Sức khoẻ là trạng thái hoàn toàn thoải mái về thể chất, về tâm thần và xã hội, chứ không chỉ là tình trạng không có bệnh tât. Do vây, việc đánh giá sức khoẻ trẻ em không chỉ dựa vào sự phất triển về thể chất mà còn phải xem xét đến sự phất triển về tấm thần và vận động của trẻ. Quá trình phát triển tâm thần - vân động của trẻ em diễn biến song song với sự trưởng thành của hệ thần kinh, đặc biệt là sự hoàn thiện và phát triển của vỏ não, của các giác quan và của hệ cơ- xương - khớp. Ngoài ra, các yếu tố như môi trường sống, sự phát triển xã hội, đặc biệt là sự giáo dục toàn diện về văn, thể, mỹ cũng là những yếu tố không kém phần quan trọng giúp cho trẻ phát triển tốt về tâm thần và vân động.
Để đánh giá sự phát triển tâm thần và vân động của trẻ em, có thể dựa vào việc theo dõi các khía cạnh sau:
Sự phát triển về vân động: Các động tác vân động và sự kết hợp khéo léo các động tác đó (Trẻ biết làm gì? Và làm như thế nào).
Trẻ sơ sinh chỉ có những cử động tự phát, không ý thức. Do vây các động tác này thường xuất hiện đột ngột, không có sự phối hợp và đôi khi xảy ra hàng loạt các động tác vu vơ.
Ví dụ: Một trẻ sơ sinh nằm ngửa thường co 2 tay, bàn tay nắm chặt, hai chân cùng co hoặc một chân co một chân duỗi; nhiều khi chân, tay có những động tác vu vơ.
Phản xạ vòi: khi chạm vào má gần miệng ở bên nào thì môi của trẻ đưa ra hướng về bên đó như để ngâm bú.
Phản xạ bắt chộp Moro: khi vỗ vào thành giường nơi trẻ nằm, trẻ giât mình, hai tay giang ra rồi ôm choàng vào thân (hình 4).
Trẻ có thể nắm lấy những vật người lớn đưa và cho vào mồm, mặc dù chưa tự điều khiển được một cách mau lẹ.
Biết đập các vật vào nhau để tạo ra tiếng động, do vậy trẻ rất thích các đồ vật phát ra tiếng kêu như chuông, quả lắc vv...
Biết xếp đồ chơi, biết lật ngửa cái chén để lấy hòn bi ở bên trong, nếu được nhìn thấy người lớn lấy chén úp lên hòn bi.
Test Denver (Denver Developmental Screening test) hay còn gọi là test sàng lọc được dùng để đánh giá sự phát triển của trẻ trước tuổi đi học (trước 6 tuổi). Mục đích của test này là phát hiện sớm các trạng thái châm phát triển ở trẻ nhỏ bằng cách sử dụng các tiêu chuẩn về sự phát triển bình thường của trẻ em theo tháng tuổi và được sắp xếp một cách hệ thống theo từng lĩnh vực để dễ thực hiện việc nhân định và đánh giá.
Vân động thô sơ: Bao gổm 31 mục nhằm phát hiện xem trẻ có biết ngổi, biết đi, biết nhảy... theo đúng tuổi không?
Vân động tinh tế: Bao gổm 30 mục giúp ta nhân địn h được khả năng nhìn, sử dụng bàn tay nhặt đổ vât và khả năng vẽ của trẻ.
Ngôn ngữ: Với 21 mục kiểm tra ngôn ngữ, chúng ta có thể đánh giá được khả năng nghe, nói và thực hành mệnh l ệnh của trẻ.
Ví dụ: phản ứng nghe chuông, cười, nói bâp bẹ, gọi mẹ, chỉ các bộ phân trên cơ thể trẻ, nhân biết màu sắc.
Thích ứng cá nhân - xã hội: 23 mục được sử dụng để nhân biết khả năng tiếp cân của trẻ với mọi người xung quanh và cách thức tự chăm s óc bản thân.
