,8%. GAPDt phát tia plasma lạnh vào và xây dụng quy Qua những nhận xét trên ta có thể thấy, khi trình chuẩn trong thủ thuật nạo túi quanh răng. sử dụng plasma hỗ trợ sau điều trị thì bệnh nhân giảm rõ rệt các triệu chứng cơ năng, và đạt kết TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyễn Duy Thắng, Nguyễn Hồng Lợi, và quả tốt sớm hơn so với nhóm chứng. cộng sự (2020). Nghiên cứu kết quả điều trị V. KẾT LUẬN viêm nướu có hỗ trợ Laser Diode trên bệnh nhân Hemophilia. Tạp chí y học lâm sàng, số 59/2020. Sử dụng tia plasma lạnh trong hỗ trợ điều trị 2. Vergani et al, 2004. Systemic use of phẫu thuật nạo túi quanh răngở nhóm bệnh nhân metronidazole in the treatment of chronic có túi quanh răng từ 3 đến 5mm có hiệu quả cao: periodontitis: a pilot study using clinical, Giá trị trung bình chỉ số mảng bám răng (PI) microbiological, and enzymatic evaluation. Braz. oral res, 18(2), 121-127. sau 3 tuần giảm trong nhóm có can thiệp plasma 3. Trần Thị Nga Liên (2012). Đánh giá hiệu quả chỉ số này giảm 1,8 cao hơn so với nhóm chứng, điều trị bệnh viêm quanh răng mạn tính bằng chỉ giảm 1,5. phương pháp sử dụng laser diode. Luận văn thạc Trung bình chỉ số GI sau điều trị 3 tuần giảm sỹ y học. 4. Kreisler M, Al Haj H, d'Hoedt B (2005). Clinical 1,3 ở nhóm can thiệp plasma cao hơn so với 1,1 efficacy of semiconductor laser application as an ở nhóm chứng. adjunct to conventional scaling and root planing. Trung bình độ sâu túi quanh răng ở nhóm Lasers Surg Med, 37(5):350-5. can thiệp có sử dụng plasma giảm xuống 1,8mm 5. Fridman G, Peddinghaus M, Balasubramanian M, et al. Blood coagulation (từ 3.1702 ± 0.3732 xuống 1.3827 ± 0.3615), and living tissue sterilization by floating-electrode trong khi nhóm chứng chỉ giảm 1,2mm (từ dielectric barrier discharge in air. Plasma Chem 3.1821 ± 0.3852 xuống còn 1.9102 ± 0.4055) Plasma Process. 2006;26:425–42./ Tỷ lệ đạt kết quả tốt của nhóm can thiệp sau 6. Kalghatgi SU, Fridman G, Cooper M, et al. 3 ngày điều trị là 96,9%, ở nhóm chứng là Mechanism of blood coagulation by nonthermal atmospheric pressure dielectric barrier discharge 37,5%. Tỷ lệ đạt kết quả tốt của nhóm can thiệp plasma. IEEE Trans Plasma Sci.2007;35:1559–66. sau 3 tuần điều trị chiếm 93,8%, ở nhóm chứng KHẢO SÁT NỒNG ĐỘ VITAMIN D Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYPE 2 CAO TUỔI CÓ LOÃNG XƯƠNG Dương Thị Hồng Lý1, Lê Thị Thúy Hiền1, Hồ Thị Kim Thanh2 TÓM TẮT Kết quả: Nồng độ vitamin D trung bình của bệnh nhân nghiên cứu là 49,0 ± 17,3 nmol/l, tỷ lệ thiếu 77 Mục tiêu: Khảo sát nồng độ vitamin D và một số vitamin D là 84,3%. Nồng độ vitamin D ở nhóm bệnh yếu tố liên quan ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 nhân tập thể dục thường xuyên, kiểm soát huyết áp cao tuổi có loãng xương. Đối tượng và phương và HbA1c đạt mục tiêu cao hơn có ý nghĩa thống kê so pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 70 bệnh nhân với nhóm không tập thể dục, kiểm soát huyết áp và đái tháo đường type 2 cao tuổi có loãng xương đến HbA1c không đạt mục tiêu (p< 0,05). Nồng độ vitamin khám và điều trị tại bệnh viện Lão khoa Trung ương D không có mối liên quan có ý nghĩa thống kê với từ tháng 10/2020 đến tháng 7/2021. Nồng độ vitamin nhóm tuổi, giới, BMI và kiểm soát lipid máu. Kết D được đo bằng máy Cobas 6000 Modul e601 (Roche) luận: Nồng độ vitamin D trung bình của đối tượng tại khoa Xét nghiệm Bệnh viện Lão khoa Trung ương. nghiên cứu thấp. Cần xét nghiệm tầm soát vitamin D và khuyến cáo tập thể dục, kiểm soát huyết áp và 1Bệnh đường máu tốt ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 viện Lão khoa Trung ương 2Trường cao tuổi có loãng xương. Đại học Y Hà Nội Từ khóa: Vitamin D, đái tháo đường type 2, loãng Chịu trách nhiệm chính: Dương Thị Hồng Lý xương, người cao tuổi. Email: duonghongly1980@gmail.com Ngày nhận bài: 2.8.2021 SUMMARY Ngày phản biện khoa học: 30.9.2021 Ngày duyệt bài: 7.10.2021 INVESTIGATION OF VITAMIN D LEVELS IN 310
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 507 - THÁNG 10 - SỐ 2 - 2021 OLDER TYPE 2 DIABETICPATIENTS WITH WangZhe cho thấy, nồng độ vitamin D huyết OSTEOPOROSIS tương ở người cao tuổi mắc ĐTĐ type 2 và loãng Objectives: To investigate vitamin D levels and xương là 26,35 ± 6,92 nmol/l (10,54 ± 2,77 some related factors in older type 2 diabetic patients ng/ml) [8]. Theo MathenPratheesh George và with osteoporosis. Subjects and methods: a cross- cộng sự, nồng độ viamin D ở bệnh nhân ĐTĐ sectional descriptive study on 70 older type 2 diabetic patients with osteoporosis examined and treated at type 2 có loãng xương cột sống thắt lưng là the National Geriatric Hospital from October 2020 to 50,37 ± 30 nmol/l (20,19 ± 12 ng/ml) và loãng July 2021. Vitamin D levels were measured using a xương cổ xương đùi là 56,32 ± 28,50 nmol/l Cobas 6000 Module e601 (Roche) instrument at the (22,53 ± 11,4 ng/ml) [6]. Laboratory department of the National Geriatric Tại Việt Nam, nồng độ vitamin D ở bệnh nhân Hospital. Results: The average vitamin D concentration of the participants was 49.0 ± 17.3 ĐTĐ type 2 còn chưa được quan tâm và có rất ít nmol/l. The rate of vitamin D deficiency was 84.3%. nghiên cứu về vấn đề này, đặc biệt trên đối Vitamin D levels in the group of patients who tượng người cao tuổi có mắc kèm bệnh lý loãng exercised regularly, controlled blood pressure and xương. Chính vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên HbA1c were statistically significantly higher than those cứu đề tài này với mục tiêu khảo sát nồng độ who did not exercise, uncontrolled blood pressure and vitamin D ở bệnh nhân ĐTĐ type 2 cao tuổi có HbA1c (p < 0.05). Vitamin D levels had no statistically significant relationship with age group, gender, body loãng xương và nhận xét một số yếu tố liên quan mass index and blood lipid control. Conclusion: The đến nồng độ vitamin D ở nhóm đối tượng trên. average vitamin D concentration of the study subjects was low. Vitamin D screening tests, exercise regularly, II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU good control of blood pressure and blood glucoseare 2.1. Đối tượng nghiên cứu: gồm 70 bệnh recommended in older type 2 diabetic patients with nhân được chẩn đoán ĐTĐ type2 có loãng xương osteoporosis. khám và điều trị tại bệnh viện Lão khoa Trung Keywords: Vitamin D, type 2 diabetes, ương từ tháng 10/2020 đến tháng 7/2021. osteoporosis, older. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân: I. ĐẶT VẤN ĐỀ - Tuổi: ≥ 60 tuổi. Hiện nay, với tốc độ già hóa dân số nhanh và - Bệnh nhân được chẩn đoán bệnh ĐTĐ type những thay đổi trong lối sống hiện đại, đái tháo 2 theo tiêu chuẩn của Hiệp hội đái tháo đường đường (ĐTĐ) type 2 và loãng xương đã trở Hoa Kỳ 2019 [2]. thành những bệnh lý mạn tính thường gặp và có - Bệnh nhân được chẩn đoán loãng xương tỷ lệ đồng mắc cao ở người cao tuổi. Trên thế theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới năm giới cũng như ở Việt Nam đã nghi nhận, tỷ lệ 2002[3]: Đo mật độ xương bằng phương pháp loãng xương ở bệnh nhân ĐTĐ type 2 cao tuổi DEXA, với T-score < -2,5 SD. khá cao, chiếm tới43,0% - 53,7% [1],[5]. - Bệnh nhân và người nhà bệnh nhân đồng ý Vitamin D là nhóm vitamin tan trong dầu, có tham gia nghiên cứu. vai trò quan trọng trong nhiều chức năng sinh lý, Tiêu chuẩn loại trừ: bao gồm cân bằng nội môi calci - phốt pho, - Bệnh nhân có các biến chứng cấp tính của chuyển hóa xương, kích thích bài tiết insulinvà bệnh ĐTĐ hoặc các bệnh lý cấp tính nặng. giảm đề kháng insulin. Thiếu vitamin D làm tăng - Bệnh nhân đã được điều trị thuốc chống nguy cơcủa hội chứng chuyển hóa cũng như động kinh, thuốc gây độc tế bào, vitamin D và ĐTĐ type 2. Bên cạnh đó, thiếu vitamin D còn các chế phẩm có chứa vitamin D. làm tăng nguy cơ loãng xương, tăng nguy cơ té - Mắc các bệnh lý nội tiết: Suy giáp, cường ngã và gãy xương ở người cao tuổi [4]. Vấn đề giáp, hội chứng Cushing. này càng trầm trọng hơn khi tình trạng thiếu - Bệnh nhân bị cắt dạ dày, viêm đường tiêu vitamin D xảy ra ở bệnh nhân ĐTĐ type 2 có hóa mạn tính. loãng xương. Chính vì vậy, việc xác định nồng độ - Bệnh thận mạn giai đoạn 4, 5. vitamin D huyết tương ở bệnh nhân ĐTĐ type2 - Suy gan. cao tuổi có loãng xương rất quan trọng, giúp cho - Bệnh nhân quá già yếu, những bệnh nhân việc phòng ngừa tình trạng thiếu vitamin D, giúp giai đoạn cuối. giảm nguy cơ gãy xương do loãng xương ở - Bệnh nhân suy dinh dưỡng với BMI < 18.5 kg/m2 người cao tuổi mắc ĐTĐ type 2. - Không thu thập đủ các dữ liệu nghiên cứu. Trên thế giới đã có những nghiên cứu cho 2.2. Phương pháp nghiên cứu: Mô tả cắt thấy nồng độ vitamin D ở bệnh nhân ĐTĐ type 2 ngang, phương pháp chọn mẫu thuận tiện. Các có loãng xương đều thấp. Nghiên cứu của biến số nghiên cứu bao gồm: tuổi, giới, huyết 311
vietnam medical journal n02 - OCTOBER - 2021 áp, chiều cao, cân nặng, chỉ số khối cơ thể (Body BMI (kg/m2) 22,63 ± 2,10 mass index - BMI), khu vực sống, tập thể dục, HATT (mmHg) 133,71±10,92 HbA1c, lipid máu 4 thành phần. Nồng độ vitamin HATTr mmHg) 79,97 ± 10,84 D được đo bằng máy Cobas 6000 Modul e601 Thời gian mắc ĐTĐ (năm) 8,93 ± 4,18 của hãng Roche theo nguyên lý cạnh tranh, sử Đường máu lúc đói(mmol/l) 8,64 ± 2,15 dụng công nghệ điện hóa phát quang HbA1c (%) 7,94 ± 1,49 (electrochemiluminescence immunoassay) tại Cholesterol (mmol/l) 4,61 ± 1,15 khoa Xét nghiệm Bệnh viện Lão khoa Trung Triglycerid (mmol/l) 2,16 ± 0,91 ương. Chẩn đoán thiếu vitamin D khi nồng độ HDL-C (mmol/l) 1,14 ± 0,32 vitamin D huyết tương nhỏ hơn 75 nmol/l (30 LDL-C (mmol/l) 2,47 ± 1,06 ng/ml)[4]. BMD CXĐ 0,710 ± 0,211 Xử lý số liệu: Số liệu được xử lý và phân BMD CSTL 0,635 ± 0,061 tích bằng phần mềm thống kê y học SPSS 25.0. T -score CXĐ -0,847±1,104 Sử dụng các thuật toán: tính tỷ lệ phần trăm, T -score CSTL -3,183±0,486 tính giá trị trung bình. Sử dụng t-test để so sánh BMI: chỉ số khối cơ thể, HATT: huyết áp tâm hai trung bình, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê thu, HATTr: huyết áp tâm