Nhu cầu tham vấn tâm lý và các yếu tố liên quan ở người cao tuổi xã Thủy Thanh, thị xã Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế Phạm Thi Nam1,*, Lê Trìu Mến2, Võ Nữ Hồng Đức3 Tóm tắt: * Đặt vấn đề: Việt Nam có tốc độ già hóa nhanh trên thế giới, nhưng nhu cầu tham vấn tâm lý ở người cao tuổi chưa nhận được sự quan tâm đúng mức. Nghiên cứu thực hiện nhằm tìm hiểu về nhu cầu tham vấn tâm lý và một số yếu tố liên quan ở người ≥ 60 tuổi xã Thủy Thanh, thị xã Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế. * Phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang với cỡ mẫu thực là 400 sử dụng phương pháp chọn mẫu hai giai đoạn. Thang đo nhu cầu tham vấn tâm lý ở người cao tuổi (Older Persons Counseling Needs Survey - OPCNS) được sử dụng, tổng điểm từ 27 đến 108. Điểm càng cao chứng tỏ nhu cầu tham vấn tâm lý của đối tượng càng cao. Cronbach’s Alpha của OPCNS là 0,75. * Kết quả: 50,5% người cao tuổi có nhu cầu cao về tham vấn tâm lý. Nhu cầu tham vấn tâm lý cao nhất về các vấn đề sức khỏe, sức khỏe tinh thần, lão hóa, cô lập xã hội, hội đoàn thể - giải trí và nhóm trò chuyện. Các yếu tố liên quan đến nhu cầu cao tham vấn tâm lý là tuổi, tình trạng sinh sống, chất lượng cuộc sống, hài lòng cuộc sống và nguy cơ trầm cảm. * Kết luận: Người cao tuổi có nhu cầu cao trong tham vấn ở nhiều khía cạnh tâm lý. Kết quả nghiên cứu gợi ý thực hiện tham vấn tâm lý cho các nhóm người cao tuổi dễ bị tổn thương, nâng cao chất lượng cuộc sống, giúp đỡ người cao tuổi neo đơn tại địa bàn. Từ khóa: Nhu cầu, Tham vấn, Tâm lý, Người cao tuổi, Tỉnh Thừa Thiên Huế. Older people’s psychological counselling needs and related factors in Thuy Thanh commune, Huong Thuy town, Thua Thien Hue province Pham Thi Nam1,*, Le Triu Men2, Vo Nu Hong Duc3 Abstract: * Background: Vietnam is facing challenges as it is the fastest-aging country in the world, but the psychological counselling needs of older people have received inadequate attention. The research 30 Tạp chí Y tế Công cộng, Số 51 tháng 3/2020
was conducted to identify the psychological counselling need and associated factors amongst older people in Thuy Thanh commune, Huong Thuy town, Thua Thien Hue province. * Methodology: A cross-sectional descriptive study was applied with a sample size of 400, using two-stage sampling design. The Older Persons Counseling Needs Survey (OPCNS) is used, with a total score ranged from 27 to 108, the higher values indicated, the higher counselling needs. The Cronbach’s Alpha Coefficient of OPCNS was 0.75. * Results: 50.5% of older people