Bệnh Viêm phế quản mạn tính nghề nghiệp

I. Định nghĩa:

Viêm phế quản mạn tính là tình trạng tăng tiết dịch nhầy của niêm mạc phế quản gây ho và khạc đờm liên tục hoặc tái phát từng đợt (khoảng 3 tuần lễ), ít nhất 3 tháng trong một năm và ít nhất là 2 năm liền.

II. Nguyên nhân và điều kiện thuận lợi:

Những nguyên nhân trực tiếp hoặc góp phần làm cho bệnh phát triển dễ dàng phải kể đến:

- Khói Thu*c lá, Thu*c lào.

- nghề nghiệp tiếp xúc nhiều với bụi vô cơ, hữu cơ như công nhân mỏ than, công nhân luyện kim, thợ cán bông.

- Không khí bị ô nhiễm.

- Nhiễm khuẩn đường hô hấp tái diễn.

- Cơ địa dị ứng, khí hậu ẩm ướt, nhiều sư­ơng mù, tuổi cao, nam giới, điều kiện sống thấp kém cũng là những yếu tố làm cho bệnh phát triển.

III. Triệu chứng:

1. Triệu chứng lâm sàng:

- viêm phế quản mạn là bệnh của người có tuổi ( >50 tuổi ) phần lớn là bệnh của nam giới có nghiện Thu*c lá, Thu*c lào. bệnh bắt đầu từ lúc nào khó biết, khi bệnh đã rõ các triệu chứng sau:

- Ho và khạc đờm: Th­ờng ho và khạc đờm về buổi sáng, đờm nhầy, trong, dính hoặc đờm có màu xanh, vàng đục như­ mủ, lượng đờm trong 24 giờ khoảng 200 ml. Mỗi đợt ho và khạc đờm kéo dài khoảng 3 tuần lễ thường vào những tháng mùa đông, đầu mùa thu.

- đợt cấp của viêm phế quản mạn: thỉnh thoảng bệnh lại vượng lên một đợt cấp do bội nhiễm, trong đợt cấp gặp những triệu chứng sau:

+ Ho khạc đờm có mủ.

+ Khó thở giống như cơn hen phế quản.

+ Sốt thường sốt nhẹ và vừa, ít khi có sốt cao.

+ Nghe phổi: Có ran rít, ran ngáy, ran ẩm.

Bệnh nhân dễ bị Tu vong trong đợt cấp do suy hô hấp cấp.

2. Cận lâm sàng:

- Chụp X quang phổi có thể thấy những biểu hiện gián tiếp của giãn phế nang.

- Xét nghiệm máu: Trong đợt cấp số lư­ợng bạch cầu tăng, tốc độ máu lắng tăng.

- Xét nghiệm đờm tìm vi khuẩn gây bệnh. Chú ý tìm BK.

- Thăm dò chức năng hô hấp thường thấy giảm.

IV. Tiến triển và biến chứng:

1. Tiến triển:

Lúc đầu bệnh nhẹ, bệnh nhân không để ý vì không ảnh hư­ởng đến lao động và sinh hoạt.

Bệnh tiến triển từ từ trong 5 – 10 - 20 năm. Trong quá trình tiến triển có biến chứng sau.

2. Biến chứng:

- Bội nhiễm phổi: Viêm phổi, áp xe phổi, lao phổi.

- Giãn phế nang.

- Suy hô hấp cấp.

- Suy tim phải là biến chứng cuối cùng.

V. Điều trị và phòng bệnh:

* Điều trị trong đợt cấp:

- Dẫn lư­u đờm theo tư­ thế kết hợp vỗ rung lồng ngực.

- Cho các Thu*c loãng đờm.

- Cho Thu*c giãn phế quản nếu có dấu hiệu co thắt phế quản: Theophylin, salbutamol, Diaphylin.

- Cho cocticoit để chống phù nề và giảm tiết dịch.

- Cho kháng sinh chống nhiễm khuẩn: Ampixilin, Gentamixin.

* Phòng bệnh:

- Tránh những yếu tố kích thích đường hô hấp: Đặc biệt Thu*c lá, Thu*c lào.

- Có biện pháp bảo hộ lao động cho những người tiếp xúc với môi tr­ờng có nhiều khói bụi như­ công nhân làm ở hầm mỏ.

- Điều trị triệt để các ổ nhiễm khuẩn đường hô hấp trên.

- Những người dễ bị nhiễm khuẩn đường hô hấp cần được tiêm phòng cúm vào mùa đông và mùa thu.