trương, BMD: mật độ khi p < 0,05. xương, CXĐ: cổ xương đùi, CSTL: cột sống thắt lưng. Tuổi trung bình bệnh nhân trong nghiên cứu III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU của chúng tôi là 75,81 ± 6,86 tuổi. Đa số bệnh Qua nghiên cứu 70 bệnh nhân cao tuổi được nhân là nữ giới, chiếm 91,4%. chẩn đoán ĐTĐ type 2 có loãng xương đến khám 3.2. Nồng độ vitamin D và tỷ lệ thiếu và điều trị tại Bệnh viện Lão khoa Trung ương từ vitatmin D của đối tượng nghiên cứu tháng 10/2020 đến tháng 7/2021, chúng tôi thu Bảng 3.2. Nồng độ Vitamin D huyết được kết quả như sau: tương và tỷ lệ thiếu vitamin D của đối 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng tượng nghiên cứu. nghiên cứu Chỉ số Giá trị Bảng 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng 49,0± nghiên cứu. Nồng độ vitamin D (TB ± SD) 17,3nmol/l Đặc điểm Giá trị Thiếu vitamin D (n = 59) 84,3% Tuổi trung bình (năm) 75,81 ± 6,86 Nồng độ vitamin D trung bình của bệnh nhân Nam (n =6) 8,6% nghiên cứu là 49,0 ± 17,3 nmol/l, tỷ lệ thiếu Giới Nữ (n = 64) 91,4% vitamin D là 84,3%. 3.3. Một số yếu tố liên quan với nồng độ vitamin D Bảng 3.3. Nồng độ vitamin D huyết tương và một số yếu tố liên quan Yếu tố Số bệnh nhân Vitamin D (nmol/l) p 60 – 69 10 44,21 ± 13,88 Nhóm tuổi 70 – 79 34 48,79 ± 16,88 > 0,05 ≥ 80 26 51,14 ± 19,14 Nam 6 49,93 ± 18,91 Giới > 0,05 Nữ 64 48,92 ± 17,30 Khu vực Thành Thị 51 48,70 ± 16,88 > 0,05 sống Nông thôn 19 49,84 ± 18,81 Có 8 78,20 ± 3,61 Tập thể dục < 0,05 Không 62 45,24 ± 14,52 0,05 ≥ 23 26 51,33 ± 17,83 < 140/90 mmHg 50 52,33 ± 17,00 Huyết áp < 0,05 ≥140/90 mmHg 20 40,70 ± 15,46 Kiểm soát Không đạt 57 48,36 ± 16,43 > 0,05 lipid máu Đạt mục tiêu 13 51,85 ± 21,21 Nồng độ vitamin D ở nhóm bệnh nhân tập thể đạt mục tiêu cao hơn có ý nghĩa thống kê so với dục thường xuyên, kiểm soát huyết áp và HbA1c nhóm không tập thể dục, kiểm soát huyết áp và 312
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 507 - THÁNG 10 - SỐ 2 - 2021 HbA1c không đạt mục tiêu (p< 0,05). Nồng độ áp
vietnam medical journal n02 - OCTOBER - 2021 tình trạng loãng xương ở bệnh nhân đái tháo 6. Mathen Pratheesh George, et al (2015). đường týp 2 cao tuổi”. Luận văn Thạc sỹ y “Decreased bone mineral density at the femoral học,Trường Đại học Y Hà Nội neck and lumbar spine in South Indian patients 2.American Diabetes Association(2019). with type 2 diabetes”.Journal of Clinical and “Classification and diagnosis of diabetes: standards Diagnostic Research.2015; 9(9): OC08 – OC12 of medical care in diabetes -2019”.Diabetes Care. 7. Sivritepe Rıdvan, Basat Sema, and Ortaboz 2019; 42(Supplement 1): S13-S28. Damla (2019). “Association of vitamin D status 3. Cosman Felicia, et al (2014). “Clinician’s guide to and the risk of cardiovascular disease as assessed prevention and treatment of osteoporosis”. by various cardiovascular risk scoring systems in Osteoporosis International.2014; 25(10): 2359-2381. patients with type 2 diabetes mellitus”. The Aging 4. Garg Mk, et al (2012). “Vitamin D Deficiency in Male.2019; 22(2): 156-162. Elderly: Implications, Prevention and 8. Wang Zhe, et al (2019). “Correlation of serum Treatment”.Journal of The Indian Academy of 25-hydroxy vitamin D with Leptin and visceral fat Geriatrics. 2012; 8(2): 77-82. area in T2DM patients combined with 5. Kanazawa Ippei, et al (2019). “Osteoporosis osteoporosis”. Biomedical Research. 