had high psychological counselling needs. In particular, the highest counselling needs were health problems, mental health, aging, social isolation, large group of people for entertaining and conversation. Some related factors were mentioned including age, living status, quality of life, life satisfaction and the risk of depression. * Conclusion: Older people had high counseling needs in many psychological aspects. The research results recommended to offer counsel for vulnerable elderly people, improve the quality of life as well as help lonely older people in the area. Keywords: Needs, Counselling, Psychology, Older people, Thua Thien Hue Province Tác giả: 1 T ng t át nh t t th nh phố ng 2 T ng t Y tế n n Ch , th nh phố ng 3 h Y tế Công Cộng, t ng ạ h c Y c ế, ạ h c ế 1. Đặt vấn đề hộ g n á ạt cộng 201 ch ng g n t n t n thế g , t ng c th nt h nh th c h t t t ng t t 0t t n ng g t ng ột cách ch n g th n th n ch t ng tác nh nh ch ng t chính th c c nh , t g p th n ch th h n g ạn g h n ố t n 2012 th n nh ng n ng g p ph , phát h ột t ng các ốc g c tốc ộ g h ng n c c n th n t ng cg ết nh nh nh t t n thế g T nh Th Th n ế n , h ng ến phát t n nh ạnh n 200 c t t ng ng 0t t n n ng Th 2 nt n t th nh ột 111 31 ng ch ế 10,3 t ng t ng ố n ch hông th th ế t ng công tác h t th ến c ố n 201 , t ng ố ng c t các nh t n th ng, c t ố CT 151 300 ng , t 13,15 nh ng c t h n ng ph ố t t ng n ố 1 hộ c ng phát t n th nh ng nh thách th c c h ,c nc n c h t th n c ng ng c ng nh ngh n c h n n th nt ph ến c n t h n Các h ạt ộng ng c t 2 Tạ t Th Th n th n t T T t h n ng ế, ch c nh ngh n c nh c th c ng phát t n nh áp ng nh c c nt c th c h n t n ố t ng ng Tạp chí Y tế Công cộng, Số 51 tháng 3/2020 31
c t , ch ng tô t ến h nh ngh n c g 2 ct ng ng 2 c h c t h c th nt các ế tố ng th c chính nh c T T t n n ng c t Th Th nh, th cá nh n c h , nh c T T t ng Th , t nh Th Th n ế c hộ c h , nh c T T các h ạt ộng t t h th c t ạng nh c th nt c h nh c T T ô t ng ột ố ế tố n n ng 0t ống c h c h c ánh g á t n tạ Th Th nh, th ng Th , ch th c ộ t hông ng t nh Th Th n ế 1 , hông ng 2 , ng 3 t ng 13 . 2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu Cách ác nh nh c T T c CT c 2.1. Đối tượng nghiên cứu th c h n nh ố c h t ng g n 0t t n ng nh ống tạ ng ột nh c ng , c t ng Th Th nh ng th g ngh n c Tạ gát 1 2 c ánh g á nh c th p, Th Th nh, nh c c CT h n n c t ng gá t 3 c ánh c ch c c h th ch t c h g á nh c c ố nh c T T n t nh th n1. ch ng, nh c c ố t ng t ng T ch n ạ t g ng ng t tạ c t tc 2 c h ,t 2 ến 10 n ngh n c h c c h hông ch c ng c ch ng t nh c T T ph p t c h h át c ố t ng c ng c 2.2. Thiết kế nghiên cứu T nc th ng gốc ng t ếng nh, tính chính ác c nộ ng, nh ngh n gh n c ô t c t ng ng c h c nh n t nh ộ ạ h c ng ạ ng 2.3. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu t ếng nh ch ô /ng c nh t t C tính th công th c c ng ột t nh, ng h c th ngh t n 20 ch t c ngh n c t ng t n n ng c t các t nh ộ h c n hác nh ch ng tô h ố p 0,5, tính cc nh c h ng, h , ngôn t n 3 C th c t ng ngh n c n ng ph h p ết thống c ch ng 00 h ng pháp ch n h g ạn c tô ch th h ố ph c C S 0, 5 th c h n ạn 1 Th Th nh c th ng ng ng tốt . 3 thôn Ch n ng nh n 5 thôn t ng thôn S h th th p ố , g á t t ng nh ạn 2 Tạ thôn p nh ách CT t 0 c t ng ố nh c T T c tt t t n Ch n ác tt tính c ph n th nh 2 nh T ng ,5 c ố CT ến th g ngh n c ếp h c c , ng c ạ h c th p 2.4. Công cụ và phương pháp thu thập số liệu 2.5. Xử lí số liệu S ng th ng C S n h p ph n p t 3 1 h n tích C n ng S c n , ố t n ph n S SS 20 ết c 32 Tạp chí Y tế Công cộng, Số 51 tháng 3/2020
ôt ng ph n phố t n t, t ng ch ế thế h n n g 5 , 5 h nh h nh ph ng ph n tích h t 0 c ố ng c nh t 55 T nh ến g tc nh các ế tố ộ h c n t h c ch tốt ngh p t n n ộtnc 5 h c ch ế 50 t nh t ạng ngh ngh p, 2.6. Đạo đức trong nghiên cứu c 52,25 ố t ng ng th g ộng T nh t ạng hôn nh n c t c nh t c g gh n c t n th t nh t tc nh ết hôn/ ống ch ng nh ch ng ộ ng ạ c ạ h cY c ế ch ế ,50 ố ống c ng g nh ố 201 /1 c p ng 1 /02/201 ng , 5 T ố t ng t ánh g á t nh t ạng ch ph p t n h c n nh n n c h h n tạ nh th ng ,50 ế Th Th nh, th ng Th , t nh Th t ế ,00 tốt ,50 C 52,25 Th n ế các ố t ng ch ng h th ng c t n 3. Kết quả nghiên cứu ch các nh c 3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu 3.2. Thực trạng nhu cầu tham vấn tâm lý ở người cao tuổi T ng ố 00 ố t ng ngh n c g Biểu đồ 3.1. Nhu cầu tham vấn tâm lý chung ở người cao tuổi 3 1 th h n, CT tạ n ngh n c hí cạnh t nh c nh c T T c th p p nh T th n c nh c c T T n h n nh c th p, Cá chết 1 , 5 213 53,25 nh ng hông áng 50,5 ,5 chết n Bảng 3.1. Nhu cầu tham vấn tâm lý về mặt cá S c h t nh 5 11,25 355 , 5 nhân và xã hội th n ết nh 30 ,25 1 22, 5 Nhu cầu Nhu cầu hí cạnh th Đặc điểm thấp cao ch t n % n % S c h 10 2,50 3 0 ,50 h c T T ết á cá nh n 11, 5 353 ,25 t nh h Tạp chí Y tế Công cộng, Số 51 tháng 3/2020 33