Ví dụ: biết chơi trò ú tim, biết vẫy tay chào, biết xúc cơm ăn, mặc quần áo, rửa tay, chơi với trẻ khác...
8 khối vuông bằng gỗ/nhựa có cạnh 2,5cm với 4 màu khác nhau (đỏ, vàng, xanh lục, xanh lá cây), mỗi màu có 2 khối.
Lứa tuổi |
Vân động thô sơ |
Vân động tinh tế |
Ngôn ngữ |
Thích ứng cá nhân - xã hội |
1 tháng |
- Giơ tay lên nhẹ nhàng khi nằm sấp |
- Nhìn ngươi mẹ- Nhìn đèn sáng không di động |
- Cười khi ngủ |
- Quan sát vât trước mặt |
2-3 tháng |
Giữ vững được cổNằm sấp ngẩng đầu chốc lát |
- Đưa mắt nhìn mẹ- Mỉm cười- Nhìn vât sáng di động- Nhìn vât di động |
- Cười khi thức- Hóng chuyên |
- Cười đáp lại |
4-5 tháng |
- Ngồi phải giữ |
- Nắm chặt tự phát |
- Cười khanh khách |
- Biết đầu vú- Lắc lư khi cho ăn |
6-8 tháng |
Ngồi vững một mìnhBò lân lê |
- Chuyển vât từ tay này sang tay kia |
- Bắt chước giọng |
- Cho tay vào miệng- Chơi trò chơi đơn giản- Biết bố mẹBiết lạ quen |
8-10 tháng |
- Đứng vịn |
- Vỗ tay |
- Kết hợp từ và hành động (măm măm) |
|
10-12 tháng |
- Đi có người dắt |
- Nhặt đồ vât bằng 2 ngón |
- Nói từ đầu tiên |
|
12-18 tháng |
- Đi một mình |
- Sử dụng các ngón tay dễ dàng |
- Nói được 3-50 từ |
- Sử dụng được chén- Tâp dùng thìa |
18-24 tháng |
- Bắt đầu chạy |
- Xếp được vât này lên vât kia |
- Biết bbộ phân của cơ thể- Lấy được đồ vât khi sai khiến- Nói lóng- Nói được câu 2 từ |
- Biết giao tiếp với người mình muốn- Bắt chước làm |
25-30 tháng |
Ném bóngChạy |
- Bắt chước tô đường kẻ dọc |
- Nói được câu 3 - 4 từ- Có 50-300 từ |
- Biết đòi đi đái, ỉa- Chơi tự lâp- Biết cởi áo- Biết mặc áo |
30-36 tháng |
- Leo lên, xuống thang một mình |
- Bắt chước tô đường kẻ ngang- Xếp được 6 khối lên nhau |
||
3-4 tuổi |
- Đứng 1 chân- Đi xe 3 bánh- Némchuyền bóng trên tay |
- Vẽ vòng tròn- Vẽ hình vuông- Sử dụng kéo |
- Nói được giới từ- Nói được đại từ- Nói được số nhiều |
- Tự đến nhà vệ sinh- Biết rửa mặt, lau mặt- Chơi tâp thể- Chuyển tay cầm |
4-5 tuổi |
- Ném bóng chính xác |
- Vẽ người với một vài bộ phân- Vẽ tam giác- Tô nét chữ |
- Đếm được- Biết được màu sắc |
- Tự mặc quần áo- Giúp việc vặt- Hoạt động tâp thể |
5-6 tuổi |
- Chạy tốt.- Leo, trèo tốt |
- Vẽ vòng tròn- Bắt đầu đi học- Tiếp xúc với bạn bè, nhà trường |
- Chia được động từ quá khứ |
Chủ đề liên quan:
8 bệnh nhân 8 bệnh nhân khỏi bệnh bệnh nhân Bệnh nhân khỏi bệnh ca mắc ca mắc mới Các biện pháp các cơ chống dịch dịch covid dự kiến khỏi bệnh mắc mới nâng cấp sở y tế tâm thần thêm ca mắc Thêm ca mắc mới trẻ em vận động