2019; 30(4) and vertebral fracture are associated with 9. Zhao Hang, et al (2020). “The relationship between deterioration of activities of daily living and quality vitamin D deficiency and glycated hemoglobin levels of life in patients with type 2 diabetes mellitus”. in patients with type 2 diabetes mellitus”. Diabetes Journal of Bone and Mineral Metabolism. 2019; Metab Syndr Obes.2020; 13: 3899. 37(3): 503-511. NHẬN XÉT ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ XẠ PHẪU U MÀNG NÃO ĐỘ CAO ĐÃ PHẪU THUẬT Phan Thanh Dương1, Nguyễn Đức Liên1, Phạm Hồng Phúc1, Nguyễn Minh Thuận1 TÓM TẮT Our study aimed to evaluate the clinical characteristic and outcome of radiosurgery for post- 78 Nghiên cứu nhằm nhận xét đặc điểm lâm sàng, operative high grade meningiomas. Methods: The cận lâm sàng và kết quả điều trị xạ phẫu u màng não authors reviewed records from 24 patients with độ cao đã phẫu thuật. Đối tượng và phương pháp histologically proven high-grade meningioma from July nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả trên 24 bệnh nhân u 2019 to July 2021. Patients were treated by màng não độ cao đã được phẫu thuật từ tháng 7/2019 stereotactic radiosurgery using Leksell Gamma Knife đến 7/2021. Bệnh nhân được xạ phẫu bằng máy ICON unit (Elekta AB). We analyzed clinical, pre- Gamma Knife thế hệ Icon. Chúng tôi phân tích các đặc clinical characteristics and local tumor control. điểm lâm sàng, cận lâm sàng và sự kiểm soát u. Kết Results: In our study, the mean age was 57,46 ± quả: Trong nghiên cứu của chúng tôi, tuổi trung bình 14,49, male/female ratio was 1/2; 87,5% had là 57,46 ± 14,49, tỷ lệ nam/nữ là 1/2; 87,5% có triệu neurological symptoms; 87,5% had atypical chứng thần kinh; 87,5% u màng não độ II, 12,5% u meningioma, 12,5% had anaplastic meningioma; màng não độ III; 58,3% u ở vòm sọ. Với thời gian 58,3% occur at the cerebral convexities. With an theo dõi trung bình 13 tháng (7 – 21tháng), có 2 bệnh average follow-up time of 13 months (7-21 months), 2 nhân u màng não độ II và 1 bệnh nhân u màng não grade II meningioma cases and 1 grade III độ III tái phát. Tỷ lệ kiểm soát tại thời điểm 1 năm là meningioma case developed recurrence. The tumor 94,1%. Kết luận: Xạ phẫu Gamma Knife là phương control rate at 1 year was 94,1%. Conclusion: pháp hiệu quả giúp kiểm soát tại chỗ u màng não độ cao. Gamma Knife radiosurgery is an effective method for Từ khóa: xạ phẫu, u màng não độ cao, Gamma local control of high-grade meningiomas. Knife. Key words: radiosurgery, high grade meningioma, Gamma Knife. SUMMARY CLINICAL CHARACTERISTICS AND I. ĐẶT VẤN ĐỀ RESULTS OF RADIOSURGERY FOR POST- U màng não là khối u nguyên phát của thần OPERATIVE HIGH GRADE MENINGIOMAS kinh trung ương hay gặp thứ hai, chiếm tỷ lệ 13 – 16% khối u nội sọ1. Theo phân loại của tổ chức Y tế thế giới, u màng não được chia là 3 *Bệnh viện K độ, trong đó khoảng 90% là u màng não độ I, 5- Chịu trách nhiệm chính: Phan Thanh Dương Email: phanthanhduong0705@gmail.com 15% u màng não độ II, 1-3% u màng não độ Ngày nhận bài: 4.8.2021 III2. Phẫu thuật là phương pháp điều trị cơ bản Ngày phản biện khoa học: 1.10.2021 nhất của u màng não với mục tiêu cắt bỏ hoàn Ngày duyệt bài: 8.10.2021 toàn khối u. Sau phẫu thuật, u màng não lành 314