S ch p nh n n Bảng 3.2. Nhu cầu tham vấn tâm lý các hoạt 12,25 351 , 5 động và môi trường sống th n ng g h c T T Nhu cầu Nhu cầu t hộ Đặc điểm thấp cao hí cạnh t nh n % n % th n h c ố nh T T các h ạt 3 2 5,50 1 ,50 /ch ng ộng c c t nh c 353 ,25 11, 5 hí cạnh ố nh ngh ngh p c n chá 330 2,50 0 1 ,50 Th t ngh p 311 , 5 22,25 ng th n Thích ngh ố nh 333 3,25 1 , 5 1 5 ,25 215 53, 5 ngh h ạn Các h ạt ộng hí cạnh g tí t ng tác, n ết S thích 1 3 35, 5 25 ,25 nh ạt ộng hộ , S cô p 21, 5 313 ,25 5 1 ,50 3 2 5,50 n th hộ ạt ộng g t í C nh t 1 1 35,25 25 , 5 1 ,00 22 5 ,00 th nh ch n C S ng các ết ng 1 ch th , hí cạnh t nh th n, n ng CT c nh c th p t ng T T nh t c th 110 2 ,50 2 0 2,50 /ch ng ,5 , c c t nh c 11, 5 , tốt nh ng g ố nh ng th n 1 ,5 g c c các n ng 22 5 ,25 1 1 2, 5 ạ,c t 0 CT nh c T T c c ht nh th n, h ng 5 c nh c T T h c c ố nh ạn , h t ch n T T ô cá chết chết n CT c nh c t ng ống T T c hí cạnh th ch t c h ô t ng ống ,5 , c ết á t nh h ,25 , p c nh 32 2,25 1 1 , 5 ch p nh n n th n g , 5 hí Ch n n 25 ,25 1 3 35, 5 cạnh t ng tác nh C t 5,5 CT c t c nh c T T c cô p hộ 21 53,50 1 ,50 n th nh p ng n g p 3 Tạp chí Y tế Công cộng, Số 51 tháng 3/2020
n th nh p h ạt ộng hộ n th ,25 C 2,5 2 ,00 10 2 ,00 CT ốn th c h n các t ánh g á cá nh n ác nh ng n c h h c h ng ngh p nh c 2 0 0,00 1 0 0,00 th tốt nh ng g ô t ng ống, g p CT ít c nh c th n ng g p c C Các ch ch n n 35, 5 , nh ng c ,5 T g p pháp 35 ,25 3 10, 5 ố t ng ốn c h t t ng c t c ạ 1 5 3 ,25 255 3, 5 CT c ng ít c các nh c n th h 2 ,50 12 31,50 nh p cá nh n 2 h ác nh các ng n ết ng 2 ch th , CT ít c nh c c th g p nh 0 c nh c c T T hí cạnh ngh ngh p, c th t nh t ng h t ạ 3, 5 , nh ng c nh c t ạng th t ngh p 22,25 thích ngh th p th n t g p pháp 10, 5 c ngh h 1 , 5 g c ạ , h c nh t ch n nh h n tạ 31,5 c T T c các h ạt ộng g t í nh 3.3. Các yếu tố liên quan đến nhu cầu tham vấn tâm lý ở người cao tuổi Bảng 3.3. Mô hình hồi quy logistic kiểm định các yếu tố liên quan đến nhu cầu tham vấn tâm lý ến ộc p h c T T TC 5 C Th p Giới p hạn hạn n n dưới t n 0 , 0 5 53, 0 1 h t 0 113 51, 0 10 , 0 1, 1 1,103 3,331 0,021 0t n 1 5 , 0 3 5,30 1,0 0,531 2,0 0, ông n/công gh , 0 111 53,10 1 nh n/ hác ngh p t í, g , nộ t 10 5 ,50 5,50 1,1 0, 1, 1 0, 01 / ộc th n/ 53, 0 5 ,30 1 ôn nh n th n/ C g nh 13 ,10 1 1 50, 0 1,3 0, 2,3 0,2 T nh t ạng Sống g nh 1 , 0 1 52, 0 1 nh ống Sống ột nh 35 1, 0 1 2 , 0 2, 1,252 , 0,013 Th ng t n 1 , 0 1 51, 0 1 Th ng hông T nh t ạng 2 5 , 1 2,22 1,3 0, 13 2, 1 0,33 t n nh tế h h n n 10 3,33 2 1 , 3,351 0, 53 1 ,1 0,1 t chính Tạp chí Y tế Công cộng, Số 51 tháng 3/2020 35
Tốt 11 32,35 23 , 5 1 T nh t ạng Yế t ế 10 5 ,0 2 0, 1 1, 0, 5 ,212 0,253 c h nh th ng 5, 103 5 ,21 1, 3 0, 2 3, 0,23 Ch t ng C 110 2, 0 1 5 , 0 1 c ộc ống Th p 2 , 0 50 35,20 2,0 1,132 3, 1 0,01 Th p 31 ,00 35 53,00 1 ng T ng nh 3 2, 0 5 , 0 2, 1,20 5,132 0,013 c ộc ống C 5 ,00 2,00 1, 1 0, 13 3, 3 0,1 g c hông 123 ,20 155 55, 0 1 t c C , 0 3 35,20 2,05 1,1 3, 3 0,015 nh c ngh thống p 0,05 ch ng tô nh c g p t ng c ạ ô h nh ch th h CT 0 t c há c 3, 5 , ô h nh nh ống nh nh c T T c g p 2 n nh 0 thế h tạ t ,t ng tác hộ g p t h ống ột nh c nh c T T c h ng ố CT nh h n g p 2, n nh ống g nh nh c th p h n 10, 12. h c ch t ng c ộc ống C CS th p h c T T th p nh t t ng ố nh c nh c T T c g p 2 n nh /ch ng ,50 , t g p pháp 10, 5 , c C CS c h h ng c ộc ống t ng cc t nh c 11, 5 , ố nh nh c nh c T T c g p 2,5 n c n chá ng th n 1 ,50 T ng t nh h ng c ộc ống th p h ng c ngh n c c 1 1 ch ng t c c nh c T T c g p 2 n nh hôn nh n c c t nh c nh ng n hông c ng c t c ít c CT c nh c n c ngh n c ng nông thôn n nh n n nh c 4. Bàn luận t g p pháp th p ô h nh ống nh thế 4.1. Nhu cầu tham vấn tâm lý ở người cao tuổi h các nn tốt, t t ng th n h Tạ n ngh n c , t CT c nh c hôn nh n g nh n n CT ít c nh c c T T 50,50 T T hôn nh n, c n chá ng th n 12. T ng , nh c T T c nh t ch n cạnh , CT c nh c T T c các các n c h ,50 , c h t nh hí cạnh hác nh cô p hộ 5,50 , th n 0,00 , nh c c ết á t nh h ạt ộng hộ n th ,25 h c h ,25 , ch p nh n n th n g T T c ng há c các hí cạnh g t í nh , 5 , t ng t ngh n c c Ch n thích ,25 , h ạt ộng g t í th nh tạ T ng ốc 2003 , ch ng các n , 5 Ch ng t các h ạt ộng g t í ng c h ố nt h ng c CT tính h ng ng ạ , t ng tác nh t ng tác T ng t 1 1 , nh c T T c hộ nh ng ố nt n CT nh t g p t ng c ạ , ết c 3 Tạp chí Y tế Công cộng, Số 51 tháng 3/2020
4.2. Các yếu tố liên quan đến nhu cầu tham h n, n n ến nh c c T T vấn tâm lý nh ố t ng n S g t th ch t Nhóm tuổi: CT 0 t c nh c T T c h CT nh h ng nh ến ch t c g p2 n nh 0 t p 0,021 ng c ộc ống c h phát h n ết ngh n c c 1 1 Ch n tạ n ngh n c , t ng h n t ng 2003 ch ng CT t h n c h ng ốn c p ến ố n ng nh c T T c th n c h n, 2010 ch ch t ng c ộc ống, nh ng ch ng tô ch ng t tác ế tố ết nh nh c th t c ngh n c n n . nt , 10, 12 T ng h 201 Hài lòng cuộc sống: h h ng c ộc ống n 201 t ng 2 ngh n c tạ Th h t ng nh c nh c T T c g p 2,5 n ch ng hông c hác t ố nh h ng c ộc ống th p p 0,013 nh c th nt g các nh t ết n hác t ngh n c c p 0,05 , 11 S ng g h n, CT t 1 1, 201 n 201 , h n ph thích ngh c t ng g t h các ngh n c n ch ng c ố t ng th ch t c h , ph h g th n ngh ch g h ến n , h ng c ộc nh p h ến ch h h t h ng ống c ng th p th nh c T T c ng c Tình trạng sinh sống: h ống ột nh S hác t c th g các n ngh n c nh c T T g p 2, n nh ống c , n các c ộh ng c ộc g nh p 0,013 ết n t ng t ống hác nh , n ến nh c c T T ngh n c c n 1 1, h tác các ố t ng c c ộh ng c ộc g ch ng nh hông ống c ng g nh, ống t ng nh 5, , 11, 12. g ống ạn , n ng Nguy cơ trầm cảm: h ng c t c nh ct c n th p h ng 12 S c nh c T T c g p 2 n nh hông CT ống c ng g nh, CT ống ột nh c ng c t c p 0,015 T ng t th ế h t g p c th ch t n t nh th n, ngh n c c 1 1 phát h n ng th n nh t t c c nh n h nh c T T c CT t ng n, th h , chán n n n, ột t ng c ng c h ng t c h n CT t nh ng nh ế thế t n th ng nh t, c c n c ch cc th ch t n t nh th n, t h ống ột nh ết h p ột nh ng nh g t c c n ct át, ch n ế tố c t hác án t , t ng th nt Chất lượng cuộc sống: h c C CS th p c ch ng ạ ích t ng t pháp c nh c T T c g p 2 n nh h nh nh n th c ng th ốc t ng c C CS c p 0,01 n ph h p t t c , , 12 . ch t ng c ộc ống th p ch ng t ng 5. Kết luận, khuyến nghị CT g p nh h h n t ng c ộc ống ạ , t ch c, , h ch nh c th nt c ng c t Tạp chí Y tế Công cộng, Số 51 tháng 3/2020 3
tạ Th Th nh, th ng Th , t nh ết ngh n c g ột ố h ến ngh Th Th n ế, c 50,5 ố ố t ng ngh n C ng c p ch , chính ách các c c nh c c t ng , nh c th n ch th n t ch ng c t t c nh t các n c h , cô p ạnh các h ạt ộng n th , g t í t ng tác hộ h c th nt nh t ch n n ết các h ạt ộng t nh th p nh t các hí cạnh ố nh ng ng p ng c t tạ ph ng /ch ng, ng th n, t g p pháp c T ến h nh há , ch n án t ch các c t nh c ố t ng g t c Th nt ch Các ế tố g t , t nh t ạng nh ống, nh ng c t ế thế t ng ộ t 0 ch t ng c ộc ống, c ộh ng c ộc , ng ống ột nh, c ch t ng c ộc ống ng c t c c ố n n ến ống th p, h ng c ộc ống t ng nh c nh c th nt ng c t ng c t c TÀI LIỆU THAM KHẢO t tạ n h n nh c t nh 1 Ch c c n ố t nh Th n 2015 ộ , ạ h cY ộ 2015 Th n ế Thích ng á t nh g h , S h c C n ố 201 http //cc th th nh p h gc C n ng n g n/ g 1 cn 2 tc T c p nc Sc t n t 2 /03/201 St c S c n h 2 g n á ạt, g n Th nh Th ột Sc nc 2013 52 5 ố h ng ngh n c th nt ,Y p Y g t, Tạp chí T h c 201 10 t ct n n g nc n th 3 ng T ng, Ch g n ộng g c t p p S p S n h n tích ngh n c S SS 200 h t 201 11 3 nh g c n nh T c các ế n C n ng n tố n n c ng c t tạ th t n S ch ght nt c n gh ,h n n ộc, t nh ng ộ ngh nt t 5 C C ngh n h h c th t n 3 ạ h cY cT C n ng n nn S c t n Chí nh 201 201 nt c t n , h ngt n, C 1 5 g n Th n ạnh S h ng c ộc 10 Ch n T ng ng St n ống c ng t h n n t t n n c n ng n n c n ng g c ộ ngh ngh p, c c ống tt t n tt t n p t n Sc nc S c Sc nc n 2003 nt 2013 2 3 11 n n n, c Y T ến T ng h t c ng c n tg t n th ch gc 3 Tạp chí Y tế Công cộng, Số 51 tháng 3/2020
C n ng n S t ct n ng nt T n Sc 201 12 n , C ch Th C n ng n n t c t 1 1 20 1 21 35 13 n C n ng n S ch ght nt c n gh nt t C C ngh n C n ng n nn S c t n nt c t n 1 Tạp chí Y tế Công cộng, Số 51 tháng 3/2020 3